Bianka Maria Visconti: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Dexbot (dyskusja | edycje)
m Robot informuje, że it:Bianca Maria Visconti już nie jest artykułem na medal
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia frazę ([[WP:ZDBOT#Wyszukanie frazy z "[po]między"]]); zmiany kosmetyczne
Linia 2:
'''Bianka Maria Visconti''' (ur. [[31 marca]] [[1425]] w [[Bornasco|Settimo Pavese]], zm. [[28 października]] [[1468]]<ref>Niektóre źródła podają jako datę śmierci 23 października, ale teza Cateriny Santoro wskazująca na 28 października wydaje się bardziej uzasadniona i wiarygodna. Zob. C. Santoro, ''Gli Sforza. La casata nobiliare che resse il Ducato di Milano dal 1450 al 1535'', Lampi di Stampa 1999.</ref> w [[Melegnano]]) - nieślubna córka (później prawnie uznana) księcia [[Mediolan]]u [[Filippo Maria Visconti|Filippo Marii Viscontiego]] i jego kochanki [[Agnese del Maino]], żona [[Franciszek I Sforza|Franciszka I Sforzy]], pierwszego księcia Mediolanu z dynastii [[Sforza|Sforzów]].
 
== Biografia ==
=== Dzieciństwo i młodość ===
[[Plik:Coat_of_arms_of_the_House_of_Visconti_(1395).svg|200px|right|thumb|Herb rodziny [[Visconti]]ch]]
Mimo iż książę Filippo Maria Visconti nie miał syna, który byłby prawowitym dziedzicem, narodziny córki z nieprawego łoża nie były dla niego całkowitym rozczarowaniem. Nie mając dzieci z małżeństwa z [[Beatrice di Lascaris]], złożył prośbę do cesarza [[Zygmunt Luksemburski|Zygmunta Luksemburskiego]], którego był wasalem, aby jego następcą mogło być dziecko nieślubne. Kuzyni wydawali mu się mało godni zaufania, więc narodziny córki otworzyły nową możliwość w polityce sukcesji. Poprzez umiejętne dobranie dla niej małżonka mógł mieć wpływ na to, kto będzie jego następcą.
Linia 13:
Gdy Bianka Maria miała sześć miesięcy, matka przeniosła się z nią na polecenie księcia do specjalnie do tego przeznaczonego skrzydła zamku w [[Abbiategrasso|Abbiate]]. Mimo iż sytuacja polityczna i wojskowa była trudna dla Mediolanu, Visconti wiele czasu spędził w Abbiate, zafascynowany osobowością córki. Ta bowiem od wczesnego dzieciństwa wykazywała zdolności i chęć zdobywania wiedzy, nie była natomiast przywiązana do luksusu.
 
=== Intrygi wokół małżeństwa ===
W [[1430]], gdy zbliżał się do końca okres kontraktu zawartego z Franciszkiem Sforzą, książę Filippo Maria pozwolił mu udać się do [[Lukka|Lukki]] na wyprawę przeciwko Florentyńczykom. Ci ostatni próbowali przeciągnąć kondotiera na swoją stronę. Aby ten pozostał po stronie Viscontich, książę obiecał mu rękę swojej córki Bianki Marii, która miała wtedy pięć lat.
 
Linia 20:
W następnych latach relacje między Sforzą a Viscontim układały się różnie. Ten ostatni przynajmniej dwa razy próbował zerwać zaręczyny i skłaniał się ku innym kandydatom. W 1434, wobec przejścia Sforzy do obozu papieża [[Eugeniusz IV|Eugeniusza IV]], Visconti kontaktował się w tym celu z Karolem Gonzagą, synem władcy [[Mantua|Mantui]]. Innym kandydatem lansowanym przez Filippo Marię Viscontiego był [[Leonello d'Este]]. W rzeczywistości był to bluff mający na celu skłonienie Sforzy do odstąpienia od sojuszu z papieżem i [[Republika Wenecka|Wenecją]].
 
=== Edukacja ===
Bianka Maria pozostawała raczej obojętna na próby aranżowania jej małżeństwa. Jej dzieciństwo i młodość upływały w zamku w Abbiate w towarzystwie matki, w klimacie zgłębiania wiedzy. Otrzymała bowiem na życzenie ojca dobrą formację intelektualną o charakterze humanistycznym. Ułatwiała to biblioteka książęca, która zawierała wiele klasycznych dzieł łacińskich, ale także utworów francuskich i prowansalskich. Oprócz tego znajdowały się tam dzieła naukowe i dydaktyczne oraz teksty pisane w krystalizującym się języku włoskim. Córka odziedziczyła po ojcu nie tylko zamiłowanie do lektury, ale również do koni. Prawdopodobnie dobrze jeździła konno i polowała.
 
