Pirogen: Różnice pomiędzy wersjami

'''Pirogen''' – jest to substancja wywołująca gorączkę. Substancje pirogenne oddziałują na ośrodek termoregulacyjny, który znajduje się w [[podwzgórze|podwzgórzu]] i przestawiają biologiczny wzorzec temperatury ciała tzw. ''set point'' na wyższy poziom.

Wyróżniamy pirogeny egzogenne i endogenne. Najlepiej znanym pirogenem egzogennym jest '''[[Endotoksyny|endotoksyna]]''' [[bakterie|bakterii]] [[Bakterie Gram-ujemne|gram ujemnych]] ([[lipopolisacharyd]]). Wspólną cechą wszystkich pirogenów egzogennych jest to, że mają one na tyle dużą cząsteczkę, że nie mogą przenikać przez [[bariera krew-mózg|barierę krew-mózg]]. Pod ich wpływem dochodzi do uwolnienia pirogenów endogennych, endotoksyna wywołuje więc wzrost temperatury ciała działając pośrednio. Pirogeny wprowadzone do krwiobiegu powodują, poza gorączką, [[dreszcze]], bóle głowy, zaburzenia oddychania, [[leukopenia|leukopenię]] i [[leukocytoza|leukocytozę]]. W związku z tym leki do wstrzyknięć (podawane w objętości powyżej 15ml) muszą być wolne od pirogenów, czyli '''apirogenne'''.

Pirogeny egzogenne są ciepłotrwałe (termostabilne) w zwykłych warunkach wyjaławiania w [[autoklaw]]ie (nasyconą parą wodną w temperaturze 121 °C, nadciśnieniu 101,4 kPa [[ciśnienie atmosferyczne|atm.]]) można je zniszczyć dopiero po 6-7h. Zwykły czas takiego zabiegu wynosi 20 minut. Są wrażliwe na działanie takich substancji utleniających jak: [[Manganian(VII)Nadmanganian potasu|KMnO₄]], [[nadtlenek wodoru|H₂O₂]], [[podchloryn sodu|podchlorynu sodu]], mocnych [[Kwasy|kwasów]] i [[zasady|zasad]].

Krew [[skrzypłocz]]y ma specyficzną właściwość reagowania na [[Endotoksyna|endotoksyny]] produkowane przez [[bakterie Gram-ujemne]]: w kontakcie z nimi natychmiast wytwarza widoczne gołym okiem jako osad "agregaty obronne", będące wynikiem krzepnięcia hemofiliny, otaczające drobnoustroje i natychmiast je niszczące. Dzięki temu w ciągu kliku sekund od nałożenia wypreparowanych [[amebocyt]]ów (elementu morfotycznego krwi skrzypłoczy) jest wiadomo, czy badana powierzchnia lub roztwór są pirogenne lub zainfekowane bakteriami oraz jak dużo jest tych bakterii.

* '''Metoda kolorymetryczna''' – po wywołaniu zmętnienia odwirowuje się [[Osad (chemia)|precypitat]] i oznacza w nim białko; zawartość białka jest proporcjonalna do stężenia endotoksyny