Karl Litzmann: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AusLodz (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Plik:Karl Litzmann.jpg|thumb|Karl von Litzmann (1916)]]
'''Karl von Litzmann''' (ur. [[22 stycznia]] [[1850]] w [[Neu Globsow]] powiat Ruppin, kraj [[Brandenburgia]] -, zm. [[28 maja]] [[1936]] w Neu Globsow)<ref name = "litzmann">{{cytuj stronę| url = http://www.perce.de/gg/l/litzmann.phtml| tytuł = Karl Litzmann| data dostępu = 2011-02-01| autor = Letzte Änderung| opublikowany = perce.de| praca = | data = | język = de}}</ref> – pruski generał podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]], dowódca jednej z trzech dywizji (3 dyw. gwardyjska) w składzie tzw. „grupy "grupa Scheffera"Scheffera” (pozostałe dwie to 49 i 50 rezerwowa dywizje piechoty), który swoim manewrem zapewnił zwycięstwo Niemcom w jednej z trzech największych bitew na froncie wschodnim (w tzw. [[Bitwa pod Łodzią|Bitwie pod Łodzią]]; polityk [[Narodowy socjalizm|nazistowski]]<ref name="biografia">{{cytuj stronę| url = http://www.deutsche-biographie.de/sfz51977.html| tytuł = Litzmann, Karl| data dostępu = 2011-02-01| autor = Heinz Kraft| opublikowany = deutsche-biographie.de| praca = | data = | język = de}}</ref>.
 
== Rodzina i pierwsza wojna światowa ==
Dokumenty wymieniają rodzinę Litzmannów jako zamieszkującą [[Neuruppin]] i okolicę od połowy [[XVI wiek]]u i należącą do tutejszego rodu radców. Z niej wywodził się również berliński [[burmistrz]] Caspar (burmistrz od [[1695]]) i Johann Joachim Litzmann (burmistrz [[1709]]-[[1712]]). Ojciec Karla Litzmanna był właścicielem hut szkła i dóbr leśnych w Neu Globsow nad jeziorem Stechlin-See (80 km na północ od [[Berlin]]a)<ref name="biografia"/>.
 
Na początku wojny z [[Francja|Francją]] [[1870]]/[[1871|71]] Karl Litzmann miał stopień fahnenjunkra (kandydat na oficera w randze starszego podoficera). W [[1895]] został mianowany na [[pułkownik]]a i został "pierwszym„pierwszym członkiem dyrekcji"dyrekcji” cesarskiej akademii wojskowej w Berlinie. W [[1898]] został awansowany na generała. W latach [[1902]] - [[1905]] był szefem akademii wojskowej. W [[1905]] na skutek sporu z cesarzem na temat reformy kształcenia sztabu generalnego został przedwcześnie przeniesiony w stan spoczynku, ale 1 sierpnia [[1914]] został przywołany do służby i w październiku otrzymał dowodzenie 3. Gwardyjską Dywizją Piechoty. Za swe skuteczne działania na froncie wschodnim, w czasie których pod koniec listopada 1914 na rozkaz dowódcy Reinharda von Scheffer-Boyadela, w kotle pod [[Łowicz]]em przy -20 stopniach mrozu, w pobliżu miejscowości [[Brzeziny]] udało mu się z już odciętej pozycji przedrzeć przez front rosyjski, został odznaczony najwyższym orderem [[Pour le Mérite]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.pourlemerite.org/wwi/army/army2.html| tytuł = Alphabetical order| data dostępu = 2011-02-01| autor = pourlemerite.org| opublikowany = pourlemerite.org| praca = | data = | język = de}}</ref>. W bitwie tej, niedaleko [[Łódź|Łodzi]], zatrzymano posuwanie się rosyjskich oddziałów w kierunku na Berlin i [[Wrocław]]<ref name="biografia"/>. Po tym zwycięstwie uzyskał w Niemczech miano "Lwa„Lwa spod Brzezin"Brzezin” ("Der„Der Löwe von Brzeziny"Brzeziny”)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.ritterkreuztraeger-1939-45.de/Luftwaffe/L/Lehwess-Litzmann-Walter.htm| tytuł = Ritterkreuzträger Walter Lehweß-Litzmann| data dostępu = 2011-02-01| autor = Danke Sascha| opublikowany = | praca = | data = | język = de}}</ref>.
 
