Hieronim (Ekziemplarski): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Biskup tambowski i szacki: drobne techniczne |
cd |
||
Linia 70:
==== Biskup wileński i litewski ====
[[Plik:Vilnius michael cupola.JPG|200px|right|thumb|Wzniesiona z inicjatywy arcybiskupa Hieronima cerkiew św. Michała Archanioła w Wilnie]]
W kwietniu 1894 biskup Hieronim został przeniesiony na katedrę [[eparchia wileńska i litewska|wileńską i litewską]], zaś rok później otrzymał godność arcybiskupa. W [[Wilno|Wilnie]] stanął na czele bractw Św. Ducha i utworzył przy nim drukarnię. Założył również stowarzyszenie niosące pomoc ubogim uczniom miejscowych szkół duchownych<ref name="pravenc"/>. Jego homilie były wielokrotnie drukowane w eparchialnym organie prasowym. Z jego inicjatywy wzniesiono w mieście cerkwie [[cerkiew św. Michała Archistratega w Wilnie|św. Michała Archanioła]] oraz [[cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Wilnie|św. Aleksandra Newskiego]]<ref name="pravenc"/>. W 1895 otworzył trzyklasową szkołę przy [[monaster św. Marii Magdaleny w Wilnie|wileńskim monasterze św. Marii Magdaleny]] oraz szkołę parafialną i bractwo św. św. Piotra i Pawła przy [[kościół św. Michała Archanioła w Kownie|soborze pod tym samym wezwaniem w Kownie]], zaś dwa lata później szkołę dla psalmistów i nauczycieli śpiewu cerkiewnego. Łącznie hierarcha przekazał na różne przedsięwzięcia podejmowane przez eparchię dary w wysokości 70 tys. rubli<ref name="pravenc"/>.
==== Arcybiskup warszawski ====
W 1898 został arcybiskupem [[eparchia warszawska (Rosyjski Kościół Prawosławny)|chełmskim i warszawskim]]<ref name="mir">{{cytuj książkę |nazwisko = Mironowicz | imię = A.| tytuł = Kościół prawosławny w Polsce| wydawca = Białoruskie Towarzystwo Historyczne| miejsce = Białystok|rok = 2006| strony = 486-488| isbn = 836045602X}}</ref>. W eparchii tej kontynuował działalność poprzedników w zakresie budowy nowych świątyń prawosławnych, zarówno cywilnych, jak i przeznaczonych dla wojska<ref name="mir"/>. Dążył również do trwałego zaprowadzenia prawosławia na terenie [[likwidacja unickiej diecezji chełmskiej|byłej unickiej diecezji chełmskiej]]. W 1902 zasugerował rosyjskim władzom zlikwidowanie również [[archidiecezja lubelska|łacińskiej diecezji lubelskiej]], by uniemożliwić duchownym katolickim działalność wśród opornych unitów. Projekt ten został jednak odrzucony, gdyż car nie chciał dalszego zaostrzania się stosunków z papieżem<ref name="szab69">{{cytuj książkę |nazwisko = Szabaciuk | imię = A.| tytuł = "Rosyjski Ulster". Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863-1915| wydawca = Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego| miejsce = Lublin|rok = 2013| strony = 69-71| 9788377028193}}</ref>. W marcu tego samego roku Hieronim był jednym z inicjatorów spotkania ministrów spraw wewnętrznych, sprawiedliwości, wojny i finansów z oberprokuratorem [[Świątobliwy Synod Rządzący|Świętego Synodu]] [[Konstantin Pobiedonoscew|Konstantinem Pobiedonoscewem]], w czasie którego dyskutowano nad projektem utworzenia [[gubernia chełmska|guberni chełmskiej]] i wdrożenia na jej terenie specjalnego ustawodawstwa faworyzującego prawosławnych<ref name="szab69"/>. Również ta propozycja została odrzucona, jedynie generał-gubernatora warszawskiego [[Michaił Czertkow|Michaiła Czertkowa]] zobowiązano do podjęcia szczególnych starań na rzecz dalszego utrwania prawosławia wśród byłych unitów i ich [[rusyfikacja|rusyfikacji]]. Na prośbę generał-gubernatora arcybiskup Hieronim przedstawił swoje stanowisko w tej kwestii i sugestie dalszego postępowania. Opinia hierarchy nie różniła się od ocen sytuacji formułowanych przez przedstawicieli carskiej administracji. Duchowny twierdził, że problem unitów jest zarówno zagadnieniem religijnym, jak i politycznym, gdyż wykorzystywany jest przez polskich działaczy narodowych do działań antyrosyjskich. Konsekwentnie zatem władze carskie powinny działać podobnie. Hieronim konkludował, iż ich zadaniem jest wdrożenie
