Guglielmo Marconi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
terminolog.
Linia 26:
Guglielmo Marconi urodził się w Bolonii, 25 kwietnia 1874, z ojca bogatego właściciela ziemskiego i matki Irlandki, której rodzina posiadała destylarnię whisky w Dublinie. Gdy miał trzy lata, matka zabrała go do Anglii i angielski został jego pierwszym językiem. Po powrocie do Włoch miał prywatnych nauczycieli i do szkoły trafił dopiero w wieku lat dwunastu. Szkołę wspominał źle, gdyż ze względu na angielski akcent był traktowany jako obcy. Gdy rodzina Marconich mieszkała w Livorno Guglielmo otrzymał od ojca jacht i od tego czasu interesował się sprawami morskimi. Od starego, praktycznie ślepego telegrafisty nauczył się [[Kod Morse’a|alfabetu Morse’a]]. Ponieważ miał złe wyniki w szkole, rodzina zorganizowała dla niego prywatne lekcje w Niccolini Lycée we Florencji z profesorem matematyki i fizyki Giotto Bizzarini. Mimo to nie zdał egzaminów wstępnych do Akademii Marynarki w Livorno i [[Uniwersytet Boloński|Uniwersytetu w Bolonii]]<ref name=tale />.
 
Pierwsze kontakty z techniką wysokiej częstotliwości Marconi miał w 1894. Uczestniczył w kilku wykładach profesora [[Augusto Righi]] na Uniwersytecie Bolońskim i zobaczył jego eksperymenty z [[Promieniowanie elektromagnetyczne|falami elektromagnetycznymi]]. Rozpoczął własne doświadczenia na strychu rodzinnego domu “VillaVilla Griffone”Griffone w Pontecchio. Starał się przekazywać sygnał na jak największe odległości i przy końcu 1895 osiągnął odległość 2,5 km. W 1896 przybył z matką do Londynu i w 1897 uzyskał swój pierwszy patent – brytyjski 12 039, “Improvements in transmitting electrical impulses and signals and in apparatus there-for”<ref name=tale />. Patent Marconiego był w zbliżony do urządzeń demonstrowanych publicznie przez [[Oliver Lodge|Olivera Lodge]] od połowy 1894. Lodge jednak nie opatentował swoich rozwiązań, a później sam stwierdził, że początkowo nie był zainteresowany ich komercyjnym wykorzystaniem. Uważał, że są nieopłacalne technicznie, a fale radiowe poruszają się prostoliniowo (podobnie jak światło), co uniemożliwi łączność na znaczące odległości. Odbiornik Marconiego był zaś praktycznie identyczny z prezentowanym wcześniej (w maju 1895) przez [[Aleksandr Stiepanowicz Popow|Aleksandra Popowa]], który jednak przyznał, że prace Marconiego doprowadziły do praktycznego wykorzystania go na większych odległościach<ref name=antenor1 />.
 
=== W Wielkiej Brytanii ===
[[Plik:Post Office Engineers.jpg|thumb|250px|Inżynierowie poczty przeprowadzają inspekcję urządzeń Marconiego w 1897 roku.]]
W Wielkiej Brytanii dotarł do [[Wiliam Henry Preece|Wiliama Preece]], wysokiego urzędnika poczty, który od 1854 sam pracował nad łącznością bezprzewodową (wykorzystując przewodnictwo gruntu i wody) oraz do pracującego nad łącznością bezprzewodową wpływowego oficera floty (późniejszego admirała) Henry Jacksona. Otrzymał od nich pełne poparcie<ref name=kinzie />. Jeszcze w 1897 roku Marconi osiągnął transmisję na odległość 15 kilometrów poprzez Kanał Bristolski. Z pomocą kuzynów bankierów założył firmęprzedsiębiorstwo telegraficznątelegraficzne, któraktóre później stanie się [[Marconi Company]]<ref name=tale />. Aby uniknąć powołania do służby wojskowej we Włoszech, po interwencji ministra marynarki został symbolicznie kadetem marynarki stacjonującym w Londynie jako [[attaché wojskowy]] w ambasadzie włoskiej w Londynie, bez obowiązków służbowych. W tym roku zorganizował pokaz też dla rządu włoskiego, przesyłając sygnał z portu w [[La Spezia]] na oddalony o 18 km okręt. Odkrył przy tym, że łączność jest możliwa nawet gdy okręt skrył się pod horyzontem<ref name=antenor1 />.
 
