Dynastia Tang: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Ustanowienie: drobne redakcyjne, lit., int. |
m →Administracja i polityka: drobne redakcyjne, lit., int. |
||
Linia 22:
=== Administracja i polityka ===
[[Plik:Sui Yangdi Tang.jpg|thumb|left|Portret cesarza [[Sui Yang|Yanga z dynastii Sui]], zamówiony w roku 643 przez cesarza Taizonga, autorstwa [[Yan Liben]]a (600–673)]]
==== Wczesne reformy ====
Taizong podjął próbę rozwiązania problemów administracyjnych, które gnębiły wcześniejsze dynastie. W tym celu, opierając się na [[Kodeks (zbiór praw)|kodeksie]] dynastii Sui, wydał [[Kodeks Tang|zbiór praw]]. Kodeks tangowski stał się wzorem prawodawstwa dla przyszłych dynastii chińskich, naśladowały go także sąsiadujące państwa (Wietnam, Korea i Japonia){{odn|Ebrey|Walthall|Palais|2006|s=91}}. Najwcześniejszy zachowany kodeks został ustanowiony w roku 653; podzielony na 500 artykułów, wylicza rozmaite rodzaje przestępstw i kar, jak 10 uderzeń lekkim kijem, 100 uderzeń ciężkim kijem, wygnanie, kara więzienia i egzekucja{{odn|Ebrey|2002|s=111–112}}. Prawo wyraźnie różnicowało surowość kary za takie same przestępstwa w zależności od pozycji winnego w hierarchii społecznej i politycznej{{odn|Ebrey|2002|s=112}}. Przykładowo, inną karę wymierzano za zabójstwo pana przez sługę lub stryja przez bratanka, niż za zabójstwo sługi przez pana lub bratanka przez stryja{{odn|Ebrey|2002|s=112}}. Kodeks tangowski został w większości zachowany w późniejszych zbiorach praw, np. we wczesnomingowskim kodeksie z 1397{{odn|Andrew|Rapp|2000|s=25}}, aczkolwiek niektóre elementy podlegały znaczącym rewizjom, np. przepisy dotyczące prawa kobiet do dziedziczenia własności zostały znacząco poprawione w czasach [[Dynastia Song|dynastii Song]] (960–1279){{odn|Ebrey|2002|s=158}}{{odn|Bernhardt|1995|s=274–275}}.
Rząd Tangów posiadał trzy departamenty (省, ''shěng''), odpowiedzialne odpowiednio za projektowanie, ocenę i wdrażanie projektów politycznych. Ponadto istniało [[sześć ministerstw]] (部, ''bù''), podlegających wydziałowi odpowiedzialnemu za wdrażanie polityki, każde z oddzielnym zestawem zadań do wykonania. Personel zatrudniony w tych instytucjach (trzech departamentach i sześciu ministerstwach) obejmował osoby odpowiedzialne za administrację, finanse, ceremonie, wojskowość, sprawiedliwość i prace publiczne, tworząc system, który był następnie wykorzystywany aż do końca ery imperialnej i upadku [[Dynastia Qing|dynastii Qing]] (1644–1912){{odn|Fairbank|Goldman|2006|s=78}}. Chociaż założyciele dynastii Tang odwoływali się do chwalebnych przykładów z czasów hanowskich, ich system administracyjny był zasadniczo oparty na wzorach z czasów [[Dynastie Południowe i Północne|dynastii Południowych i Północnych]]{{odn|Ebrey|Walthall|Palais|2006|s=91}}. Między innymi kontynuowano system wojsk milicyjnych ''[[fubing]]'' z czasów [[Północna dynastia Zhou|północnej dynastii Zhou]] (557–581), a także system żołnierzy-rolników, którzy służyli na zmianę w stolicy lub na granicy, a w międzyczasie uprawiali ziemię, dopóki nie otrzymali należącego im się po dłuższym czasie nadania. Zachowano także, z kilkoma modyfikacjami, [[system równego pola]] (''juntian'') [[Północna dynastia Wei|Północnej dynastii Wei]] (386–534){{odn|Ebrey|Walthall|Palais|2006|s=91}}.
| |||