Tadeusz Hołówko: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
Edk (dyskusja | edycje)
m +przypis od orderu krzyża z orłem, WP:SK
Linia 19:
 
== Życiorys ==
 
Pochodził z polskiej rodziny ziemiańskiej, za udział w [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] zesłanej na [[Syberia|Sybir]]. Ojciec - Wacław (1855-1921); matka Maria z d. Maciejewska. Ukończył gimnazjum w [[Ałmaty|Wiernym]]. W czasach szkolnych nawiązał kontakt z organizacją [[Partia Socjalistów-Rewolucjonistów|Socjalistów-Rewolucjonistów]]. W latach 1909-1912 studiował nauki przyrodnicze na [[Petersburski Uniwersytet Państwowy|uniwersytecie]] w [[Petersburg]]u. Związał się z nielegalną [[Polska Partia Socjalistyczna|Polską Partią Socjalistyczną (PPS)]] a za jej pośrednictwem ze [[Związek Walki Czynnej|Związkiem Walki Czynnej]] (w 1910 przeszkolony na kursie w [[Kraków|Krakowie]]). [[Relegacja|Relegowany]] z uniwersytetu w 1912 z zakazem studiowania w [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]] (uchylonym po roku). Przeniósł się do [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]], gdzie rozpoczął studia na [[Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego|Wydziale Prawa]] [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] w roku akademickim 1912/13. W 1912-13 sekretarz Zarządu Głównego Związku Stowarzyszeń Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. W 1913 powrócił do Petersburga i kontynuował studia prawnicze.
 
Linia 26 ⟶ 25:
Po [[Rewolucja październikowa|przewrocie bolszewickim]] i wycofaniu Rosji z wojny w [[Traktat brzeski|traktacie brzeskim]] (marzec 1918) działał jako [[emisariusz]] POW na terytorium [[Państwo Ukraińskie (hetmanat)|Hetmanatu]] i w [[Moskwa|Moskwie]] (pod rządami bolszewików). Swoje wspomnienia z tego okresu życia opisał później w tomach: ''Przez dwa fronty'' (1931) i ''Przez kraj czerwonego caratu'' (1932).
 
W listopadzie 1918 uczestniczył w organizacji [[Rząd Ignacego Daszyńskiego| Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej]] w [[Lublin]]ie. Był jednym z redaktorów [[s:Manifest Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z 7 listopada 1918|manifestu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej]] i wiceministrem propagandy w tym rządzie (6-11.XI.1918). W [[Rząd Jędrzeja Moraczewskiego|rządzie Jędrzeja Moraczewskiego]] i następnych rządach naczelnik Wydziału Prasowego Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. W czasie [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]] w 1920 wstąpił do [[Wojsko Polskie (II RP)|Wojska Polskiego]]. 2 sierpnia 1920 ciężko ranny w ataku na [[Tłoczewo]], kiedy ze swoją sekcją 9. kompanii 201. pułku piechoty [[Dywizja Ochotnicza (II RP)|Dywizji Ochotniczej]] "przedostał się na tyły nieprzyjaciela w ogniu flankowym". Odznaczony [[Order Virtuti Militari|Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari]].
 
