Komunistyczna Partia Czechosłowacji: Różnice pomiędzy wersjami

]</ref><ref>[http://www.hrad.cz/cs/prezident-cr/prezidenti-v-minulosti/antonin-novotny.shtml Nakl. Libri: "Kdo byl kdo v našich dějinách 20. století": Antonín Novotný]</ref>. KPCz kontynuowała swoją działalność w podziemiu. Partia brała udział w antyhitlerowskich protestach z października 1939 roku przez co podporządkowany Stalinowi Komintern obwinił partię (ze względu na pozostawanie w mocy [[pakt Ribbentrop-Mołotow|paktu Ribbentrop Mołotow]]) o "elementy szowinistyczne"<ref>Cohen, Yohanon, ''Small Nations in Times of Crisis and Confrontation'', SUNY Press, 1989, ISBN 07914001820-7914-0018-2, s.110</ref>.

Komunistyczna Partia Czechosłowacji była koalicjantem w powojennym rządzie od 1945. Począwszy od [[Zamach stanu w Czechosłowacji (1948)|zamachu stanu z 1948]], kiedy to wolne wybory i pozostałe wolności polityczne zostały efektywnie zniesione, władzę dzierżył [[Front Narodowy (Czechosłowacja)|Front Narodowy]]. Była to koalicja, w której KSČ miała 2/3 miejsc, a pozostałą 1/3 dzieliło między siebie pięć innych partii. De facto, KSČ posiadała władzę absolutną, a obecność pozostałych koalicjantów miała w założeniu sprawiać wrażenie [[Pluralizm polityczny|politycznego pluralizmu]]. Partie te pełniły rolę satelicką wobec KSČ. Czechosłowackie struktury rządowe istniały tylko po to by wprowadzać decyzje polityczne podejmowane przez komunistów. Osiągnęli oni ten stan umieszczając swoich członków na każdej pozycji rządowej, związanej z podejmowaniem kluczowych decyzji politycznych.

Wybuchł spór pomiędzy premierem Klementem Gottwaldem, a Sekretarzem Generalnym partii, [[Rudolf Slánský|Rudolfem Slánskim]], dotyczący stopnia dostosowania państwa do modelu radzieckiego. W [[1951]] Slánskiego wraz z kilkoma innymi komunistycznymi prominentami aresztowano pod zarzutem uczestnictwa w "spisku [[trockizm|trockistowsko]]-[[Josip Broz Tito|titowsko]]-[[syjonizm|syjonistycznym]]". W [[1952]] przeprowadzono [[proces pokazowy]] (zob. [[Proces praski]]), w wyniku którego Slánskiego oraz 10 innych oskarżonych [[egzekucja|stracono]].

W kwietniu 1969, Dubček stracił stanowisko [[I sekretarz|Sekretarza Generalnego]] i w 1970 został wydalony z partii. Zastąpił go [[Gustáv Husák]]. Podczas okresu [[Normalizacja (Czechosłowacja)|Normalizacji]], jaki nastąpił po tych wydarzeniach, Husák skutecznie rządził koalicją złożoną w istocie z frakcji umiarkowanych i "twardogłowych". Opis tych dwóch partii znajduje się poniżej.

* [[Lubomír Štrougal]] - premier Czechosłowacji,

* [[Peter Colotka]] - premier [[Słowacka Republika Socjalistyczna|Słowackiej Republiki Socjalistycznej]],

* [[Jozef Lenárt]] - I sekretarz [[Słowacka Partia Komunistyczna|Słowackiej Partii Komunistycznej]],

* [[Josef Kempný]] - prezes Czeskiej Rady Narodowej.

* [[Vasil Biľak]] - był przywódcą komunistów prezentujących "twardą linię", od 1968 r. członek Prezydium i Prezes partyjnej Komisji Ideologicznej. Z pochodzenia był [[Słowacja|Słowakiem]] z [[Ukraina|ukraińskimi]] korzeniami.

* [[Karel Hoffman]] - członek Prezydium i Sekretarz [[Komitet Centralny|Komitetu Centralnego]].

* [[Antonín Kapek]] - członek Prezydium.

* [[Jan Fojtik]] - sekretarz.

* [[Alois Indra]] - członek Prezydium oraz Prezes Zgromadzenia Federalnego (zgodnie z prawem federalnym od 1968 r. zastąpiło ono Zgromadzenie Narodowe).

* [[Miloš Jakeš]] - Prezes Komisji Centralnego Nadzoru i Audytu oraz członek Prezydium. W 1987 r. zastąpił Gustáva Husáka, na stanowisku Sekretarza Generalnego KSČ.