W 1898 firmaprzedsiębiorstwo Marconiego wynegocjowaławynegocjowało z [[Lloyd's Register of Shipping|Lloyd’sem]] kontrakt na wyposażenie radiowe stacji brzegowych Wielkiej Brytanii i statków. Przewidywał on nie tylko wyłączność Marconiego na dostarczanie sprzętu, ale również postanawiał, że stacje Lloyd’sa będą nawiązywały łączność jedynie ze statkami wyposażonymi w sprzęt Marconiego. Z jednej strony spowodowało to praktycznie natychmiastowe uzyskanie przez firmęprzedsiębiorstwo Marconiego pozycji rynkowej bliskiej monopolowi, z drugiej strony spowodowało duże kłopoty w przyszłości. W 1899 w sprzęt radiowy Marconiego wyposażono również trzy pierwsze okręty [[Royal Navy]] i w czasie letnich manewrów wymieniły one komunikaty na odległość 74 mil morskich<ref name=navy />.
 
=== Działania na arenie światowej ===
[[Plik:Marconi at newfoundland.jpg|thumb|250px|Marconi ze współpracownikami podczas prób odbioru sygnałów transatlantyckich w grudniu 1901 roku]]
[[Plik:Marconi wireless station and aerials (Rankin Kennedy, Electrical Installations, Vol V, 1903).jpg|thumb|250px|Wczesna antena nadawcza systemu Marconiego]]
W 1901 Marconi podejmujepodejmował próby przesłania komunikatu przez Atlantyk. Jest to olbrzymie przedsięwzięcie, kosztujące ogromną wówczas sumę 40000£ funtów. Nadajnik został umieszczony w [[Poldhu]] ([[Kornwalia]]). Kondensator iskrownika był ładowany do ogromnego napięcia 150 kV. Zasilanie nadajnika zapewniała prądnica dostarczająca przy napięciu 1500 V prądu 25 A. Odbiornik umieszczono na [[Signal Hill]] ([[Nowa Fundlandia]]). W trakcie prób Marconi używał paru układów odbiornika i różnych kohererów. Sukces ogłosił w grudniu tego roku, ale spotkało się to z krytyką sceptyków, uważających, że odebranie pojedynczej litery S (w alfabecie Morse’a trzy kropki) może być wynikiem zakłóceń atmosferycznych. Marconi jednak kontynuował działania i w przeciągu roku doprowadził swoje transatlantyckie stacje do takiego poziomu, że stało się możliwe przekazanie prawdziwego telegramu<ref name=tratlan />. Pierwsze udane transmisje transatlantyckie przyniosły Marconiemu ogromny rozgłos.
 
Po przeprowadzonym w 1899 udanym reportażu radiotelegraficznym z regat [[Regaty o Puchar Ameryki|o Puchar Ameryki]] dla [[New York Herald]] urządzeniami Marconiego zainteresowała się [[United States Navy|US Navy]]. Przeprowadzono próby na krążowniku pancernym [[USS New York (ACR-2)|USS New York]] i pancerniku [[USS Massachusetts (BB-2)|USS Massachusetts]]. Były one udane, a opinia komisji zaleciła zakup aparatury. Ze względu na próby uzyskania monopolu przez Marconiego kontrakt nie doszedł jednak do skutku. W rezultacie US Navy zakupiła do testów wyposażenie w czterech firmachprzedsiębiorstwach europejskich: [[Slaby-Arco]], [[Braun-Siemens-Halske]], [[Ducretet]], i [[Rochefort (firmaprzedsiębiorstwo)|Rochefort]] oraz w dwóch amerykańskich: [[Wireless Telegraph Co. of America]] oraz [[The Consolidated Wireless Co.]] W 1901 doszło do spektakularnej porażki, gdy konkurencyjne firmyprzedsiębiorstwa wynajęte do przeprowadzania sprawozdania z regat – Marconiego (przez Associated Press) i de Foresta (Publishers’ Press Association) – nie zdołały nadać telegramów ze względu na zakłócenia generowane przez nadajniki iskrowe. W 1902 należąca do przedsiębiorstwa Marconiego stacja radiotelegraficzna odmówiła przekazania telegramu nadanego ze statku [[SS Deutschland]] od księcia [[Henryk Pruski|Henryka Pruskiego]] do prezydenta USA [[Theodore Roosevelt]]a, gdyż został nadany za pomocą nadajnika innej produkcji (Slaby-Arco). Wywołało to skandal, który spowodował daleko idące konsekwencje – agendy rządowe USA zaczęły traktować przedsiębiorstwo Marconiego bardzo nieufnie, a Niemcy zaczęły wspierać własne firmyprzedsiębiorstwa i aktywnie zwalczać jego monopol. Rok później zwołały w Berlinie międzynarodową konferencję poświęconą swobodzie radiotelegrafii międzynarodowej<ref name=navy />.
 
