Halina Elczewska: Różnice pomiędzy wersjami

'''Halina Elczewska''' (z d. Goldblum, ur. [[11 listopada]] [[1919]] w [[Łódź|Łodzi]], zm. [[2 grudnia]]<ref>[http://www.centrumdialogu.com/pl/wydarzenia/1156-odesza-halina-elczewska- Odeszła Halina Elczewska]</ref> [[2013]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – polska działaczka społeczna pochodzenia żydowskiego, więźniarka [[Litzmannstadt Ghetto|getta łódzkiego]], projektodawczyni [[Park Ocalałych w Łodzi|Parku Ocalałych w Łodzi]].▼

Urodziła się w spolonizowanej żydowskiej rodzinie Maurycego i Franciszki. Ojciec był dyrektorem w firmie Markusa Kohna przy [[Ulica Łąkowa w Łodzi|ul. Łąkowej]] 3/5. Tam też rodzina mieszkała przed II wojną światową<ref>''Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937–1939'', Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937, s. 139, Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi</ref>. Po ukończeniu gimnazjum im. E. Orzeszkowej przy al. T. Kościuszki 21 i zdaniu matury podjęła pracę w firmie „Angielsko-Polskie Towarzystwo Handlowe” przy al.&nbsp;T.&nbsp;Kościuszki&nbsp;1.▼

Wybuch [[II wojna światowa|wojny]], zajęcie Łodzi przez [[Historia Łodzi pod okupacją niemiecką|hitlerowców]] we wrześniu i utworzenie [[Litzmannstadt Ghetto|getta]] spowodowały, że rodzina w końcu 1939 r. musiała opuścić swoje mieszkanie i przenieść się do getta. W getcie zamieszkali przy ul. Brzezińskiej (obecnie ten odcinek ul. Brzezińskiej nosi nazwę ul. Wojska Polskiego) 39. Ojciec przez pewien czas pełnił w getcie funkcję kierownika poczty, ale został zwolniony, z powodu braku znajomości [[Jidysz|języka jidysz]].▼

Halina w getcie pracowała w Komisji Kontroli ([[Plac Kościelny w Łodzi|pl. Kościelny]] 4) oraz Urzędzie Pracy. Po zamążpójściu (1942) wraz z mężem Pinkusem Inzelsztajnem przeprowadziła się na ul. Jakuba 10. Podczas likwidacji getta została 24 sierpnia 1944 r. wywieziona z całą rodziną do hitlerowskiego [[Obóz zagłady|obozu zagłady]] [[Auschwitz-Birkenau|Auschwitz]]<ref>[[Joanna Podolska]], ''Halina Elczewska – przeżyła i zaproponowała Łodzi Park Ocalałych'' [w:] „Gazeta Wyborcza – Łódź”, 20 sierpnia 2009</ref>. Tam zginął mąż, rodzice i młodsza siostra Inka. Ocalała tylko Halina i jej siostra Jadwiga oraz szwagier [[Arnold Mostowicz]]. Z Auschwitz została przewieziona 6 października 1944 r. do obozu [[Groß-Rosen|Gross Rosen]], a stamtąd do [[Wykaz podobozów Groß-Rosen|Halbstadt]], gdzie doczekała wyzwolenia 9 maja 1945 r.▼

Po 10 dniach przeniosła się do najbliższego polskiego miasteczka [[Mieroszów]] pod [[Wałbrzych]]em na Dolnym Śląsku (poprzednio nazywało się Friedland). Tam od razu rozpoczęła pracę jako wiceburmistrz. Siostra Jadwiga opiekowała się odnalezionym mężem Arnoldem Mostowiczem.▼

W 1946 r. przeniosły się z siostrą do [[Wrocław]]ia i tam pracowała w kilku instytucjach, z których za najważniejszą uważała funkcję dyrektora szkoły radców zakładowych, dla której wybudowano w 1950 r. specjalny budynek, pierwszy po wojnie nowy budynek we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. We Wrocławiu wyszła ponownie za mąż za Macieja Elczewskiego.▼

Od 1951 r. do 1953 r. pracowała jako dyrektor oddziału [[RSW "Prasa"|RSW „Prasa”]]. W 1953 r. przeniosła się wraz z rodziną do Warszawy i tam pracowała w centrali RSW „Prasa”. Po śmierci męża w 1957 r. rozpoczęła pracę w [[Telewizja Polska|Telewizji Polskiej]] w dziale popularnonaukowym, i tam pracowała do 1969 r.▼

[[Marzec 1968|Antysemicka nagonka 1968 r.]] spowodowała, że 2 córki wyemigrowały do [[Skandynawia|Skandynawii]], a trzecia córka, chora została w kraju i ta sytuacja wymusiła przejście na wcześniejszą emeryturę, w wieku 50 lat. Okazjonalna współpraca z Telewizją trwała nadal, do 1985 r.▼

Od 1993 r. rozpoczęła działania społeczne w [[Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej|Stowarzyszeniu Żydów Kombatantów i Poszkodowanych przez II wojnę światową]]. Do 2004 r. była członkiem Zarządu Stowarzyszenia. ▼

W 2004 r. zgłosiła pomysł aby powstał w Łodzi [[Park Ocalałych w Łodzi|Park Ocalałych]] w którym ocaleli z Litzmannstadt Getto sadzą drzewka<ref>''Park ocalałych'' [w:] ''Żeby ten krzyk nie przeminął. Materiały z obchodów 60. Rocznicy Zagłady Litzmannstadt Getto 1944-2004'', Łódź 2005, Biblioteka Kroniki miasta Łodzi t. 1., s. 133 ISSN 1231-5354 </ref>. Ona posadziła pierwsze drzewko, oznaczone numerem „0”. Każde posadzone drzewko ma swój numer. Uroczyście wręczany jest stosowny certyfikat. Wzdłuż alei Parku Ocalałych na poboczu osadzone poziomo w ziemi są tabliczki z imieniem i nazwiskiem oraz numerem drzewka.▼

29 sierpnia 2012 r. w Parku Ocalałych wręczała wraz z innym ocalałym z Litzmannstadt Getto [[Jehuda Widawski|Yehudą Widawskim]] kolejne certyfikaty m.in. dla Hany Svirski (wówczas Ostern). Powstał wtedy reportaż fotograficzny którego autorem jest [[Mirosław Zbigniew Wojalski]].▼