=== Małżeństwo ===
==== Ślub ====
[[Plik:Francesco_Sforza.jpg|200px|left|thumb|Franciszek I Sforza]]
Bianka Maria miała niewiele okazji, aby wyjeżdżać z Abbiate. Pierwsza taka sytuacja miała miejsce we wrześniu [[1440]], kiedy to zgodnie z wolą ojca przybyła do Ferrary, gdzie Filippo Maria przy udziale Niccolò d'Este zorganizował spotkanie, podczas którego chciał skłonić Franciszka Sforzę, pełniącego wówczas funkcję głównodowodzącego wojsk weneckich, do przejścia na stronę Mediolanu. Próba się jednak nie udała i Sforza pozostał po stronie Wenecji. Wkrótce jednak dokonał się przełom w zmaganiach wojennych między Wenecją a Mediolanem, kiedy to [[Niccolo Piccinino]], kondotier w służbie Viscontiego wziął przewagę nad wojskami weneckimi. Za zwycięstwo zażądał jednak oddania mu we władanie [[Piacenza|Piacenzy]]. Wobec arogancji najemnika Filippo Maria ogłosił zawieszenie broni i wysłał do Sforzy propozycję pokoju i zawarcia małżeństwa z Bianką Marią.
Linia 30:
Ślub odbył się w opactwie San Sigismondo w [[Cremona|Cremonie]], [[25 października]] [[1441]]. Miejsce wybrał Sforza jako bezpieczniejsze dla niego od katedry, ponieważ ciągle nie dowierzał teściowi, znając jego zmienny charakter<ref>Marcantonio Sabellico w dziele ''Historiae rerum veneratum ab urbe condita'' wspomina o spotkaniu między Sforzą a Bianką Marią, jakie miało miejsce w Cremonie przed ich ślubem. Podczas tego spotkania Franciszek miał zapewniać Biankę, że wojna, jaka toczył przeciwko jej ojcu, nie była barierą dla uczucia, jakie wobec niej żywił.</ref>. Świętowanie trwało kilka dni, a złożyły się nań: wystawne przyjęcie, turnieje, pokazy i inne atrakcje.
 
==== Pierwsze lata małżeństwa ====
[[7 listopada]], w kilka dni po ślubie Bianki i Franciszka, po raz kolejny doszły do głosu dziwactwa księcia, który wydał dekret ograniczający prawa jego wasali, ze Sforzą włącznie. Obawiając się objawów wrogości teścia, 23 stycznia 1442 Franciszek Sforza schronił się na terytorium weneckim w miejscowości [[Sanguinetto]]. Bianka Maria podążyła wraz z nim. Zaczął się dla niej nowy okres w życiu. Po czasie spokoju spędzanym w zamku Abbiate nadszedł czas trudów w nowej dla niej roli - żony kondotiera.
 
Linia 39:
Między małżonkami z pewnością istniało uczucie szacunku, a prawdopodobnie nawet miłości. Różniła ich natomiast koncepcja wierności małżeńskiej. Dal Bianki miała ona wartość absolutną, dla Franciszka zaś bardziej relatywną. W istocie było w jego życiu wiele związków pozamałżeńskich. W 1443, przy okazji wykrycia pierwszego z tych związków, Bianka Maria postąpiła w sposób odcinający się od jej zwyczajnego zachowania. Kazała mianowicie oddalić swą rywalkę, która wkrótce została porwana w tajemniczych okolicznościach i zabita. Następnie uniemożliwiła Franciszkowi kontakt z jego synem Polidoro, urodzonym z tego związku.
 
==== Między ojcem a mężem ====
Pierwsze lata małżeństwa Bianki Marii upłynęły pod znakiem silnego kontrastu między Filippo Marią Viscontim a Franciszkiem Sforzą. Pierwszy był zajęty ekspansjonistyczną polityką i ciągłymi zmianami sojuszy. Ponadto powierzył swoje wojska kondotierowi Niccolo Piccinino, odwiecznemu wrogowi Sforzy. Ten drugi zaś zaplątał się w konflikt z papieżem, który doprowadził nawet w 1442 do ekskomuniki. Była to sytuacja bardzo trudna dla Bianki Marii, która starając się być osobą lojalną, przeżywała wewnętrzne rozdarcie między wiernością mężowi, a szacunkiem dla ojca.
 
