Mątki (województwo warmińsko-mazurskie): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: porządkowanie poziomów nagłówków
Frees (dyskusja | edycje)
szablon, WP:SK
Linia 15:
|rok =
|strefa numeracyjna = (+48) 89
|kod pocztowy = 11 - 042 Jonkowo
|tablice rejestracyjne = NOL
|SIMC = 0477127
Linia 30:
 
== Historia wsi ==
Wieś pod pierwotna nazwą ''Hoenfelt'' została założona przez [[Kapituła warmińska|Kapitułę Warmińską]] w [[1348]] r., dawnym pruskim polu osadniczym ''Gudicus'', na 50 [[włóka (miara powierzchni)|włókach]]. Akt lokacyjny został wystawiony dnia 14 sierpnia we Fromborku. Zasadźcą i pierwszym sołtysem był [[Prusowie|Prus]] ''Munten''. Od jego imienia przyjęła się nazwa wsi - ''Montken''. W roku [[1782]] liczyła 32 mieszkańców, a przyrost naturalny był dodatni aż do 1895 r. Aktualnie wieś liczy około 400 osób i ciągle się rozrasta. W latach [[1516]]-[[1521]] wieś została kilka razy odwiedzona przez [[Mikołaj Kopernik|Mikołaja Kopernika]], który jako administrator dóbr kapituły warmińskiej dokonywał lokalizacji nowych gospodarstw.
 
Rano 4 lutego [[1807]] r. część korpusu napoleońskiego pod dowództwem gen. Soulta wyruszyła ze wsi Bergfreid w kierunku Mondtken. Była tu również rozlokowana część armii francuskiej. W [[1825]] r. [[asesor]] rejencji królewieckiej Reinhold Bernhard Jachman odbyła się wizytacja szkół powiatu olsztyńskiego, w szkole w Mątkach nauczał Piotr Fresa. Według kroniki parafialnej kościoła w Jonkowie wieś zamieszkana była prawie w całości przez ludność pochodzenia polskiego. W latach 1860-1866 w Mątkach panowała epidemia cholery, która pochłonęła liczne ofiary. Zmarłych chowano po lewej stronie drogi na [[Olsztyn]], ten swoisty cmentarz został zlikwidowany w [[1911]] r. w związku z przebudową drogi. Dezynfekcję wsi przeprowadził Bernard Sabelek, a mieszkańcy Mątek złożyli ślubowanie, że corocznie 16 sierpnia w dzień św. Rocha będą pielgrzymować do kościoła w Jonkowie.
 
W okresie [[kulturkampf]]u (lata 70. XIX w.) z powodu zamknięcia kościoła w Jonkowie nabożeństwa odbywały się w [[Gutkowo (województwo warmińsko-mazurskie)|Gutkowie]], a później w [[Brąswałd]]zie. W [[1892]] r. Mątki nawiedził duży pożar, prawdopodobną przyczyną było zaprószenie ognia w zabudowaniach zajmowanych później przez Pawła Puffa. Pożar strawił większość budynków, mieszkańcy byli wtedy na mszy w Jonkowie lub na odpuście w Szulewize (Międzylesie). Budynki odbudowane po pożarze powstawały w latach 1894-1905. Przed II wojną światową istniała w Mątkach 8-klasowa szkoła niemiecka zatrudniająca 3 nauczycieli oraz niemieckie przedszkole, którego kierowniczką była pani Certa.
 
Zimą [[1945]] r. w pobliżu wsi miało miejsce starcie wojsk radzieckich i niemieckich. Zginęło około 250 osób, w tym część ludności cywilnej. Poległych pochowano po obu stronach drogi do Jonowa. Przez pewien czas istniał tam cmentarz, który zlikwidowano po ekshumacji ciał i przeniesieniu ich do Jonkowa i Olsztyna.
Linia 47:
 
== Zobacz też ==
* [[Jan Hanowski]] - duszpasterz urodzony w Mątkach
 
== Bibliografia ==
* Robert Syrwid, ''Kościoły parafialne gminy Jonkowo'', Wydawnictwo Litera, Olsztyn 2005
* [http://www.jonkowo.pl/viewpage.php?page_id=5 Wieś na stronie gminy Jonkowo www.jonkowo.pl]
* ''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom I. Święta Warmia''. Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 1999, ISBN 83-86926-07-4
 
{{Gmina Jonkowo}}
 
[[Kategoria:Jonkowo (gmina)]]