Byli oni przeciwnikami reform politycznych i gospodarczych, oraz zajmowali twarde stanowisko w sprawie odstępstw ideologicznych.

W 1995 kilku byłych członków KSČ założyło nową partię, początkowo pod nazwą "Partia Czechosłowackich Komunistów" (cz. ''Strana československých komunistů''), przemianowaną później na [[Komunistyczna Partia Czechosłowacji (1995)|Komunistyczną Partię Czechosłowacji]] (cz. ''Komunistická strana Československa''). Jej programem jest przywrócenie porządków panujących w Czechosłowacji w latach 1948-89. Odwołuje się on do [[marksizm-leninizm|marksizmu-leninizmu]] oraz [[stalinizm]]u, oprócz tego nawołuje do zaprowadzenia w Czechach [[dyktatura proletariatu|dyktatury proletariatu]]. Liderem partii jest Miroslav Štěpán - były przywódca KSČ w [[Praga|Pradze]]. Partia jest bardzo mała i jak dotąd żaden jej członek nie został wybrany na urząd w wyniku wyborów.

Według teorii [[Leninizm|marksizmu-leninizmu]], partia komunistyczna reprezentuje klasę pracującą - [[rewolucja|rewolucyjny]] [[proletariat]] - broniąc jej interesów przed [[kapitalizm|kapitalistyczną]] [[burżuazja|burżuazją]]. Okres pomiędzy upadkiem burżuazji, a osiągnięciem komunizmu jest tematem, na który [[Karol Marks|Marks]] wypowiadał się powściągliwie, opisując jedynie ogólnikowo ustanowienie [[Kraje socjalistyczne|demokracji socjalistycznej]], która miała ostatecznie zacząć zanikać (powoli zmieniać się z zwykłą [[demokracja|demokrację]]), aż do przeobrażenia w społeczeństwo komunistyczne. Kilka dekad później, [[Włodzimierz Lenin]] stając na czele rewolucji oraz przed możliwością objęcia władzy przez komunistów, odłożył teoretyczne niuanse na bok. Sugerował, że po upadku burżuazji nastąpi okres przejściowy określany jako [[socjalizm]], demokracja radziecka oraz rządy partii komunistycznej - "[[dyktatura proletariatu]]". Jednakże, w praktyce okazało się, że faza ta trwała dużo dłużej niż Lenin przewidywał. Jego sugestia, że "dyktatura proletariatu" powinna trwać w [[ZSRR]] do [[1923]] roku, służy jako ogólny komentarz do rozbieżności między teorią, a praktyką. Gdy tylko Partia Komunistyczna doszła do władzy, szybko okazało się że zachowuje się ona bardzo podobnie do innych "okopanych [[biurokracja|biurokracji]]", a jej rewolucyjny mandat (jak i radzieckiej demokracji) został utracony. Energia rzadzących koncentrowała się na tym aby utrzymać się u władzy.

* Pomiędzy kongresami Komitet Centralny KSČ odpowiadał za kierowanie działalnością partii i pełnił funkcje [[władza wykonawcza|wykonawcze]]. Statut partyjny zapewniał Centralnemu Komitetowi funkcję głównego ramienia KSČ, kontrolującego organy rządu federalnego i republik, Frontu Narodowego oraz wszystkich organizacji zawodowych i [[kultura]]lnych. Członkowie partii, którzy stali na czele tych ciał, odpowiadali bezpośrednio przed Centralnym Komitetem za wprowadzanie w życie polityki KSČ. Dodatkowo, Komitet Centralny monitorował nominacje na wszystkie ważne posady partyjne i rządowe oraz wybierał [[Redaktor (prawo)|redaktora]] naczelnego [[Rudé právo|Rudégo práva]], głównego organu prasowego partii. Generalnie, zbierał się przynajmniej dwa razy do roku na pełne sesje. W [[1976]] ([[1986]]), Komitet miał 115 (135) członków oraz 45 (62) kandydatów. Jeśli chodzi o przekrój społeczny, to Komitet Centralny składał się z prominentów partyjnych i rządowych, oficjeli wojskowych oraz przekroju wybitnych [[Obywatelstwo|obywateli]].

