Program Powszechnej Prywatyzacji: Różnice pomiędzy wersjami

'''Program Powszechnej Prywatyzacji''' – realizowany od grudnia [[1994]] roku do [[1998]] roku, rządowy program przekształcenia 512 [[przedsiębiorstwo państwowe|przedsiębiorstw państwowych]] (między 2 a 5% ówczesnego majątku narodowego<ref>T. Kowalik, Struktura własności podstawą nierówności w: Oblicza nierówności społecznych, red. J. Klebaniuk.</ref>) w spółki [[prawo handlowe|prawa handlowego]] ([[spółka akcyjna|spółki akcyjne]]) przy udziale ok. 27 mln dorosłych obywateli [[Polska|Polski]].

Pierwszy projekt ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych wpłynął do Sejmu 31 sierpnia 1992, zaraz po powstaniu rządu [[Hanna Suchocka|Hanny Suchockiej]]<ref name=autonazwa2>[http://orka.sejm.gov.pl/proc1.nsf/0/FB4CE6180B357067C125745F00314587?OpenDocument Rządowy projekt ustawy o powszechnej prywatyzacji i narodowych funduszach inwestycyjnych].</ref>. Pomysłodawcą programu był [[Janusz Lewandowski]] [[Ministerstwo Przekształceń Własnościowych|minister przekształceń własnościowych]] w rządzie Suchockiej oraz [[Jan Szomburg]]<ref>[http://akson.sgh.waw.pl/~pwac/sknrk/nfi/index.htm#charakter Piotr Czarnecki, Piotr Wac – Program Powszechnej Prywatyzacji, akcje NFI na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie].</ref>. Sprawozdawcą w imieniu trzech komisji sejmowych był [[Marcin Przybyłowicz]]. Na posiedzeniu Sejmu 18 marca 1993 projekt został odrzucony przez Sejm (181 – za, 203 – przeciw)<ref name=autonazwa2 />. Projekt upadł, gdyż przeciwko zagłosowała nie tylko cała opozycja, ale także część posłów koalicyjnych ze [[Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe|Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego]] i [[Porozumienie Ludowe|Porozumienia Ludowego]]<ref name=autonazwa1>Antoni Dudek – Pierwsze lata III Rzeczypospolitej, 1989-2001. Kraków, 2004. ISBN 83-86225-64-5; s. 286.</ref>.

Niemal natychmiast (3 kwietnia 1993) projekt został wniesiony ponownie, jako pilny projekt rządowy. Tym razem sprawozdawcą dwóch komisji sejmowych był [[Wojciech Arkuszewski]]. Projekt został uchwalony już 30 kwietnia 1993 (215 – za, 178 – przeciw)<ref>[http://orka.sejm.gov.pl/proc1.nsf/0/6C2EE46EE200BF35C125745F003149BB?OpenDocument Rządowy projekt ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji wraz z projektami podstawowych aktów wykonawczych. (druk nr 831 z dn. 1993-03-30) ].</ref>. Przeciwko byli posłowie [[Konfederacja Polski Niepodległej|Konfederacji Polski Niepodległej]], [[Polskie Stronnictwo Ludowe|Polskiego Stronnictwa Ludowego]], [[Porozumienie Centrum|Porozumienia Centrum]], [[Ruch dla Rzeczypospolitej|Ruchu dla Rzeczypospolitej]], [[Unia Pracy|Unii Pracy]] oraz 15 posłów ZChN. O uchwaleniu projektu zdecydowały głosy posłów [[Sojusz Lewicy Demokratycznej|Sojuszu Lewicy Demokratycznej]]. Było to możliwe dzięki porozumieniu między władzami [[Unia Demokratyczna|Unii Demokratycznej]] i [[Kongres Liberalno-Demokratyczny|Kongresu Liberalno-Demokratycznego]] z postkomunistami. UD i KLD obiecały SLD pomoc w wyborze [[Marek Siwiec|Marka Siwca]] na członka [[Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji|Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji]]<ref name=autonazwa1 />.

W dyskusji sejmowej podniesiono szereg uwag krytycznych, w tym m.in.:

* fundusze zostały wyłączone spod bezpośredniej kontroli parlamentu i rządu<ref>[http://orka2.sejm.gov.pl/Debata1.nsf/main/0B43A117 Wystąpienie sejmowe Zbigniewa Frosta w imieniu klubu KPN].</ref>

* niebezpieczeństwo gwałtownej, masowej wyprzedaży świadectw udziałowych przez zbiedniałych obywateli, które mogą być w spekulacyjny sposób koncentrowane przez wąskie grupy polityczno-finansowe zainteresowane przejęciem pełnej kontroli nad najlepszą częścią polskiej gospodarki<ref>[http://orka2.sejm.gov.pl/Debata1.nsf/main/5D83A355 Wystąpienie sejmowe Kazimierza Barczyka w imieniu RdR].</ref>

* program oparty jest na błędnym założeniu, że istnieją proste rezerwy restrukturyzacyjne, to znaczy że przyjdzie zagraniczna firma zarządzająca i zrobi to, czego nie zrobił polski zarząd<ref>[http://orka2.sejm.gov.pl/Debata1.nsf/main/21700256 Wystąpienie sejmowe Wiesławy Ziółkowskiej w imieniu UP].</ref>.

