Wikipedia

Kopiec Kościuszki w Krakowie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
+informacje
zbędne linkowanie dat
Linia 23:
|commons = Category:Kościuszko Mound
}}
 
'''Kopiec Kościuszki''' – jeden z czterech [[kopiec (architektura)|kopców]] krakowskich usypanych bohaterom narodowym, poświęcony [[Tadeusz Kościuszko|Tadeuszowi Kościuszce]], znajduje się na Wzgórzu św. Bronisławy w zachodniej części [[Kraków|Krakowa]] na terenie dzielnicy administracyjnej [[Dzielnica VII Zwierzyniec|Zwierzyniec]].
 
Kopcem Kościuszki w Krakowie od powstania, czyli budowy w [[1820]]-[[1823]], do chwili obecnej nieprzerwanie zarządza Komitet Kopca Kościuszki w Krakowie ustanowiony w [[1820]] roku. Siedziba Komitetu wraz z wystawami znajduje się w części poaustriackiego [[Fort cytadelowy 2 „Kościuszko”|Fortu nr 2 „Kościuszko”]], gdzie obecnie gospodaruje w trzech jego obiektach:
* Bastion V – wystawa / muzeum kościuszkowskie gdzie znajdują się dwie wystawy: ''„Kościuszko–Rozdział I”'' oraz ''„Kopce Krakowskie”'';
* Kaponiera południowa – gdzie znajdują się dwie wystawy: galeria figur woskowych ''„Polaków drogi do wolności”'' oraz ''„Twierdza a Miasto Kraków – 1846-1918”'';
* Kurtyna I-V południowa – Centrum Wystawienniczo – Konferencyjne im. T. Kościuszki – miejsce wystaw czasowych, wystawa interaktywna zorganizowana z Politechniką Krakowską zatytułowana ''„Żywe Konstiukcje”Konstrukcje”'' a także wystawa z [[Muzeum Armii Krajowej w Krakowie|Muzeum Armii Krajowej pn. „Życie codzienne I Korpusu PSZ w obiektywie Karola Bieniaka”]] oraz wystawa zorganizowana przez [[Instytut i Muzeum Historii Wojen Ministerstwa Obrony w Budapeszcie|Instytut i Muzeum Historii Wojen Ministerstwa Obrony w Budapeszcie pn. „Węgierscy żołnierze na wschodnim froncie 1914-1916”]].
 
Przy kopcu funkcjonuje [[Muzeum Kościuszkowskie w Krakowie|Muzeum Kościuszkowskie]].
Linia 38 ⟶ 37:
== Historia kopca ==
=== Budowa ===
Od momentu śmierci w [[1817]] r. narastał kult bohatera narodowego – Tadeusza Kościuszki. Szczególną estymą cieszył się on w Krakowie, mieście z którym był związany i w którym spoczęły jego zwłoki. Opinia publiczna domagała wzniesienia monumentu upamiętniającego Naczelnika, rozpoczynając zbiórkę pieniędzy na ten cel. Nie potrafiono się jednak zdecydować jaki sposób uczczenia byłby odpowiedni. Ostatecznie zdecydowano się usypać kopiec na kształt istniejących w Krakowie od prawieków kopców [[kopiec Krakusa|Krakusa]] i [[kopiec Wandy|Wandy]]. Stawiano je za wzór trwałości i niezniszczalności, podkreślano, że zostały one wzniesione wspólnym wysiłkiem całego ludu, i że takiej budowli nie zdołają obalić wrogowie. Decyzję tę zatwierdził w lipcu [[1820]] r. [[Senat Rządzący (Wolne Miasto Kraków)|Senat Rządzący]] [[Wolne Miasto Kraków|Wolnego Miasta Krakowa]]. Jako miejsce budowy wybrano Wzgórze św. Bronisławy na zachód od miasta.
 
Uroczyste rozpoczęcie sypania kopca [[15 września]] 1820 r. stało się wielkim wydarzeniem, przyciągnęło wielu [[Polacy|Polaków]], także spoza granic [[Wolne Miasto Kraków|Rzeczypospolitej Krakowskiej]]: weteranów powstań, chłopów, młodzieży. W trakcie trwającej trzy lata budowy znaczną część prac wykonali ochotnicy, symboliczny chociażby udział w sypaniu stał się patriotycznym obowiązkiem, brali w nim udział nawet cudzoziemcy odwiedzający miasto. Ostatecznie, mimo problemów technicznych i finansowych, budowę zakończono 25 października [[1823]] r. Usypany kopiec miał 80 m średnicy podstawy, 8,5 m średnicy u wierzchołka i wysokość 34,1 m.
 
