Filozofia francuska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Oświecenie: dr |
typo |
||
Linia 24:
== Oświecenie ==
[[Plik:D'après Nicolas de Largillière, portrait de Voltaire (Institut et Musée Voltaire) -001.jpg|thumb|170px|right|[[Voltaire|Wolter]] (1694–1778)]]
Francja za [[Ludwik XIII|Ludwika XIII]] i [[Ludwik XIV|XIV]] z kraju podzielonego na wiele prowincji i departamentów przekształciła się w jednolity organizm państwowy. Życie umysłowe toczyło się głównie na dworze królewskim. Język francuski stał się ''lingua franca'' (wspólnym językiem elit) Europy. Za początek Oświecenia we Francji uważa się opublikowanie ''[[Listy perskie|Listów perskich]]'' przez [[Monteskiusz]]a w 1721. Koniec jest zwykle wiązany z rokiem 1794 (śmierć filozofa [[Nicolas de Condorcet|Condorceta]]). Wśród filozofów wyróżniają się dwie grupy: [[encyklopedyści]] (np. [[Denis Diderot]]) i [[naturalizm (filozofia)|naturaliści]] ([[Julien Offray de La Mettrie]]){{odn|Drozdowicz|2005}}. Nurty te niejednokrotnie były łączone ([[Paul d'Holbach]]). Oświeceniowi filozofowie uzyskali również istotny wpływ na politykę francuskiego
Motywem przewodnim epoki był kult rozumu i dążenie do osiągnięcia największej rozumności. Drugim motywem było pragnienie wyzwalania umysłu z różnego rodzaju błędów i uprzedzeń. Obwiniano siebie o skrępowanie swego umysłu więzami ciemnoty, nietolerancji i fanatyzmu chrześcijaństwa. Zajmował się tym głównie [[Voltaire]]. Nurt ten cechował optymizm co do doskonalenia ludzkości i [[teoria postępu|idea postępu]]{{odn|Drozdowicz|2005|s=40-44}}. Innym motywem oświeceniowym było pragnienie powrotu do natury i idealizowanie przedcywilizacyjnego [[stan natury (filozofia)|stanu natury]] ([[szlachetny dzikus|idea szlachetnego dzikusa]]){{odn|Drozdowicz|2005|s=45}}. Motyw ten rozwijany był szczególnie przez [[Jean-Jacques Rousseau|Jean-Jacquesa Rousseau]], sceptycznego wobec postępu jaki ma nieść cywilizacja. Rousseau wskazywał na ograniczenia rozumu i siłę [[emocja|uczuć]], stając się źródłem prekursorem [[sentymentalizm]]u i [[romantyzm]]u.
| |||