Naczynie (botanika): Różnice pomiędzy wersjami

'''Naczynie''' ('''trachej''') – element [[Drewno (biologia)|drewna]] składający się z ułożonych w szereg martwych [[Komórka|komórek]] – tzw. członów naczyń.

 

W komórkach tworzących naczynia zanikły poprzeczne ściany komórkowe oraz nastąpiło obumarcie [[protoplast]]u{{r|Szweykowska-2003}}. Ścianki końcowe członów naczyń nazywane są płytkami. jeśli w ściance końcowej występuje tylko jeden otwór jest to płytka o perforacji prostej, jeśli otworów jest więcej płytka o perforacji złożonej. Ze względu na kształt i ułożenie otworów wyróżniane są płytki o perforacji złożonej: drabinkowe o otworach ułożonych jeden nad drugim, siatkowe o dużej ilości otworów tworzących siatkę i eferoidalne z grupą otworów kolistych{{r|Hejnowicz-1980}}. W regularnych odstępach rurki naczyniowe przedzielane są nieprzedziurawioną ścianą poprzeczną stanowiącą granicę pomiędzy kolejnymi naczyniami. Długość pojedynczego naczynia jest różna u poszczególnych gatunków roślin, najczęściej wynosi około 5 cm{{r|Malinowski-1978}}. W miejscu gdzie stykają się dwa naczynia występują również perforacje w ścianie bocznej{{r|Hejnowicz-1980}}.[[kapilara|Kapilarny]] charakter naczyń umożliwia wydajny transport wody i soli mineralnych od [[korzeń|korzenia]] w kierunku [[liść|liści]] rośliny bez nakładów energetycznych. Ściany naczyń niektórych roślin wzmacniane są przez spiralne zgrubienia odkładana na ściankach wtórnych{{r|Malinowski-1978}}. Zgrubienia mogą mieć także kształt obrączkowy w protoksylemie, bądź siatkowaty i jamkowaty w metaksylemie.

 

Naczynia są tworem [[ewolucja|ewolucyjnie]] młodszym niż [[cewka (drewno)|cewki]], z których powstały. W związku z tym spotykane są głównie u roślin [[okrytonasienne|okrytonasiennych]]{{r|Szweykowska-2003}} (z wyjątkiem [[magnoliowe|magnoliowych]]). U ewolucyjnie starszych roślin drzewiastych dwuliściennych rurki naczyniowe mają ścianki końcowe ustawione skośnie z wieloma otworami lub jednym powstającym wskutek połączenia kilku otworów. Zielne rośliny dwuliścienne oraz grupa roślin jednoliściennych ścianki końcowe ustawione są prostopadle do osi rutki i maja tylko jeden duży otwór{{r|Malinowski-1978}}. Naczynia wykształciły się niezależnie u roślin [[dwuliścienne|dwuliściennych]], [[jednoliścienne|jednoliściennych]], ''[[Genatales]]'', [[paprocie|paproci]] i [[widłaki|widłaków]]{{r|Hejnowicz-1980}}.

 

<references>

<ref name="Szweykowska-2003" >{{Cytuj książkę | autor = Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy | tytuł = Botanika t.1 Morfologia | data = 2003 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-01-13953-6 | strony =128-129}}</ref>