Wikipedia

Wyspa Młyńska w Bydgoszczy: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Runab (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
40 516 edycji
Linia 6:
| państwo = Polska
| miejscowość = [[Bydgoszcz]]
| adres =
| typ budynku =
| styl architektoniczny =
| architekt =
| inwestor =
| wysokość całkowita =
| wysokość do dachu =
| kondygnacje =
| powierzchnia użytkowa =
| rozpoczęcie budowy =
| ukończenie budowy =
| przebudowy =
| zniszczono =
| odbudowano =
| pierwszy właściciel =
| kolejni właściciele =
| właściciel =
| stopniN = 53 | minutN = 7 | sekundN = 20
| stopniE = 17 | minutE = 59 | sekundE = 45
| commons = Category:Wyspa Młyńska w Bydgoszczy
| www =
| kod mapy = Bydgoszcz
}}
Linia 44:
|File:Bdg WenecjaB w 6 07-2013.jpg|<small>Młynówka z [[Wenecja Bydgoska|Wenecją Bydgoską]]</small>
|File:Bdg WenecjaB p 12 07-2013.jpg|<small>Część wschodnia [[Wenecja Bydgoska|Wenecji Bydgoskiej]]</small>
|File:Bdg kladkaOpery 13 07-2013.jpg|<small>[[Most MiłościJana w BydgoszczyKiepury|Most Miłości]] nad Brdą do [[Opera Nova|Opery Nova]]</small>
|File:Bdg kladkaOpery 6 07-2013.jpg|<small>Kłódki zakochanych</small>
|File:Bdg kladkaWB 4 07-2013.jpg|<small>[[Kładka Wenecji Bydgoskiej]]</small>
Linia 73:
|File:Bdg przystanBdg noc 8 07-2013.jpg|<small>[[Przystań Bydgoszcz]]</small>
|File:Bdg kladkaOpery noc 4 07-2013.jpg|<small>[[Most Miłości|Kładka nad Brdą]] wiodąca do [[Opera Nova|Opery Nova]]</small>
|File:Bdg kladkaOpery noc 2 07-2013.jpg|<small>Na [[Most MiłościJana w BydgoszczyKiepury|moście Zakochanych]]</small>
|File:Bdg kladkaWM noc 5 07-2013.jpg|<small>[[Kładka Wenecji Bydgoskiej]]</small>
|File:Bdg Miedzywodzie noc 1 07-2013.jpg|<small>[[Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy|Europejskie Centrum Pieniądza]]</small>
Linia 85:
 
== Położenie ==
Wyspa położona jest pomiędzy głównym [[Nurt_rzekiNurt rzeki|nurtem rzeki]] [[Brda|Brdy]] a jej odnogą [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówką]], na zachód od [[Stary Rynek w Bydgoszczy|Starego Rynku]] i [[Stare Miasto w Bydgoszczy|centrum miasta]]. Przebiega przez nią tylko jeden trakt: [[Ulica Mennica w Bydgoszczy|ul. Mennica]], której nazwa wywodzi się od [[Mennica w Bydgoszczy|mennicy bydgoskiej]] działającej od [[1594]] do [[1688]] r., rozebranej w [[XIX wiek]]u. Ulica łączy się ze [[Stary Rynek w Bydgoszczy|Starym Rynkiem]] uliczką Ku Młynom, a jej przedłużeniem do [[Ulica Ferdynanda Focha w Bydgoszczy|ul. Focha]] jest [[ulica Tamka w Bydgoszczy|ul. Tamka]], biegnąca po grobli łączącej Wyspę Młyńską ze [[Śluza Miejska w Bydgoszczy|Śluzą Miejską]].
 