W [[1915]] otrzymał dowodzenie grupą armii i poprowadził przez [[Mazury]] 40. Korpus Rezerwowy (kontrofensywa z [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]). Dzięki odważnemu dowodzeniu oddziałami, talentowi i doświadczeniu strategicznemu zajął [[Kowno|twierdzę Kowno]] uważaną dotąd za nie do zdobycia. Otrzymał za to Wieniec Liści Dębowych do odznaczenia Pour le Mérite<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.pourlemerite.org/medals/oakleaves.html| tytuł = The Oakleaves| data dostępu = 2011-02-01| autor = pourlemerite.org| opublikowany = pourlemerite.org| praca = | data = | język = de}}</ref>. Odmówił jednak przyjęcia zaproponowanego mu przez cesarza tytułu szlacheckiego. W [[1917]] poprowadził armię austriacką na [[Mołdawia|Mołdawię]].
 
W latach [[1926]] i [[1928]] napisał dwutomowe wspomnienia<ref>{{cytuj stronę| url = http://dispatch.opac.d-nb.de/DB=4.1/REL?PPN=117066540| tytuł = Publikation Litzmann Karl, 1850-1936| data dostępu = 2011-02-01| autor = Deutschen Nationalbibliothek| opublikowany = dispatch.opac.d-nb.de; Deutschen Nationalbibliothek| praca = | data = | język = de}}; ''Lebenserinnerungen. Erster Band'' [Część I], Berlin 1927.</ref>.
 
== Poparcie nazistów ==
Linia 17:
 
== Miasta ==
Kiedy w [[1939]] po pokonaniu Polski Łódź i Brzeziny włączono do [[Kraj Warty|Warthegau]], miejscowości te otrzymały na cześć Karla Litzmanna niemieckie nazwy. [[11 kwietnia]] [[1940]] Łódź przemianowano na [[Historia Łodzi pod okupacją niemiecką|Litzmannstadt]], a Brzeziny na Löwenstadt (od "Löwe„Löwe von Brzeziny"Brzeziny”). Po zakończeniu okupacji niemieckiej miejscowościom tym przywrócono ich pierwotne nazwy<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.museumstuff.com/learn/topics/Karl_Litzmann::sub::Legacy| tytuł = Karl Litzmann: Legacy| data dostępu = 2011-02-01| autor = Museum of Learning| opublikowany = museumstuff.com| praca = | data = | język = en}}</ref>.
 
Karl Litzmann był [[Honorowe obywatelstwo|honorowym obywatelem]] miasta [[Neuruppin]], której to godności pozbawiono go w [[2007]] roku<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.neuruppin24.de/fvde.asp?IDDokumentVorlage=Xu7Ro3Pm1PdyIbxKYp9Wn4On1Md-HdtCXq8Xn6Nl1OdxHauHXu7Rn6Nl1NdyHdtCWp9Vn7Ni1OdxIczFXs7Vo3Pm2Mj-HgtFXx7aDEE| tytuł = Decyzja Rady Miejskiej w Neuruppin| data dostępu = 2011-02-01| autor = Rada Miasta Neuruppin| opublikowany = neuruppin24.de| praca = | data = | język = de}}</ref>.
 
{{przypisyPrzypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Litzmann Karl, ''Lebenserinnerungen. Erster Band'' [Część I], Berlin '''1927''' <small>(Egzegz. w b-ce [[Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi]], dział "Łodziana"„Łodziana”, sygn. 352.)</small>
* {{cytuj książkę |nazwisko = Jakobs| imię = Theodor| autor link = | tytuł = Der Löwe von Brzeziny| wydawca = Hanseatische Verlagsanstalt| miejsce = Hamburg| rok = '''1934'''| strony = | isbn =}}
 
Linia 32:
[[Kategoria:Niemieccy generałowie]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Łodzią]]
[[Kategoria:Odznaczeni wojskowym Orderem Pour le Mérite]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1850]]
[[Kategoria:Zmarli w 1936]]
[[Kategoria:Odznaczeni wojskowym Orderem Pour le Mérite]]