Działko M61 Vulcan: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
lit. |
WP:SK, poprawa linków |
||
Linia 1:
{{Lotnicza broń strzelecka infobox
| nazwa = M61 Vulcan
| grafika = [[Plik:Vulcan1.jpg|300px]]
| opis = |<!-- opis grafiki -->
kraj = [[Stany Zjednoczone]]
| producent = [[General Electric]], [[General Dynamics]]|, [[Lockheed Martin]]
| rodzaj = [[kartaczownica Gatlinga|działko systemu Gatlinga]]
| działanie = napędzana hydraulicznie lub elektrycznie
| prototypy = 1946-1949|<!-- lata w których trwały prace projektowe -->
produkcja_seryjna = od 1958|<!-- lata produkcji -->
wyprodukowano = |<!-- ilość wyprodukowanych egzemplarzy -->
liczba_luf = 6|<!-- liczba luf tylko dla broni wielolufowych -->
kaliber = 20 mm
| nabój = M53, M55 AZ, M56 A3 lub PGU-28
| zasilanie = '''M61''' taśma<br />'''M61A1''' beztaśmowe
| długość = 1827 mm|<!-- jeśli znana -->
wysokość = |<!-- jeśli znana -->
szerokość = |<!-- jeśli znana -->
długość_lufy = 1245 mm
| masabroń = '''M61''' i '''M61A1''' 112 kg<br />'''M61A2''' 91,6 kg|<!-- masa broni -->
masa_lufy = |<!-- jeśli znana -->
Vo = 1050 m/s
| Eo =
| masa_pocisku = 100 g
| szybk_teoret = 4000 lub 6000 strz./min.
| szybk_prakt = |<!-- jeśli znana -->
zasięg_max =
| zasięg_skuteczny =
| przeb_panc = |<!-- tylko broń przeciwpancerna -->
platforma = |<!-- typy samolotów używających uzbrojenia-->
wlasciciele = Stany Zjednoczone
| odmiany = M195, [[działko M197|M197]], [[Phalanx CIWS]]|<!-- odmiany broni (stacjonarne, ruchome, itp...) -->
}}
'''M61 Vulcan''' – [[Stany Zjednoczone|amerykańskie]] sześciolufowe działko [[kartaczownica Gatlinga|systemu Gatlinga]] kalibru 20 mm, [[Broń napędowa|napędzane]] elektrycznie lub hydraulicznie i charakteryzujące się bardzo dużą szybkostrzelnością. Działko stanowi główne uzbrojenie strzeleckie samolotów amerykańskich od prawie 50 lat i stało się prekursorem innych tego typu konstrukcji, określanych jako ''Gachine Gun'' ([[skrótowiec|skrót]] od [[język angielski|angielskiej]] nazwy ''Gatling machine gun'').
Linia 39:
W odpowiedzi na zapotrzebowanie amerykańskich sił zbrojnych, oddział firmy [[General Electric]] zajmujący się uzbrojeniem zbudował działko oparte na starej idei wielolufowej kartaczownicy Gatlinga. Główną wadą kartaczownicy w czasach jej opracowania była konieczność stosowania zewnętrznego napędu do obracania luf, co przestało być problemem w epoce [[silnik turboodrzutowy|silników turboodrzutowych]] zdolnych generować wystarczająco dużo energii elektrycznej. Zastosowanie napędu elektrycznego znacząco wpłynęło na niezawodność broni w porównaniu z przeładowywaną energią gazów prochowych, a wykorzystanie wielu luf powodowało, że szybkostrzelność z każdej z nich była niższa niż z pojedynczej lufy działka rewolwerowego, co znacząco wpływało na ich trwałość.
W
Pierwszym seryjnym myśliwcem wyposażonym w działko Vulcan był [[Lockheed F-104 Starfighter]] wprowadzony do służby w
Podczas użytkowania działka na pokładach Starfighterów ujawniły się problemy z ogniwami taśm amunicyjnych, które po wykorzystaniu były wyrzucane na zewnątrz samolotu i mogły powodować uszkodzenia maszyny. W celu rozwiązania tego problemu wprowadzono beztaśmowy system zasilania i oznaczono tak zmodernizowane działko jako '''M61A1''', które stało się standardowym uzbrojeniem strzeleckim amerykańskich myśliwców wykorzystywanym do dnia dzisiejszego.
