Choroba popromienna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot: Removing Link FA template |
choroba popromienna |
||
Linia 92:
== Środki radiomimetyczne ==
Opisany powyżej mechanizm uszkodzenia tkanek, polegający na rozrywaniu wiązań wodorowych kwasów nukleinowych, "naśladują" niektóre substancje chemiczne nazywane '''środkami alkilującymi'''. Prototypem takiej substancji jest [[iperyt]]. Pochodne iperytu (wykorzystywane jako leki) oraz inne substancje z grupy leków alkilujących są wykorzystywane w [[chemioterapia|chemioterapii]] onkologicznej. Objawy uboczne ich stosowania (zwłaszcza przy wysokim dawkowaniu) do pewnego stopnia mogą przypominać objawy choroby popromiennej.
CHOROBA POPROMIENNA - schorzenie powstałe w wyniku oddziaływania na organizm promieniowania jonizującego. Ch.p. może wystąpić u radiologów jako choroba zawodowa albo w wyniku porażenia popromiennego przy wybuchach jądrowych bądź też jako skutek działania bojowych środków promieniotwórczych. Stopień i objawy ch.p. zależą głównie od dawki pochłoniętego promieniowania oraz czasu trwania napromienienia. Zmiany zachodzące w organizmie po pochłonięciu dużej dawki promieniowania jonizującego powodują zaburzenia głównie w tkance krwiotwórczej, w śluzówce przewodu pokarmowego oraz w układzie nerwowym centralnym i obwodowym, a w dalszej konsekwencji niedokrwistość, czyli zmniejszenie ilości czerwonych ciałek krwi, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zmniejszenie swoistej i ogólnej odporności na zakażenie, trwałe lub przemijające uszkodzenia w układzie nerwowym.
Objawy ostrej obserwowane w czasie jej rozwoju i przebiegu układają się w okresy, których czas trwania jest odwrotnie proporcjonalny do pochłoniętej dawki promieniowania wywołującej chorobę: im cięższa postać choroby, tym krótsze okresy objawów. Pierwszy okres (prodromalny) charakteryzują objawy ogólne (zawroty głowy, nudności, wymioty, biegunki, zaburzenia czucia), występujące po 1—6 godz. od momentu napromienienia i trwające od kilku godz. do 2 dni. Okres drugi (bezobjawowy) charakteryzuje się brakiem widocznych objawów, może trwać od
2 dni do 2 tygodni. W tym czasie zmniejsza się we krwi chorego ilość białych krwinek, zwłaszcza limfocytów, oraz płytek krwi, i występuje zahamowanie tworzenia się krwinek w szpiku kostnym oraz węzłach chłonnych. Okres trzeci, trwający od 16 dni do kilku tygodni, charakteryzują krwotoki, krwawe wylewy podskórne do narządów i jam ciała, powstające w wyniku uszkodzenia naczyń krwionośnych i zaburzeń krzepliwości krwi, wzrost temperatury spowodowany głównie zakażeniami zarazkami chorobotwórczymi, ogólne zaburzenia wątroby, nerek i układu nerwowo-naczyniowego, a także zaburzenia nerwowe i psychiczne. W okresie czwartym (zdrowienia) trwającym kilka miesięcy objawy chorobowe przeważnie ustępują całkowicie, niekiedy jednak mogą pozostać pewne zaburzenia trwałe.
Przy porażeniach organizmu b. dużymi dawkami promieniowania ch.p. może przebiegać nietypowo (bez wystąpienia pierwszego i drugiego okresu). Promieniowanie o dawce 500 rentgenów i więcej wywołuje ciężką postać ch.p.; w czasie od 2 godz. do 14 dni od momentu napromienienia może nastąpić śmierć przy objawach okresu trzeciego. Dawki 300 — 400 rentgenów wywołują średnią postać ch.p.; w ciągu 20—30 dni od momentu napromienienia może nastąpić śmierć w 50% przypadków wskutek znacznych zaburzeń w składzie krwi i zakażenia bakteryjnego. Dawki od 50 do 100 rentgenów wywołują lekką postać ch.p.; nieliczne wypadki śmierci występują wskutek zakażenia lub powikłań wtórnych. Przewlekła postać ch.p. może wystąpić w wyniku długotrwałego napromienienia organizmu dawkami większymi od dawek dopuszczalnych. Na skutek ch.p. mogą powstać późne i wtórne zmiany popromienne, np. zmiany genetyczne. Leczenie ch.p. polega na zwalczaniu jej objawów, uzupełnianiu elementów krwi (przez przetaczanie krwi), pobudzaniu tkanki krwiotwórczej-przez stosowanie preparatów krwiotwórczych i przeszczepianiu szpiku kostnego oraz zabezpieczaniu przed zakażeniem przez stosowanie
{{przypisy}}
| |||