W 1907 firmaprzedsiębiorstwo Marconiego założyłazałożyło pierwszą płatną stałą międzynarodowa linię radiotelegraficzną, pomiędzy włoskim [[Bari]] a [[Avidari]] w [[Czarnogóra|Czarnogórze]]. Wkrótce powstała też pierwsza komercyjna stała linia transatlantycką pomiędzy [[Glace Bay]] na należącej do Kanady wyspie [[Cape Breton]] i [[Clifden]] w Irlandii. W roku 1909 otrzymał wraz z [[Karl Ferdinand Braun|Karlem Braunem]] nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za swój wkład w rozwój telegrafii bez drutu<ref name=nobel />.
 
W połowie drugiego dziesięciolecia XX wieku różne firmyprzedsiębiorstwa kontrolowane przez Marconiego posiadały dominującą pozycję w dziedzinie morskiej długodystansowej radiotelegrafii iskrowej. Jednak coraz bardziej jasnym się stawało, że telegrafia iskrowa jest przestarzała i przyszłość należy do rozwijanych przez konkurencję metod z falą ciągłą, posiadających wiele przewag nad techniką iskrowa. W maju 1915 Marconi kupił pierwszy [[alternator]] wielkiej częstotliwości produkcji [[General Electric|General Electric Company]] o mocy 50 kW i zainstalował w stacji nadawczej w [[New Brunswick (New Jersey)]], ale pertraktacje dotyczące dalszej współpracy się nie powiodły. W 1919 nowe amerykańskie przedsiębiorstwo [[Radio Corporation of America]] (RCA) przejęło American Marconi wraz z większością kluczowych jego pracowników<ref name=hall />.
 
W tym okresie Marconi rozpoczął również prace z falami krótkimi i nadajnikami lampowymi. Od 1921 prowadził z pokładu swojego jachtu Electtra systematyczna badania propagacji fal krótkich. W lutym 1933 zestawił we Włoszech łącze radiotelefoniczne na odległość około 25 km za pomocą fal o długości około 50 cm<ref name=hall />.
Linia 86:
 
=== Rozprawy patentowe ===
W 1896, gdy Marconi składał pierwszy swój wniosek patentowy, [[Nikola Tesla]] posiadał już osiem patentów na generację fal wysokiej częstotliwości do celów transmisji. Pierwszy swój „radiowy” patent w urzędzie patentowym USA Marconi złożył przy końcu roku 1900. Został on odrzucony jako zawierający rozwiązania opisane we wcześniejszych patentach Tesli (numer 645,576645576 złożonym w 1897 roku oraz numer 649,621649621), a demonstrowane publicznie już od roku 1891. Sytuacja taka powtarzała się kilkukrotnie, a w 1903 roku urząd patentowy odrzucił wniosek z komentarzem, że zastrzeżenia Marconiego są „absurdalne”. W 1904 roku urząd jednak zmienił zdanie i przyjął patenty Marconiego. Motywacja takiego postępowania nie jest znana, ale w międzyczasie firmaprzedsiębiorstwo Marconiego stałastało się sławnasławne i zainwestowało w niąnie wiele najbardziej znaczących osób tamtych czasów (między innymi [[Andrew Carnegie]]), a jejjego konsultantem został [[Thomas Alva Edison]]. Tesla rozpoczął postępowanie sądowe w 1915, ale z przyczyn finansowych nie był w stanie go kontynuować. Dopiero w 1935 zapadły pierwsze wyroki unieważniające patenty Marconiego. Apelacje ciągnęły się aż do 1943 (parę miesięcy po śmierci Tesli), kiedy Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych wydał prawomocny wyrok orzekający, że patenty Marconiego naruszają nie tylko patenty Tesli (w tym 645,576645576, uważany obecnie za pierwszy patent „radiowy”), ale również innych wynalazców ([[John Stone Stone]], patent 714,756714756 i [[Oliver Lodge]], patent 609,154609154)<ref name=patent1 /><ref name=hist /><ref name=patent2 />.
 
Oliver Lodge po uzyskaniu pierwszego patentu przez Marconiego zgłosił w 1897 pięć patentów na różne aspekty radiotelegrafii, w tym kluczowy dla techniki radiowej patent na użycie strojonych obwodów rezonansowych. Około roku 1911 w większości krajów pojawiły się zdania, że główny radiowy patent Marconiego (brytyjski numer 7777) narusza wcześniejsze prawa Lodge’a. Reakcją Marconiego było natychmiastowe wykupienie patentów zagrażających jego pozycji<ref name=burns />.