Szarysz: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Slovakia Saris.gif|thumb|right|250 px|Šariš]]'''Szarysz''' ([[język słowacki|słc.]] ''Šariš'', [[Łacina|łac.]] ''comitatus Sarossiensis'', [[język niemiecki|niem.]] ''Scharosch'', [[język węgierski|węg.]] ''Sáros'') - [[Regiony Słowacji|region]] historyczny, geograficzny i etnograficzny we wschodniej [[Słowacja|Słowacji]].

 

Szarysz leży w [[Zewnętrzne Karpaty Zachodnie|Zewnętrznych]], [[Centralne Karpaty Zachodnie|Centralnych]] i [[Wewnętrzne Karpaty Zachodnie|Wewnętrznych]] [[Karpaty Zachodnie|Karpatach Zachodnich]]. Na północy Szarysz sąsiaduje z polską [[Sądecczyzna|ziemią sądecką]] i [[Ziemia sanocka|sanocką]], na wschodzie z [[Zemplín]]em, na południu z [[Abov]]em, na zachodzie ze [[Spisz]]em.

 

W przeszłości Szarysz zaliczał się do najbogatszych regionów całych Węgier. Obecnie jest jednym z uboższych regionów Słowacji. W ostatnich latach rozwija się tu turystyka i rekreacja. Do największych atrakcji turystycznych zaliczają się miasta [[Bardejów]] (wpisany na listę światowego Dziedzictwa UNESCO) i [[Preszów]]. Liczne są również zamki z czasów panowania węgierskiego, dziś najczęściej w ruinie, oraz drewniane cerkwie [[Kościoły greckokatolickie|greckokatolickie]]. W Svidníku, Bardejowie i Raslavicach odbywają się imprezy kulturalne związane z kulturą rusińską. Przyrodniczymi atrakcjami regionu są okalające go pasma górskie i doliny rzek, które również dają warunki do uprawiania sportu. Największym zbiornikiem wodnym (i ośrodkiem sportów wodnych) Szarysza jest utworzony na [[Ondava|Ondawie]] zbiornik zaporowy [[Veľká Domaša]].

 

Tereny dzisiejszego Szarysza w I połowie XI wieku znajdowały się w granicach Polski. W jego południowej części (koło dzisiejszego [[Preszów|Preszowa]]) znajdował się znany polski graniczny gród ''Castrum Salis'' wzmiankowany zarówno w dokumentach polskich jak i węgierskich.

W II połowie XI wieku Węgrzy zaczęli opanowywać ten region. Z tym że jeszcze w XII w. i w I połowie XIII w. jego północna część znajdowała się we władniu Polski. Tam m.in. dokonano nadań ziemi cystersom w okolicy dzisiejszego Bardiowa.