{{Cytat|twardej i niezachwianej polityki wobec problemu unickiego (...), [aby] wszystkie organy władzy na terenach pounickich z całej duszy, realnie i nieprzerwanie służyły i sprzyjały prawosławno-rosyjskiej idei<ref name="szab69"/>}}
Wśród środków zaradczych sugerowanych przez hierarchę znalazły się: zakaz organizacji świąt katolickich w dni, gdy przypadały także święta prawosławne, wspieranie pielgrzymek miejscowych prawosławnych do znanych sanktuariów ([[Ławra Poczajowska]], [[Ławra Peczerska]]), uczynienie [[kalendarz juliański|kalendarza juliańskiego]] jedynym obowiązującym, karanie byłych unitów nieuczęszczających do cerkwi prawosławnych, jak również wspieranie oświaty rosyjskojęzycznej, udzielanie chłopom wyznania prawosławnego pożyczek państwowych. Hieronim przywołał również koncepcję utworzenia odrębnej eparchii chełmskiej i podniesienia prestiżu [[Chełm]]u jako ośrodka religijnego<ref name="szab69"/>. Duchowny równocześnie zdawał sobie sprawę z faktu, że w najwyższych kręgach rządowych rozważana jest zupełnie inna, bardziej tolerancyjna polityka, przedstawiany jest nawet projekt ponownej legalizacji [[Kościół unicki w Imperium Rosyjskim|Kościoła unickiego]]. Niepokoiły go również pogłoski o powstaniu szykowanym w Królestwie Polskim i rozwój ruchu [[socjalizm|socjalistycznego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Szabaciuk | imię = A.| tytuł = "Rosyjski Ulster". Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863-1915| wydawca = Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego| miejsce = Lublin|rok = 2013| strony = 74| 9788377028193}}</ref>.
W 1905, po podziale eparchii chełmsko-warszawskiej na dwie administratury z siedzibami w [[eparchia chełmska (Patriarchat Moskiewski)|Chełmie]] i w [[Warszawa|Warszawie]], arcybiskupowi Hieronimowi powierzono kierowanie drugą z eparchii z tytułem arcybiskupa warszawskiego i nadwiślańskiego<ref name="mir"/>.
Jako arcybiskup warszawski angażował się w prowadzoną przez prawosławnych działalność dobroczynną, wspierał przytułki dla sierot prowadzone przez [[Monaster Przemienienia Pańskiego w Teolinie|monaster w Teolinie]] i [[monaster Chrystusa Zbawiciela w Wirowie|w Wirowie]]<ref name="klimak"/>. Kontynuował wznoszenie na terenie eparchii nowych świątyń, zarówno dla parafii cywilnych, jak i wojskowych<ref>A. Mironowicz, ''Kościół prawosławny...'', s.55</ref>. W odróżnieniu od swojego poprzednika, arcybiskupa [[Flawian (Gorodiecki)|Flawiana]], odnosił się z większą tolerancją do żyjących jeszcze na ziemiach zaboru rosyjskiego ''uporstwujuszczych'' [[unia brzeska|unitów]]<ref>A. Mironowicz, ''Kościół prawosławny...'', s.56</ref>. Popierał działalność [[Galicyjsko-Russkie Towarzystwo Dobroczynne|Galicyjsko-Russkiego Towarzystwa Dobroczynnego]]<ref> W. Osadczy: ''Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji''. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 522. ISBN 978-83-227-2672-3</ref>. W 1904, gdy w warszawskich kościołach katolickich odbywały się uroczystości z okazji 50. lat ogłoszenia dogmatu o niepokalanym poczęciu Maryi, nakazał organizację uroczystych nabożeństw w cerkwiach i głoszenie antykatolickich kazań. Mimo to jego stosunek do katolicyzmu był mniej wrogi niż np. postawa biskupa lubelskiego [[Eulogiusz (Gieorgijewski)|Eulogiusza]]. Aby umacniać i propagować prawosławie, wzywał przede wszystkim do aktywnej pracy jego kapłanów<ref>T. Stegner, ''Cerkiew prawosławna w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w.'' [w:] red. A. Szwarc, P. Wieczorkiewicz, ''Unifikacja za wszelką cenę. Sprawy polskie w polityce rosyjskiej na przełomie XIX i XX wieku. Studia i materiały'', DiG, Warszawa 2002, 83-7181-260-4, s.144 i 149</ref>.
| |||