== Charakterystyka ==
Linia 98:
* [[Kładka Wenecji Bydgoskiej|kładką Wenecji Bydgoskiej]] przez [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówkę]] przy herbaciarni; umożliwia dojście przesmykiem między kamienicami do [[Ulica Długa w Bydgoszczy|ul. Długiej]],
* [[Kładka Krzysztofa Klenczona w Bydgoszczy|kładką Krzysztofa Klenczona]] przez [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówkę]] przy [[Ulica Świętej Trójcy w Bydgoszczy|ul. Św. Trójcy]]; umożliwia przejście z wyspy na dawne przedmieście Poznańskie,
* [[Most MiłościJana w BydgoszczyKiepury|mostem Miłości]] przez [[Brda|Brdę]] przy [[Opera Nova|operze]]; umożliwia przejście z wyspy do [[Opera Nova|opery]] i [[bulwar]]ów nad [[Brda|Brdą]],
* [[Most Młyński w Bydgoszczy|mostem Młyńskim]] przez [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówkę]], umożliwiającym dojazd od [[Stary Rynek w Bydgoszczy|Starego Rynku]]<ref>Obecnie nie istnieją historyczne cztery mosty, które niegdyś wzniesiono na Wyspie: Farny (w okresie staropolskim), Magazynowy (1789-1934), Pilarski i most nad kanałem zbożowym</ref>.
 
W środkowej części wyspy znajdują się: łąka rekreacyjna, [[amfiteatr]] ukierunkowany na rzekę Brdę oraz plac zabaw dla dzieci. W pobliżu nabrzeża znajduje się [[plaża]] miejska o powierzchni 700 m<sup>2</sup> z piaskiem morskim pochodzącym z [[Międzyzdroje|Międzyzdrojów]]. W części wschodniej [[Międzywodzie (kanał)|Międzywodzie]] oddziela tzw. ''wyspę menniczą'', na której zlokalizowanych jest szereg obiektów w gestii [[Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy|Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego]]. W [[Spichrze w Bydgoszczy|Białym Spichrzu]] dysponującym gotycką piwnicą z krzyżowym sklepieniem z XV wieku, znajdują się zbiory archeologiczne. Kamienica z przełomu XVIII i XIX w. mieści Europejskie Centrum Pieniądza z wystawą dotyczącą [[Mennica w Bydgoszczy|mennicy bydgoskiej]] oraz pieniądza w Europie. Z kolei wnętrza [[Spichrze w Bydgoszczy|Czerwonego Spichrza]] zajmuje Galeria Sztuki Nowoczesnej, zaś dawny dom młynarza – centrum recepcyjno-informacyjne zespołu muzealnego. W centralnej części Wyspy mieści się tzw. Dom [[Leon Wyczółkowski|Leona Wyczółkowskiego]] z wystawą obejmującą dorobek artysty.
 
Północno-zachodnią część Wyspy Młyńskiej zajmuje [[grobla]] oddzielająca [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówkę]] od [[Brda|Brdy]], przy której urządzono nabrzeże cumownicze dla jachtów. Jest to element składowy największej w Bydgoszczy [[marinaMarina (wodospad)|mariny]] wraz z przystanią i hotelem, położonej naprzeciw [[Młyny Rothera|młynów Rothera]].
 
