Adam Grzymała-Siedlecki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia frazę ([[WP:ZDBOT#Wyszukanie frazy z "[po]między"]])
MOs810 (dyskusja | edycje)
Linia 38:
W październiku 1923 r. przeprowadził się do [[Bydgoszcz]]y, gdzie mieszkał do lipca 1934 r. Pytany o motywy wyboru nowego miejsca zamieszkania, twierdził, że „''pociągała go ziemia na której siedzieli i pracowali jego przodkowie, że brał pod uwagę znaczenie polityczne i strategiczne regionu [...], wreszcie, że dostrzegł tu dogodne warunki dla spokoju, niezbędnego w pracy literackiej''”<ref name="HB1">Polska kultura i sztuka w Bydgoszczy w latach 1920-1939. [w.] Historia Bydgoszczy. Tom II. Część pierwsza 1920-1939: red. Marian Biskup: Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe 1999. ISBN 83-901329-0-7, str. 719-675</ref>. W mieście tym zajmował się przede wszystkim pracą literacką. Pisał przeważnie [[komedia|komedie]] i [[farsa|farsy]], grywane w teatrach. Do najpopularniejszych należały: „''Sublokatorka''” (1922), „''Popas Króla Jegomości''” (1922), „''Spadkobierca''” (1924), „''Samosęki''” (1924), „''Mamon do wzięcia''” (1929), „''Miechowiec & syn''” (1934). Pisywał również artykuły i felietony, zamieszczane na łamach prasy warszawskiej, poznańskiej („[[Kurier Poznański]]”) i bydgoskiej („[[Dziennik Bydgoski]]”, „Hallerczyk”, „[[Gazeta Bydgoska]]”). W publicystyce nie zamykał się w kręgu spraw czysto artystycznych i literackich. Osiadłszy w [[Bydgoszcz]]y zwracał uwagę całego kraju na znaczenie [[Wielkopolska|Wielkopolski]] i [[Pomorze|Pomorza]] dla [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] oraz niebezpieczeństwo grożące ze strony [[III Rzesza|Niemiec]].
 
Aktywnie uczestniczył w życiu umysłowym i kulturalnym [[Bydgoszcz]]y. Był autorem szeregu prelekcji i odczytów oraz animatorem imprez artystycznych. W latach 1925-1927 brał udział w pracach Komitetu Budowy [[HenrykPomnik SienkiewiczHenryka (pomnikSienkiewicza w Bydgoszczy)|pomnika Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy]]. Pracował nad szkicem odtwarzającym [[Historia Bydgoszczy|dzieje Bydgoszczy]] od czasów najdawniejszych oraz opowiadał się za włączeniem miasta do [[Województwo pomorskie (II Rzeczpospolita)|województwa pomorskiego]] i przeniesieniem z [[Toruń|Torunia]] do [[Bydgoszcz]]y władz wojewódzkich. Dał temu wyraz w broszurce polemicznej „''Pomorze czy Toruń ?''” wydanej w 1937 r. w odpowiedzi na publikację toruńską.
 
Ściśle współpracował z [[Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy|Biblioteką Miejską w Bydgoszczy]], której przekazał w darze ok. 5 tys. jednostek bibliotecznych<ref name="I">Podgóreczny Józef: Grzymała-Siedlecki – bibliofil. [w.] Kalendarz Bydgoski 1970</ref>. Na początku [[Lata 30. XX wieku|lat 30.]] przekazał bibliotece kilkanaście książek z poronińskiego księgozbioru [[Włodzimierz Lenin|Włodzimierza Lenina]], co stało się prawdziwą rewelacją.
Linia 45:
 
