Zależności międzygatunkowe: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
m WP:SK, ISBN |
||
Linia 1:
[[Plik:Koenigspudel mit Hase.jpg|thumb|Interakcje między przedstawicielami dwóch gatunków mogą być antagonistyczne lub nieantagonistyczne, zależnie od [[środowisko przyrodnicze|środowiska]] ich życia]]
[[Plik:Volterra lotka dynamics.PNG|thumb|W [[ekosystem]]ach liczebność populacji ofiar (''prey'') i drapieżników (''predator'') okresowo się zmienia (zob. [[równanie Lotki-Volterry]])]]
'''Zależności międzygatunkowe''' (oddziaływania, interakcje, koakcje międzygatunkowe) – oddziaływania między [[osobnik]]ami należącymi do różnych [[gatunek (biologia)|gatunków]] lub różnymi [[populacja (biologia)|populacjami]], wspólnie żyjącymi w określonym [[środowisko|środowisku]]. Rodzaje i siła oddziaływań między populacjami [[biocenoza|biocenozy]] (ożywionej części [[ekosystem]]u) są przedmiotem badań [[ekologia|ekologicznych]].
Warunki [[życie|życia]] każdego [[organizm]]u są zależne od zespołu cech jego [[środowisko przyrodnicze|przyrodniczego środowiska]], w tym od nieożywionych składników przyrody ([[czynniki abiotyczne]], m.in. [[klimat]], [[rzeźba terenu]], [[profil glebowy]]) i od innych organizmów, zajmujących to samo [[Siedlisko (biologia)|siedlisko]]. W warunkach [[Równowaga biocenotyczna|ekologicznej równowagi]] liczba osobników, należących do każdego z gatunków ([[liczebność populacji|liczebność]] [[Populacja (biologia)|populacji]]), jest w przybliżeniu stała. Względna liczebność różnych populacji i ich rozmieszczenie zależą od rodzaju i siły międzygatunkowych oddziaływań.
Wyróżnia się zależności{{odn|Krebs|1997|s=497–522}}{{odn|Weiner|2003|s=329–395}}:
* [[Oddziaływania nieantagonistyczne|nieantagonistyczne]] – [[symbioza]] ([[mutualizm]], [[protokooperacja]]), [[komensalizm]],
* [[Oddziaływania antagonistyczne|antagonistyczne]] – [[konkurencja (ekologia)|konkurencja]] (zob. m.in. [[zasada Gausego]]), [[pasożytnictwo]], [[drapieżnictwo]] (zob. [[równanie Lotki-Volterry]]), [[allelopatia]], [[amensalizm]].
Brak wzajemnych oddziaływań – [[neutralizm]] – jest stwierdzany rzadko. Bardzo silne oddziaływania antagonistyczne mają charakter eksploatacji populacji. Do tej grupy oddziaływań międzygatunkowych zalicza się eksploatację przyrody przez człowieka{{odn|Weiner|2003|s=329–395}}{{odn|Krebs|1997|s=317–340}}{{odn|Trojan|1985|s=263–270}}.
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | odn = tak | nazwisko = Weiner | imię = January | autor link = January Weiner | tytuł = Życie i ewolucja biosfery | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 2003 | isbn = 83-01-14047-X}}
* {{Cytuj książkę | odn = tak | nazwisko = Krebs | imię = Charles J. | autor link = Charles J. Krebs | tytuł = Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 1997 | isbn = 83-01-
* {{cytuj książkę | odn = tak | nazwisko = Trojan | imię = Przemysław | autor link = Przemysław Trojan | tytuł = Ekologia ogólna | rozdział = Ekologia biocenoz| wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1985 | isbn = 83-01-02275-2}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Kołodziejczyk | imię = Andrzej | tytuł = Encyklopedia: Biologia. Spojrzenie na życie i biosferę > Oddziaływania międzygatunkowe | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | strony = 131–136 | data = 2002 | isbn = 83-01-13767-3}}
| |||