Linia 55:
Pierwsze działka M61 Vulcan wykorzystywały do zasilania rozsypne taśmy amunicyjne, ale wyrzucanie ogniw z wystrzelonej amunicji stwarzało duże ryzyko uszkodzenia uzbrojonej w to działko maszyny. Wkrótce po wprowadzeniu działka do uzbrojenia zmodernizowano je do wersji M61A1 zasilanej beztaśmowo. Nowy system zasilania mógł być otwarty, gdy [[łuska (nabój)|łuski]] i [[niewypał]]y amunicji były wyrzucane na zewnątrz, lub zamknięty, gdy łuski powracały do bębna amunicyjnego. Główną wadą działka M61 Vulcan są duże rozmiary systemu zasilania amunicją uniemożliwiające swobodne instalowanie go w ciasnych kadłubach myśliwców, dlatego bębny amunicyjne konstruuje się osobno do każdego typu samolotu. Masa bębna z amunicją wynosi od 140 do 190 kg i większość lotniczych systemów zasilania jest typu zamkniętego, aby zminimalizować prawdopodobieństwo uszkodzenia wypadającymi łuskami oraz zmniejszyć wpływ zmiany środka ciężkości maszyny w miarę zużywania amunicji.
Pierwszą maszyną wyposażoną w
Jako uzbrojenie strzeleckie najnowocześniejszego amerykańskiego myśliwca [[Lockheed F-22 Raptor]] również przewidziano działko Vulcan w wersji M61A2 o zmniejszonej do 91,6 kilogramów masie poprzez zastosowanie cieńszych luf, oraz zastąpienie niektórych części metalowych wykonanymi z tworzyw sztucznych. Przewiduje się również zastosowanie działka M61A2 w samolotach [[Boeing F/A-18E/F Super Hornet]].
Linia 61:
Typowa szybkostrzelność działka to 6000 strzałów na minutę, chociaż w niektórych wersjach np. przeznaczonych dla samolotów [[Convair F-106 Delta Dart|F-106 Delta Dart]] czy [[AMX International AMX|AMX]] zmniejszono ją, w innych z kolei możliwe jest przełączanie na dwie prędkości 4000 i 6000 strzałów na minutę. Lżejsze lufy działka wersji M61A2 umożliwiają również uzyskanie jeszcze większej szybkostrzelności rzędu 6600 strzałów na minutę.
Do drugiej połowy
== Wady działek M61 Vulcan ==
Pomimo dużej niezawodności i olbrzymiej siły ognia działka Vulcan posiadają również pewne wady ograniczające ich osiągi.
Charakterystyki balistyczne amunicji kalibru 20 mm są raczej słabe, gdyż pociski bardzo szybko tracą energię, przez co ich siła niszcząca jest znacznie mniejsza niż porównywalnej europejskiej i [[Rosja|rosyjskiej]] broni strzelającej amunicją kalibru 25 i 30 mm. Próby zbudowania działka M61 w wersji strzelającej amunicją o większym kalibrze nie przyniosły spodziewanych efektów. W
Kolejną wadą działka Vulcan jest jego względnie długi czas rozpędzania się do prędkości nominalnej sięgający około 0,5 sekundy, w rezultacie jednosekundowa seria to nie 100, ale 70-75 pocisków, co zdaniem niektórych ekspertów jest wartością niewystarczającą, która nie czyni go lepszym od znacznie lżejszych i mniej skomplikowanych działek rewolwerowych [[działko ADEN|ADEN]] i [[działko DEFA|DEFA]] strzelających pociskami kalibru 30 mm. Działko najnowszej odmiany M61A2 z lżejszymi lufami, a co za tym idzie mniejszą bezwładnością, jest zdolne do rozpędzenia się w znacznie krótszym czasie, a zastosowanie mocniejszego [[silnik hydrauliczny|silnika hydraulicznego]] o ciśnieniu 34 [[Paskal|MPa]] zamiast stosowanego wcześniej do napędu działek M61A1 silnika 21 MPa dodatkowo skraca ten czas.
Linia 76:
W późniejszym okresie instalowano działka Vulcan w komorach uzbrojenia samolotów F-106 Delta Dart oraz [[General Dynamics F-111|F-111 Aardvark]], zostało ono także podstawowym uzbrojeniem nowocześniejszych myśliwców [[Grumman F-14 Tomcat|F-14 Tomcat]], [[McDonnell Douglas F-15 Eagle|F-15 Eagle]], [[General Dynamics F-16 Fighting Falcon|F-16 Fighting Falcon]] i [[McDonnell Douglas F/A-18 Hornet|F/A-18 Hornet]]. Wykorzystywano je także w instalacjach burtowych samolotów wsparcia [[Fairchild AC-119]] i [[Lockheed AC-130]], oraz w wieżyczkach ogonowych bombowców [[Convair B-58 Hustler|B-58 Hustler]] i [[Boeing B-52 Stratofortress|Boeing B-52H Stratofortress]].
W
Odmiana ze znacznie skróconymi lufami oznaczona jako '''M195''' została opracowana jako część podsystemu uzbrojenia M35 dla śmigłowca [[Bell AH-1 Cobra|AH-1G Cobra]]. Zasilanie tego działka odbywało się z dołączonych do płóz śmigłowca skrzynek amunicyjnych, a rozwiązanie to zostało opracowane w celu zwiększenia siły ognia do misji wsparcia lądowego. System ten został zastąpiony przez trójlufowe [[działko M197]] kalibru 20 mm.
| |||