=== Okres okupacji niemieckiej ===
[[Kampania wrześniowa|Kampanię wrześniową]] przeżył w [[Warszawa|Warszawie]]. W latach 1940-1941 pracował jako referent w [[Rada Główna Opiekuńcza|Radzie Głównej Opiekuńczej]]. Od początku [[Okupacja niemiecka wziem Polscepolskich 1939-1945(1939–1945)|okupacji]] był obserwowany przez [[gestapo]]. W lutym 1940 r. przesłuchiwano go w związku z antyniemieckimi artykułami publikowanymi w latach międzywojennych w „[[Kurjer Warszawski|Kurierze Warszawskim]]” i „[[Kurier Poznański|Kurierze Poznańskim]]”. W nocy z 10/11 listopada 1942 r. został aresztowany i uwięziony na [[Pawiak]]u. Zwolniony w lutym 1943 r., schronił się w Bielanach koło [[Grójec|Grójca]], gdzie długo odchorowywał pobyt w więzieniu. W 1944 r. napisał „''Sto jedenaście dni letargu''” – relację z przeżyć i obserwacji okresu spędzonego na [[Pawiak]]u.
 
=== Okres powojenny ===
W kwietniu 1945 r. ponownie zamieszkał w [[Bydgoszcz]]y. Znalazł zatrudnienie w Wydziale Kultury i Sztuki [[Województwo bydgoskie|Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego]], gdzie do 1949 r. był radcą wojewódzkim, kierownikiem Oddziału Literatury i Teatru. Równocześnie w latach 1945-1947 był wykładowcą w [[Szkoła Dramatyczna w Bydgoszczy|Bydgoskiej Szkole Dramatycznej]], do której powstania walnie się przyczynił. W latach 1949-1952 wykładał historię teatru w szkole dla instruktorów teatrów ochotniczych. Od 1946 r. do 1960 r. był także kierownikiem literackim bydgoskiego [[Teatr Polski w Bydgoszczy|Teatru Polskiego]]. W latach 1948-1958 reżyserował w Bydgoszczy przedstawienia: „''Przyjaciele''”, „''Powrót posła''”, „''Magazyn mód''”, „''Intryga i miłość''”, „''Wesele''”. W 1961 r. otrzymał dożywotni tytuł honorowego dyrektora [[Teatr Polski w Bydgoszczy|Teatru Polskiego w Bydgoszczy]] przy okazji jubileuszu 65-lecia pracy pisarskiej i 50-lecia działalności teatralnej.
 
Podobnie jak w [[DwudziestolecieHistoria międzywojennePolski w Polsce(1918–1939)|okresie międzywojennym]] był inicjatorem wielu poczynań kulturalnych, unikając jednak oficjalnych wystąpień i usuwając własną osobę w cień. Uprawiał [[Publicystyka|publicystykę]] i krytykę literacką. Pisywał początkowo przede wszystkim do „[[Ilustrowany Kurier Polski|Ilustrowanego Kuriera Polskiego]]” i „[[Tygodnik Warszawski|Tygodnika Warszawskiego]]” (1945-1946), a potem m.in. do „[[Arkona (czasopismo)|Arkony]]”, „Łodzi Teatralnej”, „Odnowy”, „Ziemi Pomorskiej”, „[[Żołnierz Polski|Żołnierza Polskiego]]”, „[[Życie Literackie (1951-1991)|Życia Literackiego]]”, „[[Twórczość (miesięcznik)|Twórczości]]”, „[[Tygodnik Powszechny|Tygodnika Powszechnego]]”, „[[Teatr (czasopismo)|Teatru]]”, „Pamiętnika Teatralnego”, „Pomorza”. Z pasją oddawał się pracy literackiej. W Bydgoszczy powstały takie jego utwory, jak: „''Wesele pani du Barry''”, „''Matka i kurtyzana''”, „''Rekin i syrena''” oraz ważne dla historii teatru i literatury książki wspomnieniowe: „''Świat aktorski moich czasów''” (1957), „''Niepospolici ludzie w dniu swoim powszednim''” (1961), „''Na orbicie Melpomeny''” (1966) oraz opublikowana pośmiertnie książka „''Tadeusz Pawlikowski i jego krakowscy aktorzy''” (1971).
 
Nie uchylał się od działalności politycznej. W 1945 r. wstąpił do [[Stronnictwo Pracy|Stronnictwa Pracy]] oraz uczestniczył w pracach Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju.