|
|commons =
}}
'''Oktogen''' ('''HMX''', czasem też niepoprawnie: '''oktogon'''<ref>Janusz Bełzowski, Andrzej Wojewódka: [http://www.mw.chemia.polsl.pl/files/j.b._a.w._koordynacyjne_materialy_wybuchowe.pdf ''Koordynacyjne materiały wybuchowe''], [w:] ''Chemik'', 2010, 64, 1, str. 21; wg uwag w: [http://pol.proz.com/kudoz/polish_to_english/chemistry%3B_chem_sci_eng/968161-1357_tetranitro_1357_tetraazacyklooktan_oktogon_hmx.html ''1,3,5,7-tetranitro-1,3,5,7-tetraazacyklooktan (oktogon, HMX)''] pol.proz.com [dostęp 2012-06-07] - nazwa "oktogon" jest błędem tłumacza</ref>, ''1,3,5,7-tetranitro-1,3,5,7-tetraazacyklooktan,'') [[Węgiel (pierwiastek)|C]]<sub>4</sub>[[wodór|H]]<sub>8</sub>[[azot|N]]<sub>8</sub>[[tlen|O]]<sub>8</sub>),– [[związekZwiązki organicznyorganiczne|organiczny związek chemiczny]], jedna z [[nitroaminy|nitroamin]] [[Związki heterocykliczne|heterocyklicznych]]. Jest prawie najsilniejszym ze wszystkich znanych obecnie kruszących [[materiał wybuchowy|materiałów wybuchowych]]<ref group=uwaga>Najsilniejszym z otrzymanych dotąd materiałem wybuchowym kruszącym jest [[HNIW]].</ref>.
Właściwości:
* Maksymalna gęstość 1,96 g/cm³
Został otrzymany w [[1941]] roku przez Wrighta i Bachmanna, którzy wykryli jego obecność w postaci domieszki w [[heksogen]]ie wytwarzanym ówczesnymi metodami. Obecnie jest produkowany w wielu krajach na skalę przemysłową ze względu na parametry wybuchowe. Ma dużą termostabilność i wrażliwość na bodźce mechaniczne zbliżoną do heksogenu.
Jest składnikiem m.in. [[oktol]]u, [[A-589]], [[RX-04-AU]], [[RX-04-DS]], [[RZ-04-P1]].
== Otrzymywanie ==
Synteza oktogenu jest dość kosztowna w porównaniu z innymi materiałami wybuchowymi. Polega ona na nitrowaniu [[urotropina|urotropiny]] [[Kwas azotowy(V)|kwasem azotowym]] w obecności bezwodnego [[kwas octowy|kwasu octowego]], [[bezwodnik octowy|bezwodnika octowego]] oraz [[fluorekTrifluorek boru|trójfluorku boru]] w postaci kompleksu z bezwodnym kwasem octowym.
{{Uwagi}}
|