* Komitet Centralny, tak jak i partyjny kongres, rzadko działał inaczej niż jako "pieczątka" decyzji politycznych podejmowanych przez Prezydium Komitetu Centralnego KSČ. Wyjątek od tej zasady stanowi sytuacja z roku 1968, kiedy to Komitet Centralny uznał za kluczowe rozwiązanie konfliktów frakcyjnych w Prezydium, pomiędzy [[Alexander Dubček|Alexandrem Dubčekiem]], a I Sekretarzem, [[Antonín Novotný|Antoninem Novotným]], popierając tego pierwszego. Generalnie, decyzje nad którymi głosował Komitet Centralny były podejmowane uprzednio, tak więc głosowania przebiegały jednomyślnie. Prezydium, które zarządzało partią pomiędzy posiedzeniami Komitetu, formalnie wybierane było przez Komitet Centralny, ale w rzeczywistości najwyżsi przywódcy partyjni sami wybierali skład swojego gremium. W 1986 r. było 11 członków Prezydium i 6 kandydatów.

* Sekretariat Centralnego Komitetu działał jako najwyższa władza partyjna oraz główny nerw rozległego mechanizmu kontroli. Sekretariat nadzorował wprowadzanie w życie decyzji podejmowanych przez Prezydium, kontrolował ruchy na kadrowej drabinie partyjnej oraz rozdzielał pracę pomiędzy partię a aparat rządowy. Za rządów Gustáva Husáka, skład Sekretariatu, podobnie jak i Prezydium, kształtował się raczej stabilnie. Wielu sekretarzy było jednocześnie członkami Prezydium.

* Komisja Centralnego Nadzoru i Audytu pełniła podwójną rolę - przyglądała się partyjnej dyscyplinie oraz finansom, nie kontrolowała jednak wszystkiego. Jako organ stojący na straży partyjnych standardów, Komisja często używała swojej władzy do zawieszania lub wyrzucania "odszczepieńców". Masowe czystki w partii, kierowane właśnie przez nią, przeprowadzono na początku [[lata 70. XX wieku|lat 70.]] Członkowie Komisji byli wybierani na każdym kongresie, w 1986 liczyła 45 członków. Wybrani członkowie wyłaniali spośród swego grona przewodniczącego, przewodniczących deputowanych oraz małe prezydium. Jednostki podległe Komisji funkcjonowały w strukturze partyjnej na poziomie republiki, regionu i dystryktu.

* Pozostałe komisje KSČ (1987): Ludowa Komisja Nadzoru, Komisja ds. Żywności i Rolnictwa, Komisja Gospodarcza, Komisja Ideologiczna, Komisja ds. Młodzieży.

* W 1987 r. partia posiadała również 18 departamentów: agitacji i propagandy, rolnictwa, przemysłu żywnościowego i leśnictwa, gospodarki wodnej, współpracy z [[Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej|RWPG]], kultury, zarządzania gospodarką, gospodarki, nauki i edukacji, komunikacji i transportu, spraw międzynarodowych, środków masowego przekazu, organizacji politycznej, nauki i technologii, organizacji socjalnych i komitetów narodowych, administracji państwowej oraz departament generalny. W większości przypadków partyjne departamenty działały równolegle do agencji i ministerstw rządowych, nadzorując ich działanie w celu zapewnienia jego zgodności z normami i programami KSČ.

* Pod kuratelą Komitetu Centralnego działały dwa centra szkoleniowe: Wyższa Szkoła Polityki oraz Instytut Marksizmu-Leninizmu.

* [[Klement Gottwald]] (1929 - 1953)

* [[Antonín Novotný]] (1953 - 1968)

* [[Alexander Dubček]] (1968 - 1969)

* [[Gustáv Husák]] (1969 - 1987)

* [[Miloš Jakeš]] ([[1987]] - [[24 listopada]] [[1989]])

* [[Karel Urbánek]] ([[25 listopada]] - [[20 grudnia]] [[1989]])

* [[Ladislav Adamec]] (1989 - 1990) Prezes, [[Vasil Mohorita]] (1989 - 1990) Pierwszy Sekretarz

* [[Komunistyczna Partia Czech i Moraw]]

* [[Komunistyczna Partia Słowacji]]

* [[Komunistyczna Partia Czechosłowacji (1995)]]

* {{lang|en}} H. Gordon Skilling, "The Formation of a Communist Party in Czechoslovakia", American Slavic and East European Review, Vol. 14, No. 3 (Oct., 1955), pp.&nbsp;346–358

* {{lang|en}} H. Gordon Skilling, "The Comintern and Czechoslovak Communism: 1921-1929", American Slavic and East European Review, Vol. 19, No. 2 (Apr., 1960), pp.&nbsp;234–247

* [http://www.totalita.cz/vysvetlivky/s_ksc.php Komunistická strana Československa (KSČ), Totalita.cz] {{lang|cs}}