=== Dalsze losy ===
Dalszej opieki nad kopcem podjął się Komitet Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki. Planowano wznieść wokół niego osadę dla rodzin chłopskich, które brały udział w [[insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]], ostatecznie jednak musiano zrezygnować z tego pomysłu. Kościuszkowska osada rolna miała składać się z czterech gospodarstw chłopskich. Realizując ten plan, nabyto od [[Kościół św. Augustyna i św. Jana Chrzciciela w Krakowie|klasztoru Norbertanek]] 40 [[Morga|mórg]] ziemi (część terenu darowana została bezpłatnie) i przystąpiono do zakładania pierwszego gospodarstwa. W 1836 r. zamieszkał w nim Kalikst Waligórski, syn kościuszkowskiego żołnierza. Na przeszkodzie pełnej realizacji zamierzenia stanęli jednak [[Austriacy]], którzy w ramach ogólnego fortyfikowania Krakowa zajęli w l. 1850-1856 całe wzgórze Bł. Bronisławy i wznieśli wokół kopca silne umocnienia<ref>MŻK (Marek Żukow-Karczewski), ''Całe miasto mówiło... O osadzie rolnej'', „Echo Krakowa”, 12 X 1993 r., nr 199 (14018).</ref>. Problemem stało się utrzymanie kopca, uszkadzanego przez czynniki [[klimat]]yczne (wiatr, opady) i zwierzęta polne. W [[1846]] r. planowano gruntowną renowację, a nawet jego przebudowę w celu poprawy stabilności zboczy. Uniemożliwiła to ostatecznie likwidacja Wolnego Miasta Krakowa i wcielenie go do [[zabór austriacki|zaboru austriackiego]].
 
Prowadzona polityka germanizacji, zwłaszcza po wydarzeniach [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]], polegała m.in. na likwidacji lub umniejszaniu znaczenia pamiątek polskości. Także działania zmierzające do przekształcenia Krakowa w twierdzę nie ominęły kopca Kościuszki. W [[1850]] r. jego teren z najbliższym otoczeniem został przejęty przez władze wojskowe, które postanowiły otoczyć Kraków pierścieniem fortyfikacji. Wokół kopca zbudowano [[fort cytadelowy 2 „Kościuszko”]]. Jego budowę zakończono w [[1854]] r. Wyrażono jednak zgodę na swobodny dostęp ludności do kopca od wschodu do zachodu słońca. W [[1860]] r. na szczycie umieszczono granitowy [[głaz]] z napisem: „Kościuszce”.
 
Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] Austriacy usunęli kamień pamiątkowy i urządzili na szczycie kopca punkt obserwacyjny. Po odzyskaniu niepodległości budowla stała się znów dużą atrakcją i osobliwością Krakowa, celem licznych wycieczek. W [[1937]] r. wzniesiono w pobliskim [[Las Wolski|Lesie Wolskim]] czwarty [[kopiec Piłsudskiego w Krakowie|kopiec – Józefa Piłsudskiego]]. [[Okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|Hitlerowscy okupanci]] planowali zniwelowanie kopca Kościuszki jako symbolu polskości. Podczas wyzwalania Krakowa kopiec był punktem obserwacyjnym i siedzibą dowództwa [[Armia Czerwona|wojsk radzieckich]].
 
Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] przystąpiono do niszczenia poaustriackiego fortu, motywując to potrzebą pozyskania materiałów budowlanych, jak i zatarcia śladów obecności zaborcy. Prace rozbiórkowe trwały do [[1957]] r. (zdołano wyburzyć zachodnią część fortu), jednak wskutek protestów miłośników zabytków i specjalistów, jak również nieopłacalności całego przedsięwzięcia, zrezygnowano z tych działań. Pojawiły się różne koncepcje zagospodarowania terenu. W [[1977]] r. w odrestaurowanej części fortu uruchomiono [[hotel]], na początku lat 90. XX wieku fort stał się również siedzibą radia [[RMF FM]], a także sieci związanych z tym radiem, czyli [[RMF Classic]], [[RMF Maxxx]].
 
Na skutek potężnych ulew w [[1997]] r. kopiec uległ poważnemu uszkodzeniu. W celu ratowania wzgórza powołano Komitet Honorowy Ratowania Kopca Kościuszki, który zbierał pieniądze na remont. Koszt odnowienia kopca wyniósł 14,7 mln zł. Kopiec udostępniono z powrotem zwiedzającym 10 listopada [[2002]] r.
 
== Widoki z kopca ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kopiec_Kościuszki_w_Krakowie”