Każdy uprawniony obywatel otrzymywał [[Powszechne świadectwo udziałowe|powszechne świadectwo udziałowe]], które miał prawo sprzedać dowolnemu podmiotowi lub zamienić na akcje [[Narodowy fundusz inwestycyjny|narodowych funduszy inwestycyjnych]].

W Polsce powstało 15 NFI, których majątkiem miały zarządzać polskie i zagraniczne firmy konsultingowe, banki komercyjne oraz konsorcja wybrane metodą przetargu. Dwuetapowy konkurs rozstrzygał członków [[rada nadzorcza|rad nadzorczych]] NFI.

Okres dystrybucji świadectw udziałowych trwał od [[22 listopada]] [[1995]] r. do [[26 listopada]] [[1996]] roku. Świadectwa odebrało 96% uprawnionych obywateli.

31 grudnia 2005 większość NFI weszła w stan likwidacji, gdyż wygasły umową łączące firmy zarządzające ze Skarbem Państwa. Te, które pozostały służyły raczej unikaniu płacenia podatków<ref>[http://biznes.onet.pl/polska-stracila-okazje-do-przeprowadzenia-najwieks,18488,4188207,1,audio-detal Polska straciła okazję do przeprowadzenia największej rewolucji własnościowej].</ref>.

Program został nazwany "najdroższą„najdroższą porażką III RP"RP”. Majątek obejmujący 512 przedsiębiorstw państwowych "stał„stał się przedmiotem afer, korupcji i nielegalnych transakcji, na których wzbogacili się pseudobiznesmeni i politycy"politycy”<ref>[http://biznes.interia.pl/news/nfi-najdrozsza-porazka-iii-rp,524493 NFI – najdroższa porażka III RP.]</ref>. Jednym z biznesmenów zamieszanych w spekulacje akcjami NFI był [[Grzegorz Wieczerzak]]<ref>[http://biznes.interia.pl/news/znikajace-nfi,510984 Znikające NFI].</ref>. Przez 7 lat działalności 15 NFI zdołało wprowadzić na giełdę zaledwie około 10 przedsiębiorstw. Tymczasem każda firma zarządzająca dostawała co roku około 3,2 mln USD (plus bliżej nieokreślone wynagrodzenie w złotówkach). Koszty pokrywa Ministerstwo Skarbu z podatków obywateli<ref>[http://biznes.interia.pl/news/klapa-nfi,480136 Klapa NFI].</ref>. Umowy o wynagrodzenie z firmami zarządzającymi nie uzależniały wysokości wynagrodzenia od wyników finansowych funduszy<ref>[http://biznes.interia.pl/news/pol-miliarda-za-zarzadzanie,220231 Pół miliarda za zarządzanie].</ref>.

Surową ocenę wystawił programowi premier [[Kazimierz Marcinkiewicz]]: "Cały„Cały program NFI trzeba będzie powoli, spokojnie, w zaciszu prokuratorskich gabinetów prześwietlić. To naprawdę dla zdrowia państwa bardzo ważne. Był to głośny program prywatyzacyjny, sprywatyzowano 500 największych polskich firm, a dziś wiadomo, ze po tym programie nie zostało prawie nic, została tylko jedna wielka niewiadoma: gdzie się podziały pieniądze"pieniądze”<ref>"Władza„Władza to znaczy służba. Z prezesem Rady Ministrów Kazimierzem Marcinkiewiczem rozmawiają Małgorzata Goss i Julia M. Jaskólska"Jaskólska”, GONIEC, 11-17 listopada 2005.</ref>.

Dziś ekonomiści uważają, że "Narodowe„Narodowe fundusze inwestycyjne to stracona okazja prywatyzacyjna"prywatyzacyjna”<ref>[http://www.polskieradio.com/news_det.aspx?id=75155&kat=60 Mija 15 lat od referendum uwłaszczeniowego referendum "prywatyzacyjnego" „prywatyzacyjnego”].</ref>. "NFI„NFI można porównać do słynnej definicji szampana w PRL, czyli napoju, który klasa robotnicza piła ustami swoich przedstawicieli"przedstawicieli”. Przeciętny Polak zarobił na NFI po ok. 100 złotych, bo tyle mógł dostać za sprzedaż świadectwa udziałowego<ref>[http://www.wprost.pl/ar/89507/Narodowe-Fundusze-Interesikow/?I=1220 Jan Piński, Aleksander Piński – Narodowe Fundusze Interesików, Wprost nr 17 z 2006.]</ref>.

[[Kategoria:1994Przekształcenia w Polscewłasnościowe]]