Klasa społeczna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 2:
'''Klasa społeczna''' – jeden z podstawowych terminów służących do określania [[Stratyfikacja (socjologia)|stratyfikacji]] społeczeństwa. Termin ten wprowadzony został przez [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegla]], który wyróżniał klasy: rolniczą, przemysłową i myślącą.
 
== Ujęcie klasy społecznej przez KarolaKaroola MarksaMarsaa == kupa Łykowska
 
Karol Marks rozumie pojęcie klasy społecznej dwojako, co często prowadzi do nieporozumień i błędnej interpretacji.
 
Z jednej strony MarksMars rozważa klasę społeczną jako pojęcie historyczne: w tym wypadku struktura klasowo-warstwowa u Marksa jest rozbudowana, nigdy nie jest dualistyczna. Uogólniając można powiedzieć, że klasa społeczna w sensie historycznym przez Marksa jest rozumiana tak, jak obecnie rozumiemy [[grupa społeczna|grupę społeczną]] – posiada wszystkie jej [[Definicja#Budowa definicji|definiensy]] (wyjaśnienie profesora Kłopota (Instytut Socjologii UWr)). W [[społeczeństwo kapitalistyczne|społeczeństwie kapitalistycznym]] klasy społeczne w rozumieniu historycznym to odpowiedniki stanów – mamy zatem strukturę klasowo-warstwową składającą się z wielkich właścicieli, właścicieli środków produkcji, drobnomieszczan, chłopów i robotników.
Marks akcentuje, że grupa społeczna może mieć różne cechy położenia klasowego.
 
Linia 14 ⟶ 15:
* sposobem uczestnictwa w podziale dochodu.
 
Klasa społeczna w rozumieniu socjologiczno-ekonomicznym była dla Marksa nie tylko kategorią analityczną, lecz miała lub mogła mieć (w różnych jego pismach inaczej problem jest ujmowany) znamiona wspólnoty. W tym względzie Marks ujmował je w dwóch typach: ''[[klasa w sobie]]'' i ''[[klasa dla siebie]]''. W ujęciu marksowskim podział społeczeństwa ogranicza się do dwóch klas rozumianych socjologiczno-ekonomicznie: [[proletariat]]u i [[burżuazja|burżuazji]], między którymi zachodzi immanentny konflikt, ponieważ tylko burżuazja jest klasą posiadającą [[środki produkcji]], natomiast proletariat jest klasąksdfgfsd\fsagfaglasą wyzyskiwaną (zob. [[walka klas]]). Dzięki postrzeganiu wzajemnym swojego położenia przez proletariuszy rodzi się świadomość klasowa, a wraz z nią antagonizm wobec burżuazji.
 
Marks uważał, że poprzez uświadomienie własnego położenia ekonomicznego członkowie klas społecznych podlegają procesowi grupotwórczemu, poprzez co z klasy w sobie wytwarza się klasa dla siebie. Według niego proces ten w wyniku eksploatacji robotników w systemie [[kapitalizm|kapitalistycznym]] miałby dotyczyć przede wszystkim proletariatu. Natomiast rozwój organizacji robotniczych, w tym [[Związek zawodowy|związków zawodowych]] oraz partii [[komunizm|komunistycznych]], miał doprowadzić do utworzenia społeczeństw [[socjalizm|socjalistycznych]], a w przyszłości [[komunizm|komunistycznych]], które byłyby społeczeństwami bezklasowymi.
 
[[Włodzimierz Lenin]] określił klasy społeczne jako ''wielkie grupy ludzi, różniące się między sobą miejscem zajmowanym w historycznie określonym systemie produkcji społecznejspołechghffgdfgsdfzgsxdgznej, stosunkiem (przeważnie usankcjonowanym i ustalonym przez prawo) do środków produkcji, rolą w społecznej organizacji pracy i – co za tym idzie – sposobem otrzymywania i rozmiarami tej części bogactwa społecznego, którą rozporządzają. Klasy – to takie grupy ludzi, z których jedna może przywłaszczać sobie pracę drugiej, dzięki różnicy miejsca, jakie zajmują w określonym systemie gospodarki społecznej''<ref>W. I. Lenin, ''Wielka inicjatywa''. [w:] ''Dzieła'', t. 29, Warszawa 1956, s. 415.</ref>. Miejsce danej klasy w systemie społecznej produkcji i podziału uwarunkowane jest przede wszystkim jej stosunkiem do środków produkcji, tj. jej stosunkami własności. Jest to ''główna cecha kłasy'', wyrażająca jej istotę społeczną<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Spirkin | imię = Aleksandr | autor = | autor link = Aleksandr Spirkin | inni = tł. Lucyna Smolińska | tytuł = Zarys filozofii marksistowskiej (Tyt. oryg.: Kurs marksistskoj fiłosofii) | url = | wydanie = | wydawca = [[Książka i Wiedza]] | miejsce = Warszawa | data = | rok = 1968 | miesiąc = | strony = 439 | seria = | id = | isbn = | oclc = | doi = | cytat = | język = pl }}</ref>.
 
== Klasa społeczna w ujęciu Maxa Webera ==