Mudra: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ilustracja
ToBot (dyskusja | edycje)
m WP:CHECK - eliminicja błędu #75 (wcięcia w listach); zmiany kosmetyczne
Linia 1:
 
[[Plik:Buddha Vairocana Mudra.JPG|thumb|Mudry w sztuce buddyjskiej]]
[[Plik:Budda Statue in Seorak Park.jpg|thumb|Bhumisparśa-mudra]]
Linia 23 ⟶ 22:
 
Tradycyjna klasyfikacja rozróżnia dwie główne kategorie mudr, które można podzielić na bardziej szczegółowe klasy:
* bezkształtne (tzn. nie wykorzystujące różnych akcesoriów, takich jak np. różne przybory używane w rytuałach czy też symbole)
:** mudry Wielkich Buddów
:** mudry mniejszych bóstw i [[bodhisattwa|bodhisattwów]]
:** mudry gniewnych bóstw (mocy)
* z formą lub akcesoriami
 
Istnieje wiele mudr. W rozdziale IX [[Mahāvairocana Sūtra|Sutry Mahawairoczany]] wylicza się 31 mudr dla Wielkich Buddów, 57 mudr dla większych bóstw i 45 dla innych. W rozdziale XIV wskazuje się, że dziewięć ezoterycznych mudr odpowiada pięciu Buddom mądrości i ich czterem wielkim akolitom. Jednak w rzeczywistości, wiele mudr wspomnianych i opisanych w sutrach i innych [[Kanon mahajany|kanonicznych]] tekstach, nigdy nie było wykorzystywanych lub bardzo rzadko<ref>Louis Frédéric. ''Buddhism. Flammarion Iconographic Guides.'' Str. 40</ref>.
 
=== Mudry Wielkich Buddów ===
Są to mudry, które charakteryzują wyobrażenia historycznego Buddy i pięciu "Dżinów" (Zwycięzców), którzy symbolizują wydarzenia z jego życia. Te mudry, materializujące naturę i funkcje tych Buddów, są często wykonywane dwoma rękami, zarówno złączonymi jak i oddzielnie. Są one czasami wykorzystywane w przedstawieniach bodhisattwów a nawet innych bóstw, z wyjątkiem specyficznych mudr [[Mahawairoczana|Mahawairoczany]] i jego różnorodnych ezoterycznych form.
* [[Abhajamudra|Mudra abhaja]]; ([[język chiński|chiń.]] ''shiwuwei yin''; [[język japoński|jap.]] ''semui-in'')
* [[Waradamudra|Mudra warada]]; ([[język chiński|chiń.]] ''shinyan yin''; [[język japoński|jap.]] ''segan-in'')
* [[Witarkamudra|Mudra witarka]]; ([[język chiński|chiń.]] ''anwei yin''; [[język japoński|jap.]] ''ani-in'')
* [[Dharmaczakramudra|Mudra Dharmaczakra]]; ([[język chiński|chiń.]] ''juanfalun yin''; [[język japoński|jap.]] ''tenbōrin-in'')
* [[Bhumisparśamudra|Mudra bhumisparsia]]; ([[język chiński|chiń.]] ''chudi yin''; [[język japoński|jap.]] ''sokuchi-in'')
* [[Dhjanamudra|Mudra dhjana]]; ([[język chiński|chiń.]] ''ding yin''; [[język japoński|jap.]] ''jō-in'')
* [[język chiński|chiń.]] Wusuobuzhi yin; [[język japoński|jap.]] ''mushofushi-in'', także ''Dainichi ken-in''
* [[język chiński|chiń.]] Zhiquan yin; [[język japoński|jap.]] ''chiken-in''
* [[Buddhapatramudra|Mudra buddhapatra]]; ([[język chiński|chiń.]] ''fobo yin''; [[język japoński|jap.]] ''buppatsu-in'')<ref>Louis Frédéric. ''Buddhism. Flammarion Iconographic Guides.'' Ss. 40-47</ref>.
 
=== Mudry innych bóstw i bodhisattwów ===
Mudry używane przez bodhisattwów i inne bóstwa, występują w stosunkowo niewielkiej ilości i ogólnie odpowiadają jasno określonej kategorii bóstw. Służą głownie do odróżniania jednej formy bóstwa od drugiej, poprzez symbolizowanie ich natury i funkcji.
* [[Ańdzialimudra|Mudra ańdziali]]; ([[język chiński|chiń.]] ''hezhang yin''; [[język koreański|kor.]] ''hapchang in''; [[język japoński|jap.]] ''gasshō-in'')
* [[język chiński|chiń.]] Yinxing yin; [[język japoński|jap.]] ''ongyō-in''
* [[język japoński|jap.]] Hōshu-in; [[język chiński|chiń.]] ''ruyizu'';
* [[język japoński|jap.]] Kichijō-in;
* [[Maitrejamudra|Mudra Maitrei]]; [[język japoński|jap.]] ''shiyui-in''
* [[Abhiszekamudra|Mudra abhiszeka]]; ([[język chiński|chiń.]] ''guanding yin''; [[język japoński|jap.]] ''kanjō-in''
* [[Musztimudra|Mudra muszti]] ([[sanskryt|sans.]] muṣṭi); [[język japoński|jap.]] ''ken-in''<ref>Louis Frédéric. ''Buddhism. Flammarion Iconographic Guides.'' Ss. 47-51</ref>.
 