W [[1446]] książę, który wtedy był już bardzo chory i słaby, spróbował pójść na zbliżenie ze Sforzą. Pomimo nalegań żony Franciszek pozostał nieufny wobec teścia i skierował swoje wysiłki raczej na obronę swoich posiadłości zagrożonych przez wojska papieskie, niż na współpracę z Viscontim. W [[1447]] kondotier poczuł się na tyle pewnie, że przyjął funkcję namiestnika książęcego, ale Visconti jeszcze raz zmienił zdanie co do współpracy z nim. Stało się to na skutek podejrzeń i zazdrości w stosunku do Sforzy. W tym samym czasie papież [[Mikołaj V]] zażądał od Franciszka zwrotu Jesi. Dla małżonków nastały trudne czasy, tym bardziej, że wtedy zmarła Costanza, żona Aleksandra Sforzy, która była towarzyszką dla Bianki Marii.
Linia 54:
[[24 lutego]] [[1450]] w Mediolanie wybuchły zamieszki. Zabity został ambasador Wenecji uznanej za odpowiedzialną za głód nękający miasto. Zgromadzenie szlachty i wpływowych mieszczan, idąc za radą Gaspare da Vimercate, oddało władzę w ręce Franciszka Sforzy. Jak później podkreślano, Mediolan oddał mu się ''z głodu, a nie z miłości''. Sforza został księciem Mediolanu. Wręczono mu insygnia władzy i przekazano pełnię władzy. Wyrazem tego była przysięga złożona przez przywódców ludu. Był to pierwszy przypadek nadania tytułu książęcego przez lud.
 
=== Księżna Mediolanu ===
Podczas gdy Franciszek usiłował drogą dyplomatyczną wzmocnić poważnie naruszone fundamenty księstwa, Bianka starała się zgromadzić na nowo utracone dobra, należące wcześniej do jej ojca oraz przebudować pałac książęcy, aby mógł pomieścić liczną rodzinę. Kiedy Sforza zajął się działaniami militarnymi, Bianka została w Mediolanie i poświęciła się działalności administracyjnej oraz dyplomatycznej. Musiała śledzić i kontrolować liczne intrygi, które miały miejsce na dworze, ale także wiele czasu poświęcała życiu codziennemu, wychowaniu dzieci, administrowaniu państwem i rozwiązywaniu trudności finansowych. Świadczy o tym korespondencja między nią a mężem zachowana w Archiwum Państwowym w Mediolanie. Z korespondencji tej wyłania się również obraz charakteru Bianki, która, będąc posłuszna mężowi, nie miała oporów, aby wyrażać jasno swoje zdanie nawet wtedy, gdy stało ono w sprzeczności z jego opinią. Nie brak tam również gorzkich słów na temat pozamałżeńskich przygód Franciszka.
 
Linia 69:
Od tego czasu Galeazzo coraz bardziej otwarcie marginalizował Biankę. Zabronił jej prowadzenia korespondencji i rozkazał opuścić miasto. Efektem tego było przeniesienie się Bianki do Cremony, do której miała ona szczególny sentyment. Prawdopodobnie wtedy zaczęła prowadzić konsultacje z Ferdynandem, królem Neapolu, który był zainteresowany obaleniem Galeazza.
 
=== Ostatnie dni ===
Pomimo zastrzeżeń wiernych jej dworzan Bianka postanowiła wziąć udział w zaślubinach swego syna Galeazzo z Boną Sabaudzką, które odbyły się [[9 maja]] [[1468]]. Po zakończonych uroczystościach towarzyszyła swojej córce Ipolicie do Serravalle, aby później powrócić do Cremony. [[18 sierpnia]] zachorowała przebywając w [[Melegnano]]. Choroba z silną gorączką zmusiła ją do pozostania na miejscu przez sierpień i wrzesień. Na początku października jej stan się pogorszył. [[19 października]] odwiedził ją Galeazzo udając zatroskanego o jej zdrowie. Jednocześnie ogłosił, że nie przyjmuje na siebie żadnych zobowiązań ani długów, które ciążyłyby na Biance.
 
Bianka Maria Visconti zmarła w Melegnano [[28 października]] [[1468]]. Została pochowana w katedrze mediolańskiej obok swego męża. Bardzo szybko pojawiły się podejrzenia, że winnym jej śmierci był sam Galeazzo Sforza. Podczas choroby Bianki kursowali bowiem między Mediolanem a Melegnano jego emisariusze, wśród których był Ambrogio Grifi, podesta Sartirany, zaufany Galeazza, który w późniejszych latach był oskarżany o udział w próbie otrucia [[Ludovico Sforza|Ludovico Sforzy]].
 
== Potomstwo ==
Z małżeństwa z Franciszkiem I Sforzą Bianka Maria miała ośmioro dzieci:
* Galeazzo Maria ([[1444]]-[[1476]])
Linia 87:
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* D. Pizzagalli, ''La signora di Milano: Vita e passioni di Bianca Maria Visconti'', Rizzoli 2000.
* C. Santoro, ''Gli Sforza. La casata nobiliare che resse il Ducato di Milano dal 1450 al 1535'', Lampi di Stampa 1999.