Jeniec wojenny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) aktualizacja linku źródłowego, rozbudowa hasła |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie źródeł |
||
Linia 7:
|[[Plik:Kriegsgefangene.jpg|250px|thumb|Przemarsz jeńców niemieckich przez zrujnowany [[Akwizgran]], październik 1944]]
|}
'''Jeniec wojenny''' ([[ang.]] ''prison of war'', [[łac.]] ''captivus'') – zatrzymana osoba, zdefiniowana w artykule 4 i 5 [[Konwencje genewskie|Konwencji Genewskiej]] o traktowaniu jeńców wojennych przyjętej 12 sierpnia 1949 jako ta, która angażowała się w [[działania bojowe]] pod [[rozkaz]]ami swojego [[Rząd (prawo)|rządu]] i została zatrzymana przez [[siły zbrojne]] strony przeciwnej. Osoba taka nazywana jest [[kombatant]]em posiadającym [[immunitet]] wynikający z międzynarodowego [[Prawo konfliktów zbrojnych|prawa konfliktów zbrojnych]].
W myśl Artykułu 4 Konwencji Genewskiej o Traktowaniu Jeńców Wojennych<ref>[http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/inne/1949-3.html Konwencja Genewska o Traktowaniu Jeńców Wojennych z 12 sierpnia 1949 roku]</ref> jeńcem
: 1) członkowie sił zbrojnych Strony w konflikcie, jak również członkowie [[milicja|milicji]] i oddziałów ochotniczych, stanowiących część tych sił zbrojnych;
Linia 22:
: 6) ludność terytorium nie okupowanego, która przy zbliżaniu się nieprzyjaciela chwyta spontanicznie za broń, aby stawić opór inwazji, a nie miała czasu zorganizować się w regularne siły zbrojne, jeżeli jawnie nosi broń i przestrzega praw i zwyczajów wojennych.
Artykuł 13 Konwencji przewiduje, że ''jeńcy wojenni powinni być zawsze traktowani w sposób humanitarny.'' Bez zwłoki powinni być ewakuowani do obozów, położonych z dala od strefy walk (art. 19). Zakazane jest używanie ich jako ''żywych tarcz'' (art. 23). Muszą być otoczeni opieką lekarską (art. 30 i następne). Przy zatrudnieniu warunki pracy nie powinny ustępować
warunkom, z jakich korzystają obywatele państwa zatrzymującego (art. 51). Obozy jenieckie są nadzorowane przez przedstawicieli [[Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża|Międzynarodowgo Czerwonego Krzyża]] i państwa neutralnego sprawującego opiekę nad jeńcami zwanego ''mocarstwem opiekuńczym'' ([[ang.]] ''Protecting Power'', art. 10, 23, 56, 78 i następne).
Postanowienia te rozszerzają Protokoły Dodatkowe z 1977<ref>[https://bezpieczna.um.warszawa.pl/sites/bezpieczna.um.warszawa.pl/files/I_protokol_dodatkowy_do_Konwencji_Genewskich.pdf I Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych. II Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych. Podpisane w Genewie 8 czerwca 1977 roku.]</ref>.
== Historia ==
W czasach [[prehistoria|prehistorycznych]], a także w [[starożytność|starożytności]] i [[średniowiecze|średniowieczu]] jednym z celów wojen było chwytanie do [[niewola|niewoli]] zdolnych do pracy ludzi po to, aby w warunkach [[niewolnictwo|niewolniczych]] wykonywali cięższe prace na rzecz zwycięzców. W [[Imperium Rzymskie|starożytnym Rzymie]] część jeńców była tracona po [[triumf]]ie lub obracana w [[gladiator]]ów. Innym celem przetrzymywania jeńców było uzyskanie [[Okup (majątek)|okupu]] od rodzin schwytanych, zwłaszcza bogato urodzonych.
Z czasem zaczęto zawierać umowy o traktowaniu jeńców, np. traktat prusko-amerykański z 10 września 1785<ref>[http://avalon.law.yale.edu/18th_century/prus1785.asp ''Treaty of Amity and Commerce Between His Majesty the King of Prussia, and the United States of America; September 10, 1785'']</ref> w artykule 24 zabraniał umieszczania ich w lochu czy skuwania kajdanami, jeńcy mogli uprawiać ćwiczenia, obozy miały być zakładane w zdrowej okolicy zaś wyżywienie takie jak [[żołnierz]]y własnej armii.
W czasie [[I wojna światowa|I Wojny Światowej]] status jeńców określały [[konwencje haskie|haskie regulaminy wojny lądowej]] z 1899 i 1907, w czasie [[II wojna światowa|II Wojny Światowej]] [[konwencje genewskie]] z 1929.
== Zobacz też ==
Linia 35 ⟶ 42:
* [[jasyr]]
* [[janczarzy]]
* [[najemnicy]]
* [[obóz jeniecki]]
* [[oflag]]
* [[
* [[zbrodnia wojenna]]▼
* [[zbrodnia katyńska]]
▲* [[zbrodnia wojenna]]
* [[jeńcy sowieccy w niewoli niemieckiej (1941-1945)]]
| |||