Lebiodka syryjska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Selso (dyskusja | edycje)
rozbudowa
Selso (dyskusja | edycje)
dalsza rozbudowa
Linia 21:
}}
 
'''Lebiodka syryjska''' (''Origanum syriacum'' L.) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] rośliny należący do rodziny [[jasnotowate|jasnotowatych]]. Rośnie w Azji Zachodniej ([[Cypr]], [[półwysep Synaj]], [[Izrael]], [[Jordania]], [[Liban]], [[Syria]], [[Turcja]]<ref name=grin>{{Cytuj stronę |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?448310 |tytuł=Germplasm Resources Information Network (GRIN)|data dostępu = 2014-11-20}}</ref>. Znana jest jako biblijny hyzop<ref name=rb>{{Cytuj książkę |nazwisko= Włodarczyk|imię= Zofia |tytuł=Rośliny biblijne. Leksykon |wydawca=Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN |miejsce= Kraków|rok=2011 | isbn= 978-83-89648-98-3}}</ref>.
 
== Morfologia i ekologia ==
Linia 29:
 
== Udział w kulturze ==
* Wszyscy badacze [[Rośliny biblijne|roślin biblijnych]] są zgodni, że lebiodka syryjska to biblijny hyzop, którego Izraelici mają obowiązek używaćużywali podczas pierwszej [[Pascha (święto w judaizmie)|Paschy]]. Opisane to jest w ''[[Księga Wyjścia|Księdze Wyjścia]]'' (12,22): „''Weźcie gałązkę hizopu i zanurzcie ją we krwi, która jest w naczyniu, i krwią z naczynia skropcie próg i oba odrzwia''”. Rozpowszechniła się natomiast błędna opinia, że biblijny hyzop to roślina zwana [[hyzop lekarski|hyzopem lekarskim]] (od hyzopu właśnie nadano jej nazwę). Stało się to za sprawą błędnego przetłumaczenia w [[Septuaginta|Septuagincie]] hebrajskiego słowa ''esov'' (אזוב מצוי). Hyzop lekarski zresztą nigdy nie występował ani w Egipcie, ani na [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]]<ref name=rb/>{{Cytuj książkę |nazwisko= Włodarczyk|imię= Zofia |tytuł=Rośliny biblijne. LeksykonW [[Biblia|wydawca=InstytutBiblii]] Botanikisłowo im.hyzop W.wymienione Szaferajest PAN12 |miejsce=razy<ref Kraków|rokname=2011 | isbn= 978-83-89648-98-3}}<israel/ref>.
* Hyzop wraz z [[Cedr libański|cedrem]] używane był również były przez Izraelitów w ceremonialnym oczyszczaniu przez kapłanów z [[trąd]]u (gdy stwierdzili oni, że chory wyzdrowiał) ([[Księga Kapłańska]] 14,1-32). Cedr symbolizował dumę i pychę, hyzop poniżenie (jako roślinka, która rosła na kamienistych ścieżkach i każdy mógł ją zdeptać). Użycie tych dwu roślin do oczyszczenia miało oznaczać, że ozdrowiały z trądu nigdy więcej nie będzie już dumny jak cedr, lecz pokorny, jak hyzop<ref name=rb/>.
* Hyzopu używano także do oczyszczania domów ([[Księga Kapłańska|Kpł 14,33-35]]) oraz zmywania win, zarówno w [[Stary Testament|Starym Testamencie]] ([[Księga Liczb|Lb 19,6]], jak i w Nowy Testament|Nowym Testamencie]] [[List do Hebrajczyków|Hbr 9,19]])<ref name=rb/>.
* Hyzop nasycony octem podano do picia [[Jezus Chrystus|Jezusowi]] na krzyżu ([[Ewangelia Jana]] 19,29). Silnie owłosione pędy lebiodki syryjskiej dobrze zatrzymują wodę<ref name=rb/> Wprawdzie w ewangelii jest opis „na włóczni”, jest to jednak skutek błędu kopisty przy przepisywaniu.
* Obecnie lebiodki syryjskiej jako hyzopu nadal używają [[Samarytanie]] podczas ofiary paschalnej<ref name=rb/>.
* Lebiodkę syryjską znaleziono w nagrobnych girlandach w wykopaliskach egipskich z okresu grecko-rzymskiego<ref name=rb/>.
 
{{Przypisy}}
 
[[Kategoria:Jasnotowate]]
[[Kategoria:Rośliny biblijne]]
[[Kategoria:Jasnotowate]]