=== Mudry gniewnych form ===
Te mudry, które zawierają niektóre mudry muszti, są szczególne dla gniewnych form emanujących z Wielkich Buddów i bodhisattwów, w celu zwyciężenia pożądań, namiętności oraz sił zła. Ogólna nazwa dla gniewnych form to Widjaradża ([[sanskryt|sans.]] Vidyārāja).
* [[Tardżanimudra|Mudra tardżani]]; [[język japoński|jap.]] ''fudō-in'' lub ''funnu-in'';
* [[język japoński|jap.]] Gōzanze-in lub niwa-in;
* [[język japoński|jap.]] Gundari-in
* [[język japoński|jap.]] Batō-in
* [[język japoński|jap.]] Baku-in<ref>Louis Frédéric. ''Buddhism. Flammarion Iconographic Guides.'' Ss. 51-52</ref>.
 
=== Przybory i akcesoria bóstw ===
Linia 65 ⟶ 64:
 
;[[Lotos]]
* Biały lotos ([[sanskryt|sans.]] ''pundarika'')
* Czerwony lotos ([[sanskryt|sans.]] ''kamala'')
* Niebieski lotos ([[sanskryt|sans.]] ''utpala'')
* Różowy lotos ([[sanskryt|sans.]]) ''padma'')
* Purpurowy lotos ([[język japoński|jap.]] ''shirenge'')
 
;[[Wadżra]] (piorunowe berło)
* Wadżra jednoszpiczasta ([[język japoński|jap.]] ''dokkosho'')
* Wadżra dwuszpiczasta ([[język japoński|jap.]] ''nikosho'')
* Wadżra trójszpiczasta ([[język japoński|jap.]] ''sankosho'')
* Wadżra czwórszpiczasta ([[język japoński|jap.]] ''shikosho'')
* Wadżra pięcioszpiczasta ([[język japoński|jap.]] ''gokosho'')
* Wadżra dziewięcioszpiczasta ([[język japoński|jap.]] ''kyūkosho'')
 
;Dzwonki ([[sanskryt|sans.]] ghanta)
;Koła ([[sanskryt|sans.]] czakra, dharmaczakra)
;Broń ([[sanskryt|sans.]] ajudha)
* Miecze ([[sanskryt|sans.]] khadga)
:** Prosty miecz dwustronny
:** Wygięte jednostronne szable
* Dzidy i trójzęby ([[sanskryt|sans.]] kunta, triśula, śula)
* Topory ([[sanskryt|sans.]] paraśu, tanka)
* Łuki i strzały ([[sanskryt|sans.]] czapa, śara)
;Wazony i flakony ([[sanskryt|sans.]] kalaśa, kamandalu)
:** Flakony na kwiaty ([[sanskryt|sans.]] kalaśa, bhadraghata)
:** Naczynia z wodą i nektarem ([[sanskryt|sans.]] kundika, amritakalaśa)
;Pręty i kije ([[sanskryt|sans.]] danda, gada)
* Kij mądrości ([[sanskryt|sans.]] khatwanga)
* Kij mnisi
* Kij żebraczy ([[sanskryt|sans.]] khakkhara)
 
;Inne instrumenty i akcesoria
* Miska żebracza ([[sanskryt|sans.]] patra)
* Różaniec ([[sanskryt|sans.]] mala)
* Klejnot spełniający życzenia ([[sanskryt|sans.]] [[Ćintamani]])
* Odganiacz owadów (miotełka) ([[sanskryt|sans.]] czamara)
* Koncha ([[sanskryt|sans.]] dharmaśankha)
* Lustro ([[sanskryt|sans.]] adarśa)
* Sznur ([[sanskryt|sans.]] paśa)
* Księga ([[sanskryt|sans.]] pustaka)
* Relikwiarz ([[sanskryt|sans.]] [[stupa]])
* Inne symbole i akcesoria
 
;Przybory rytualne
* Gong
* Kije mnichów [[Chan (buddyzm)|chan]], [[sŏn]], [[zen]]
* Kwietne tace
* Przenośne szafki
* "Młynki" modlitewne
* Gwóźdź
* Ostrze odcinające ([[sanskryt|sans.]] kattrika)
 
;Różnorodne symbole
* Instrumenty muzyczne
* Sylaby nasienne ([[sanskryt|sans.]] bidźa)
* Odciski stóp Buddy ([[sanskryt|sans.]] buddhapada)
* Ornamenty i szaty ([[sanskryt|sans.]] cziwara, kaśaja)
* [[Swastyka]] ([[sanskryt|sans.]] svastika)
 
{{przypisy}}
Linia 138 ⟶ 137:
== Bibliografia ==
* Maria Köhne ''Mudra'' ISBN 83-88872-04-4
* Louis Frédéric. ''Buddhism. Flammarion Inconographic Guides.'' Flammarion. Nowy Jork. 1995. Str. 359 ISBN 2-0801308-558013558-9
Zobacz też: [[taniec]].