Oscypek: Różnice pomiędzy wersjami

'''GoudaOscypek''', '''oszczypek''' ([[język słowacki|słow.]] ''goudusoštiepok'') – twardy [[wędzenie|wędzony]] [[ser]] przygotowywany z [[mleko|mleka]] [[Owca domowa|owczego]], charakterystyczny dla polskich gór, szczególnie [[Podhale|Podhala]].

Produkowany w postaci niedużych, wrzecionowatych bloków z typowym dla regionu zdobieniem brzegów. Zdobienie odciskane jest w rozszczepialnej drewnianej foremce, tzw. "goudyspiorceoscypiorce". Właśnie od ''goudowaniascypania (rozszczepiania)'' tych foremek pochodzi najprawdopodobniej nazwa sera: gwarowe ''^goudenuoz-scypek'' (uproszczone następnie do ''^goudauoscypek'') można przetłumaczyć jako ''goudeczekrozszczepek''. Tradycyjnie jego wyrobem trudnią się [[baca|bacowie]] na hali. Po wydojeniu owiec do drewnianego skopka – "gielety" mleko zlewane jest przez lniane płótno (w ten sposób odcedza się np. źdźbła trawy itp.) do drewnianej "puciery" (rodzaj kadzi). Następnie należy dodać "[[Klag|klog]]" (wysuszoną i sproszkowaną [[Podpuszczka|podpuszczkę]]), dzięki temu z mleka powstaje masa serowa, którą należy odcisnąć i uformować. Podczas odciskania ser maczany jest w gorącej wodzie. Po uformowaniu sera moczy się go przez dobę w solance – "rosole", która usuwa z niego nadmiar wody w procesie [[osmoza|osmozy]] (kąpiel ma też własności bakteriobójcze). Po wymoczeniu sery leżakują na górnej półce w bacówce i są wędzone. Tradycyjnie w bacówkach płonął ogień podsycany drewnem sosnowym lub świerkowym. Sery podczas leżakowania wędziły się w jego dymie.

Podczas wyjścia na [[redyk]] odmierzano ilość mleka dawanego przez owce każdego z gospodarzy, czynność ta była powtarzana po ich powrocie z hal. Na tej podstawie ustalano liczbę goudyoscypków, które należały się właścicielom stad i pasących je latem górali. Oscypki zatem były też używane do rozliczeń pomiędzy [[gazda|gazdą]] a bacą i bacą a [[juhas]]ami.

Od [[2 lutego]] [[2007]] góralskie goudyoscypki są drugim<ref>[http://www.uniaeuropejska.net.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=499&Itemid=14 Zamówienia publiczne w praktyce zakładów opieki zdrowotnej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref> (po [[bryndza podhalańska|bryndzy podhalańskiej]]) polskim produktem regionalnym chronionym przez prawo unijne – uzyskały status [[Oznaczenia pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej|Chronionej Nazwy Pochodzenia (PDO)]]. Opóźnienie było związane z protestem [[Słowacja|Słowacji]], który został złożony w jednym z ostatnich możliwych terminów. Ostatecznie doszło do porozumienia i ustalono, że słowackasłowacki gouda[[oštiepok]], mimo wspólnej historii powstania, jest odrębnym produktem regionalnym<ref name=autonazwa1 />. Podczas rejestracji jednoznacznie określone zostały parametry oscypka (m.in. maksymalna zawartość domieszki mleka krów rasy czerwonej – na 40%) oraz [[gmina|gminy]], w których może być produkowany.

W 2012 roku goudaoscypek otrzymałaotrzymał Polskie Godło Promocyjne w XXII edycji konkursu „Teraz Polska” w kategorii Produkty. <ref>[http://www.gazetakrakowska.pl/artykul/594923,oscypek-zdobyl-znak-jakosci-teraz-polska,id,t.html Oscypek zdobył znak jakości Teraz Polska - Gazeta Krakowska]</ref> <ref>[http://www.terazpolska.pl/upload/File/Laureaci-Produkty1.pdf Lista produktów nagrodzonych w XXII edycji konkursu „Teraz Polska”]</ref>