W latach 1921-1925 wchodził do centralnych władz PPS. W 1921-25 członek Rady Naczelnej PPS (do 1923 sekretarz), w 1921 zastępca członka, a 1924-25 członek Centralnego Komitetu Wykonawczego (CKW PPS). Gorący zwolennikiem koncepcji federacyjnej [[Józef Piłsudski| Piłsudskiego]]. Od 1921 redaktor naczelny "Trybuny" (organu teoretycznego PPS) i dyrektor Towarzystwa Wydawniczego "Ignis", od 1923 członek [[Rada nadzorcza|rady nadzorczej]] Spółdzielni Wydawniczo-Księgarskiej "Nowe Życie". W 1925 delegat PPS na kongres [[Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza|Socjalistycznej Międzynarodówki Robotniczej]] w [[Marsylia|Marsylii]] (członek Komisji ds. Europy Wschodniej). W 1925 przebywał we Francji, gdzie współtworzył towarzystwo i pismo ''La Promethee'', głoszące ideę oderwania od ZSRR narodowości nierosyjskich ([[Prometeizm (polityka)|prometeizm]]). W latach 1925-1927 dyrektor [[Instytut Badań Spraw Narodowościowych|Instytutu Badań Spraw Narodowościowych]]. Jeden z czołowych publicystów socjalistycznych, publikował najczęściej na tematy narodowościowe w [[Robotnik (gazeta)|Robotniku]] i Trybunie. Kandydował bez powodzenia do Sejmu z listy PPS w 1919 i 1922. W latach 1922-27 zastępca posła z listy państwowej nr 2 (PPS). W latach 1919-1927 radny Miasta Stołecznego Warszawy z listy PPS. W 1921 założyciel Związku Zbliżenia Narodów Odrodzonych.
 
Jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego. Po [[Przewrót majowy|przewrocie majowym]] zorganizował Związek Polskiej Inteligencji Socjalistycznej. W 1927 wystąpił z PPS i zaczął organizować popierający rządy pomajowe [[Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem|Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR)]]. Członek Wielkiej Rady BBWR, prezes regionalnej wileńskiej grupy posłów i senatorów BBWR. Działacz Konfederacji Ludzi Pracy. Zwolennik dożywotniej władzy prezydenta wybieranego spośród dwóch kandydatów: jednego wyznaczonego przez ustępującego prezydenta , a drugiego przez Zgromadzenie Narodowe. W latach 1927-1930 naczelnik Wydziału Wschodniego w Departamencie Politycznym [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Polska)|Ministerstwa Spraw Zagranicznych]]. W 1930 wybrany na posła na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej III kadencji (1930-1935)|Sejm III kadencji]] z listy BBWR w okręgu nr 61 ([[Nowogródek]]). W Sejmie sprawował funkcję prezesa klubu parlamentarnego BBWR i wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych. Zwolennik ugody polsko-ukraińskiej, typowany na stanowisko [[Województwo lwowskie|wojewody lwowskiego]].
Linia 43 ⟶ 42:
 
== Ordery i odznaczenia ==
* [[Order Virtuti Militari|Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari]] (1921)<ref>Dekret Wodza Naczelnego L. 2978 z 20 maja 1921 r. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=64081 (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 23, poz. 925)]</ref>
* [[Krzyż i Medal Niepodległości|Krzyż Niepodległości]] (1931) <ref>[http://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000000561&find_code=SYS&local_base=ARS10 Biblioteka Sejmowa]</ref>
* [[Order Krzyża z Orłem]] II klasy (Estonia, 1931)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.president.ee/et/vabariik/teenetemargid/kavaler/11276/thadee-holowko | tytuł = Eesti Vabariigi teenetemärgid | opublikowany = president.ee | język = et | data dostępu = 2014-11-12}}</ref>
* [[Order Krzyża z Orłem]] II klasy (1931)
 
{{Przypisy|2}}
 
== Bibliografia, literatura, linki ==
 
* ''Hołówko Tadeusz'' w: w: ''Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej'' (redakcja naukowa [[Jacek Majchrowski|Jacek M.Majchrowski]] przy współpracy [[Grzegorz Mazur|Grzegorza Mazura]] i [[Kamil Stepan|Kamila Stepana]]), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 8370665691 s. 297.
* [http://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000000561&find_code=SYS&local_base=ARS10 ''Hołówko Tadeusz'' w bazie Biblioteki Sejmowej]
Linia 79 ⟶ 78:
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Niepodległości]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:OdznaczeniPolacy odznaczeni Orderem Krzyża z Orłem]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1889]]
[[Kategoria:Zmarli w 1931]]