Incydent na Dogger Bank: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Zinovi_Petrovich_RozhestvenskiZinovi Petrovich Rozhestvenski.jpg|thumb|250px|Admirał Zinowij Rożestwienski]]

'''Incydent na Dogger Bank''' ([[język angielski|ang.]] ''Dogger Bank Incident''), znany również jako '''incydent hullski''' ([[język rosyjski|ros.]] Гулльский инцидент) −– międzynarodowy incydent zbrojny, mający miejsce w nocy z 21 na 22 października 1904 roku na [[Morze Północne|Morzu Północnym]], pomiędzy okrętami rosyjskiej Drugiej Eskadry Pacyfiku dowodzonej przez admirała [[Zinowij Rożestwienski|Zinowija Rożestwienskiego]], a brytyjskimi [[kuter rybacki|kutrami rybackimi]], łowiącymi w rejonie [[Dogger Bank]]. W wyniku ostrzału artyleryjskiego, wywołanego omyłkowym rozpoznaniem cywilnych jednostek jako atakujących Rosjan [[torpedowiec|torpedowców]] japońskich, zatonął jeden z brytyjskich kutrów, na którym zginęło dwóch rybaków, trzeci zmarł kilka miesięcy później w wyniku doznanych obrażeń, życie straciło również od pocisków własnej artylerii dwóch Rosjan.

Po wybuchu [[wojna rosyjsko-japońska|wojny rosyjsko-japońskiej]] i zablokowaniu rosyjskiej [[Eskadra Oceanu Spokojnego|Eskadry Oceanu Spokojnego]] w [[obrona Port Artur|Port Artur]], car [[Mikołaj II Romanow|Mikołaj II]] i rząd rosyjski podjęli decyzję o wysłaniu na [[Daleki Wschód]] okrętów [[Flota Bałtycka Marynarki Wojennej Rosji|Floty Bałtyckiej]]. Przygotowania do tak dalekiego rejsu trwały kilka miesięcy i ostatecznie zespół rosyjski, nazwany Drugą Eskadrą Pacyfiku, wyruszył z [[Lipawa|Lipawy]] 15 października 1904 roku. Eskadra liczyła 42 okręty i około 12 000tys. ludzi, płynęły z nią również liczne statki zaopatrzeniowe i pomocnicze<ref>Rotem Kowner: ''Historical Dictionary of the Russo-Japanese War''. S. 58.</ref>.

[[Plik:Aurora 1903.jpg|thumb|250px|"Aurora"„Aurora”]]

Po wpłynięciu na Morze Północne, rosyjska eskadra znalazła się w nocy 21 października w rejonie Dogger Bank, rozległej [[ławica (geomorfologia)|ławicy]], od wieków służącej jako łowisko dla rybaków ze wszystkich okolicznych wybrzeży. Także i tym razem morze nie było puste. Zagubiony we mgle statek warsztatowy "Kamczatka"„Kamczatka” nadał sygnał o napotkaniu wrogich okrętów<ref>Dennis Warner, Peggy Warner: ''The Tide at Sunrise''. S. 411.</ref>. Obserwatorzy na okrętach zauważyli w ciemnościach niewielkie jednostki, rozpoznane jako japońskie torpedowce, szykujące się do ataku. W rzeczywistości były to brytyjskie kutry rybackie z nieodległego [[Kingston upon Hull|Hull]]<ref name=Kowner109>Rotem Kowner: ''Historical Dictionary of the Russo-Japanese War''. S. 109.</ref>. Po zignorowanym według Rosjan wezwaniu do identyfikacji i zmiany kursu, okręty otworzyły ogień artyleryjski do domniemanego przeciwnika. W jego efekcie zatopiony został kuter "Crane"„Crane”, na którym zginęło dwóch brytyjskich rybaków i uszkodzone dalsze pięć kutrów. Ranny szyper jednego z nich zmarł po kilku miesiącach. Ostrzelany został również przez własne okręty krążownik [[Aurora (1903)|"Aurora"„Aurora”]], który znalazł się po drugiej stronie linii kutrów i został wzięty za wrogą jednostkę. Od odłamków pięciu celnych pocisków zginęło na nim dwóch członków załogi, w tym kapelan. Uszkodzenia odniósł także drugi krążownik, [[Dmitrij Donskoj (1886)|"Dmitrij„Dmitrij Donskoj"Donskoj”]]. Chaotyczny ostrzał został przerwany po około dziesięciu minutach, gdy dowódcy zorientowali się w sytuacji<ref>Dennis Warner, Peggy Warner: ''The Tide at Sunrise''. Ss. 412-413.</ref>.

