Ryszard Berwiński: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
|||
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Ryszard Wincenty Berwiński
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|grafika = Berwinski.jpg
|opis grafiki =
|podpis =
|data urodzenia = [[28 lutego]] [[1819]]
|miejsce urodzenia = [[Polwica (województwo wielkopolskie)|Polwica]]
|imię przy narodzeniu =
|data śmierci = [[19 listopada]] [[1879]]
|miejsce śmierci = [[Stambuł]]
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku =
|zawód = poeta, dramaturg, tłumacz
|odznaczenia =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty = Ryszard Berwiński
|www =
}}
'''Ryszard Wincenty Berwiński''' (ur. [[28 lutego]] [[1819]] w [[Polwica (województwo wielkopolskie)|Polwicy]] pod [[Zaniemyśl]]em, zm. [[19 listopada]] [[1879]] w [[Stambuł|Stambule]]) – [[Liryka|poeta]] polski tworzący w okresie [[romantyzm]]u, związany z [[Wielkopolska|Wielkopolską]], członek Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego we [[Wrocław]]iu, tłumacz (z języka czeskiego), [[Folklorystyka|folklorysta]].
== Życiorys ==
Kształcił się w gimnazjach [[Leszno|Leszna]] i [[Wrocław]]ia. W latach 1840–1843 studiował w [[Berlin]]ie. Po studiach wędrował po Wielkopolsce zajmując się także działalnością konspiracyjną. W 1843 roku zamieszkał w [[Poznań|Poznaniu]], skąd działał jako galicyjski emisariusz propagujący powstanie i zniesienie pańszczyzny, przez co w 1845 został aresztowany. Lata 1845–1847 spędził w więzieniu w Wiśniczu, a później przebywał w Berlinie w więzieniu w [[Moabit|Moabicie]]. Z powodu lewicowych poglądów wstąpił do [[Komitet Narodowy Polski w Poznaniu|Komitetu Narodowego]] i brał udział w [[Powstanie wielkopolskie 1848 roku|Wielkopolskiej Wiośnie Ludów]] oraz w walkach w [[Kraków|Krakowie]], uczestniczył w [[Zjazd Słowiański (1848)|Zjeździe Słowiańskim]] w [[Praga|Pradze]]. Współpracował też z poznańską [[Gazeta Polska (Poznań)|Gazetą Polską]].▼
▲Kształcił się w gimnazjach [[Leszno|Leszna]] i [[Wrocław]]ia. W latach 1840–1843 studiował w [[Berlin]]ie. Po studiach wędrował po Wielkopolsce zajmując się także działalnością konspiracyjną. W 1843 roku zamieszkał w [[Poznań|Poznaniu]], skąd działał jako galicyjski emisariusz propagujący powstanie i zniesienie pańszczyzny, przez co w 1845 został aresztowany. Lata 1845–1847 spędził w więzieniu w Wiśniczu, a później przebywał w Berlinie w więzieniu w [[Moabit|Moabicie]]. Z powodu lewicowych poglądów wstąpił do [[Komitet Narodowy Polski w Poznaniu|Komitetu Narodowego]] i brał udział w [[Powstanie wielkopolskie 1848 roku|Wielkopolskiej Wiośnie Ludów]] oraz w walkach w [[Kraków|Krakowie]], uczestniczył w [[Zjazd Słowiański|Zjeździe Słowiańskim]] w [[Praga|Pradze]]. Współpracował też z poznańską [[Gazeta Polska (Poznań)|Gazetą Polską]].
Na przełomie lat 1850–1851 lekarze stwierdzili u niego chorobę nerwową, której w latach następnych poddał się leczeniu. Ponownie zamieszkał w Poznaniu i wrócił do działalności politycznej, zostając posłem na sejm pruski. Na wieść o [[Wojna krymska|wojnie krymskiej]] złożył mandat i wyjechał do [[Paryż]]a, a później do [[Konstantynopol]]a z ramienia [[Hôtel Lambert (obóz polityczny)|Hôtel Lambert]].
W 1855, podczas pobytu w Konstantynopolu, przystąpił do [[
W roku 1879 zmarł w nędzy i zapomnieniu. Ma swoja ulicę m.in. w [[Ulica Ryszarda Berwińskiego w Poznaniu|Poznaniu]] i w [[Kraków|Krakowie]] na [[Azory (Kraków)|Azorach]], w Bydgoszczy, w [[Ślesin]]ie oraz plac w [[Kargowa|Kargowej]] (woj.lubuskie).
== Twórczość ==
Ryszard Berwiński był jednym z ważniejszych poetów wielkopolskich doby romantyzmu. Debiutował w 1836 w czasopiśmie
▲Ryszard Berwiński był jednym z ważniejszych poetów wielkopolskich doby romantyzmu. Debiutował w 1836 w czasopiśmie "[[Przyjaciel Ludu]]" zapisami folklorystycznymi. Jego prace odzwierciedlały duży wpływ regionalizmu wielkopolskiego, a w późniejszym okresie kultury [[Półwysep Bałkański|Półwyspu Bałkańskiego]]. Berwiński, wraz z innymi twórcami o zainteresowaniach słowiańskich, wprowadził do literatury polskiego romantyzmu historyczne motywy wielkopolskie i miejsca, takie jak [[Gopło]] czy [[Kruszwica]], podczas gdy wcześniej dominowały tradycje kresowe i litewskie (np. u [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]]).
=== Ważniejsze utwory ===
* ''Bogunka na Gople'' (1840) – pieśń. Tytułowa Bogunka to przemieniona dziewczyna, siostra trzech pomordowanych wzajem braci. [[Gopło]] ukazane zostało mitycznie, podobnie jak w [[Balladyna|''Balladynie'']] [[Juliusz Słowacki|Słowackiego]]. Wstęp do utworu ma formę pieśni śpiewanej przez słowiańskiego guślarza [[Bojan (postać)|Bojana]] (postać zaczerpnięta ze ''[[Słowo o wyprawie Igora|Słowa o wyprawie Igora]]''). Pieśń w dużym stopniu napisana jest [[Heksametr polski|heksametrem polskim]], wzorowanym na ''Powieści wajdeloty'' z [[Konrad Wallenrod (literatura)|Kondrada Wallenroda]]. Dalej proza utworu jest często archaizowana i rytmizowana.
* ''Don Juan Poznański. Poemat bez końca.'' (1844) – utwór zainspirowany [[Don Juan (poemat Byrona)|Don Juanem]] [[George Gordon Byron|George Byrona]], będący jego [[parodia|parodią]]. Bohater poematu to marny szlachcic zabawiający się butelką i kartami. Utwór zawiera liczne dygresje, będące potyczkami ideologicznymi z opinią publiczną, przyszłymi czytelnikami, mitami literackimi i narodowymi oraz życiem społecznym w ówczesnej Wielkopolsce.
Linia 44 ⟶ 41:
=== Publikacje ===
* ''Powieści wielko-polskie'', Wrocław 1840. [http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=30884&s=1 Wersja cyfrowa]
* ''Studia o literaturze ludowej ze stanowiska historycznej i naukowej krytyki'', t. 1–2, Poznań 1854. [http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=30885&s=1 Tom I], [http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=34344&s=1 Tom II] w [[Polska Biblioteka Internetowa|PBI]]
* ''Wybór pism'' [http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=5819&s=1 Wersja cyfrowa]
| |||