Karta Narodów Zjednoczonych: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
mNie podano opisu zmian |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie |
||
Linia 19:
'''Karta Narodów Zjednoczonych''' – wielostronna [[umowa międzynarodowa]] powołująca do życia i określająca ustrój [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]] (stąd nazywa się ją czasem Konstytucją ONZ).
Karta została podpisana [[26 czerwca]] [[1945]] w [[San Francisco]] przez 50 z 51 krajów członkowskich ([[Polska]] zaliczona do grona członków założycieli organizacji podpisała ją
Karta, choć sama nie zawiera katalogu [[prawa podstawowe|praw podstawowych]], podnosi aż siedmiokrotnie kwestie związane z [[prawa człowieka|prawami człowieka]] (art. 1, 13, 55, 56, 62, 68, 76) – mówi się tam o popieraniu, przestrzeganiu, poszanowaniu praw człowieka. ONZ zdecydowała się na podjęcie tematu praw człowieka, aby je przywrócić i podkreślić godność i wartość jednostki. Narody Zjednoczone uznały, że wszyscy ludzie są równi. Warunkiem niezbędnym do ochrony praw człowieka jest postęp społeczny i poprawa warunków życia.
Karta wraz z paktami ekonomicznym i prawnym oraz powszechną deklaracją praw człowieka tworzy uniwersalny system ochrony praw człowieka w podwójnym sensie – podmiotowym i przedmiotowym.
Trzykrotnie dokonywano zmian w postanowieniach Karty:
- 17 grudnia 1963 r. w odniesieniu do art. 23, 27 i 61 (poprawki weszły w życie 31 sierpnia 1965 r.),
- 20 grudnia 1965 r. w odniesieniu do art. 109 (poprawka weszła w życie 12 czerwca 1968 r.),
- 20 grudnia 1971 r. w odniesieniu do art. 61 (poprawka weszła w życie 24 września 1973 r.).
== Organizacja dokumentu ==
Karta składa się z [[preambuła|preambuły]] wzorowanej na preambule [[konstytucja Stanów Zjednoczonych|konstytucji Stanów Zjednoczonych]], oraz
'''Rozdział I''' określa cele Narodów Zjednoczonych, w tym warunki utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.<br />
'''Rozdział II''' definiuje kryteria członkostwa w ONZ.<br />
'''Rozdziały III - XV''', podstawowy zrąb dokumentu, opisują organy ONZ i ich uprawnienia.<br />
'''Rozdziały XVI oraz XVII'''
'''Rozdziały XVIII oraz XIX''' opisują poprawki i zasady ratyfikacji
Najważniejszymi rozdziałami są te, które zajmują się egzekwowaniem władzy przez ciała ONZ:
Linia 38 ⟶ 46:
'''Rozdział VI''' opisuje uprawnienia [[Rada Bezpieczeństwa ONZ|Rady Bezpieczeństwa]] do rozstrzygania sporów;<br />
'''Rozdział VII''' opisuje uprawnienia [[Rada Bezpieczeństwa ONZ|Rady Bezpieczeństwa]] do wprowadzania sankcji ekonomicznych, dyplomatycznych i militarnych, jak również użycie sił zbrojnych do rozstrzygania sporów;<br />
'''Rozdziały IX oraz X'''
'''Rozdziały XII oraz XIII''' opisują system [[Rada Powiernicza ONZ|powiernictwa]], który nadzorował proces [[dekolonizacja|dekolonizacji]];<br />
'''Rozdziały XIV oraz XV'''
[[Język autentyczny|Językami autentycznymi]] Karty według art. 111 są angielski, chiński, francuski, hiszpański i rosyjski.
[[Depozytariusz]]em na podstawie art. 110 ust 2 jest rząd USA.
Załącznikiem do Karty jest Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.
{{Przypisy}}
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/karta_onz.php Pełny tekst Karty] ([[język polski|pol.]])
* [http://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/1947/90/1 ''Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych''] (Dz. U. z dnia 6 marca 1947 r. Nr 23 poz. 90)
* [http://www.prawo.pl/dz-u-akt/-/dokument/Dz.U.1966.7.41/16786621/18924 ''Rezolucja nr 1991 (XVIII) zawierająca poprawki do Karty Narodów Zjednoczonych i dotycząca sprawy właściwego przedstawicielstwa w Radzie Bezpieczeństwa i w Radzie Gospodarczej i Społecznej, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 17 grudnia 1963 r.''] (Dz.U. 1966 Nr 7 poz. 41)
* [http://www.prawo.pl/dz-u-akt/-/dokument/Dz.U.1968.30.197/16787354/19953 ''Poprawka do artykułu 109 Karty Narodów Zjednoczonych, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych Rezolucją nr 2101 (XX) dnia 20 grudnia 1965 r.''] (Dz.U. 1968 Nr 30 poz. 197)
* [http://www.prawo.pl/dz-u-akt/-/dokument/Dz.U.1974.3.20/16789153/22441 ''Poprawka do artykułu 61 Karty Narodów Zjednoczonych, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych rezolucją nr 2847(XXVI) z dnia 20 grudnia 1971 r.''] (Dz.U. 1974 Nr 3 poz. 20)
{{ONZ}}
| |||