Ujawnienie szczegółów incydentu wzburzyło brytyjską opinię publiczną. Wojskowy komentator dziennika "„[[The Times]]"”, pułkownik Repington, określił rosyjską Eskadrę jako "niebezpieczną„niebezpieczną dla społeczeństwa"społeczeństwa”<ref name=Rose119>Lisle A. Rose: ''Power at Sea. Volume 1''. S. 119.</ref>. Rząd premiera Balfoura zażądał postawienia przed sądem admirała Rożestwienskiego i oficerów odpowiedzialnych za śmierć rybaków, ogłaszając jednocześnie mobilizację rezerwistów. Okręty [[Royal Navy]] rozpoczęły pościg za Rosjanami i zablokowały ich w hiszpańskim [[Vigo (Hiszpania)|Vigo]]<ref>Jan Sobczak: ''Mikołaj II: ostatni car Rosji''. S. 294.</ref>. Początkowo carcesarz i rząd rosyjski, skonfliktowani z Wielką Brytanią na tle jej polityki w [[Tybet (region)|Tybecie]] i na [[Bałkany|Bałkanach]], nie zamierzali ustąpić. Roli mediatora w konflikcie podjęli się dyplomacja francuska i cesarz niemiecki [[Wilhelm II Hohenzollern|Wilhelm II]]. Ostatecznie Mikołaj II zgodził się na rozstrzygnięcie sprawy przez Międzynarodową Komisję Śledczą<ref name=Kowner109 /><ref>Jan Sobczak: ''Mikołaj II: ostatni car Rosji''. Ss. 294-295.</ref>. W Vigo pozostał [[komandor|kapitan I rangi]] [[Nikołaj Kłado]], który miał reprezentować admirała Rożestwienskiego w dalszym postępowaniu, zaś Druga Eskadra wyruszyła w dalszy rejs<ref name=Rose119 />.

Komisja zebrała się na pierwszym posiedzeniu 22 grudnia 1904 roku w [[Paryż]]u, zaś końcowy raport ze śledztwa ogłoszono 26 lutego 1906 roku. Rosjanie zostali uznani winnymi, otwarcie ognia określono jako nieuprawnione. Jako odszkodowanie przyznano Wielkiej Brytanii kwotę 65&nbsp;000&nbsp;tys. [[funt szterling|funtów]], wypłacone przez rosyjskiego ambasadora w [[Londyn]]ie w marcu<ref name=Kowner109 />. Druga Eskadra rozdzieliła się na dwa zespoły, jeden płynący dookoła [[Przylądek Dobrej Nadziei|Przylądka Dobrej Nadziei]], drugi, mniejszy, przez [[Morze Śródziemne]] i [[Kanał Sueski]]. Połączyły się w rejonie [[Madagaskar]]u, kierując w stronę Cieśniny Cuszimskiej<ref>Lisle A. Rose: ''Power at Sea. Volume 1''. Ss. 119-120.</ref>.

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Kowner | imię = Rotem | tytuł = Historical dictionary of the Russo-Japanese War | data = 2006 | wydawca = Scarecrow Press | miejsce = Oxford | isbn = 978-0-8108-4927-3 | strony =}}

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Rose | imię = Lisle A. | tytuł = Power at Sea. Volume 1: The Age of Navalism, 1890-1918 | data = 2007 | wydawca = University of Missouri Press | miejsce = Columbia | isbn = 978-0-8262-1683-0 | strony =}}

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Sobczak | imię = Jan | tytuł = Mikołaj II – ostatni car Rosji. : studiumStudium postaci i ewolucji władzy | data = 2009 | wydawca = Bellona | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-11-11639-9 | strony =}}

* {{Cytuj książkę | nazwisko = Warner | imię = Denis Ashton | nazwisko2 = Warner | imię2 = Peggy | tytuł = The Tide at Sunrise: A History of the Russo-Japanese War 1904−1905 | data = 2002 | wydawca = Frank Cass | miejsce = Abingdon, Oxon | isbn = 0-7146-8234-9 | strony =}}