Wyspa jest połączona z [[Opera Nova|Operą Nova]]. Naprzeciw północnego nabrzeża znajduje się taras widokowy [[Opera Nova|opery]] oraz amfiteatr, służący do oglądania przedstawień plenerowych<ref>Aktorzy występują wówczas na platformie rzecznej.</ref>. Jedną z atrakcji wyspy jest kanał [[Międzywodzie (kanał)|Międzywodzie]], który ma formę [[Kaskada (wodospad)|kaskady]]. Wokół kanału urządzone są nabrzeża i mostki.
Linia 129:
Najistotniejsze przeobrażenia wyspy związane były z budową [[Kanał Bydgoski|Kanału Bydgoskiego]]. W [[1774]] r. w miejsce warku mennicy zlokalizowanego przy połączeniu kanału [[Międzywodzie (kanał)|Międzywodzie]] z [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówką]], powstał największy '''młyn wodny''' tzw. Herkules (od [[1828]] r. zwany Henryk). W ostatnim zachowanym budynku [[Mennica w Bydgoszczy|mennicy]] (ul. Mennica 4) zorganizowano garbarnię, na południe od tartaku [[Gorzelnia|gorzelnię]] ([[1760]] r.), natomiast w [[1789]] r. na gotyckich piwnicach poprzedników powstał szachulcowy [[Spichrze w Bydgoszczy|Biały Spichlerz]]. Poza budynkami przemysłowymi i magazynowymi pojawiły się również obiekty mieszkalne: '''Dom Młynarza''' (ul. Mennica 8, przed [[1772]] r.) oraz '''budynek administracji młynów''' (ul. Mennica 6, koniec XVIII w.) Dla scalenia wybudowanych w [[1789]] r. magazynów wojskowych na lewym brzegu [[Brda|Brdy]] z miejscami przerobu i magazynowania zbóż na Wyspie powstał [[Mosty historyczne Wyspy Młyńskiej w Bydgoszczy|Most Magazynowy]] nad [[Brda|Brdą]].
 
W latach [[1815]]-[[1825]] Prusacy<ref>Pod kierownictwem pełnomocnika Koplina.</ref> dokonali przebudowy wyspy. Usypano [[Grobla|groblę]] łączącą wyspę z [[Ulica Ferdynanda Focha w Bydgoszczy|ul. Focha]], zbudowano kompleks młynów i spichrzów (m.in. poprzednik [[Spichrze w Bydgoszczy|Czerwonego Spichrza]]), oraz budynki mieszkalne m.in. na fundamentach dawnej [[Mennica w Bydgoszczy|mennicy]]. Na północnych krańcach wyspy zbudowano '''młyny Rudolf i Wilhelm''' (późniejsza kaszarnia, obecnie zespół [[Bydgoskie elektrownie wodne|elektrowni wodnej]]), murowaną wozownię i obiekty magazynowe. W [[1816]] r. powstał pierwotnie drewniany [[Most Młyński w Bydgoszczy|Most Młyński]], który stanowi przedłużenie ulicy Ku Młynom.
 
Istniejące na terenie wyspy młyny w [[1825]] r. przejęło konsorcjum, w skład którego wchodzili m.in. bracia Schickler z [[Berlin]]a (byli również właścicielami [[Budynek PZU w Bydgoszczy|rafinerii cukru]] urządzonej na terenie dawnego [[Zamek w Bydgoszczy|zamku]]). Schicklerowie w [[1826]] r. powołali spółkę Bydgoskie Młyny „Herkules”, która produkowała nie tylko na rynek lokalny, lecz także Niemiec, Wielkiej Brytanii, a nawet Brazylii. Przerabiano zboże miejscowe, jak i sprowadzane drogą wodną z [[Królestwo KongresowePolskie (kongresowe)|Królestwa Polskiego]]. W młynach znajdował się również tartak, napędzany przez [[Koło wodne|koła wodne]].
 
W [[1842]] r. przedsiębiorstwo to przejęło [[Królestwo Prus|państwo pruskie]]. W młynach królewskich uruchomiono pierwszą w mieście maszynę parową w [[1846]] r. W latach [[1848]]-[[1849]] stare młyny rozebrano, a w ich miejsce powstał duży kompleks młyński, dzisiaj zwany '''[[Młyny Rothera|młynami Rothera]]'''. Były to największe młyny w [[Bydgoszcz]]y, w II połowie [[XIX wiek|XIX w.]] wspomagane przez mniejsze obiekty tego typu na [[Czyżkówko (osiedle w Bydgoszczy)|Czyżkówku]] (ob. budynek mieszkalny), [[Skrzetusko (osiedle w Bydgoszczy)|Skrzetusku]] ([[młyny Kentzera]], ob. hotel „Słoneczny Młyn”) i pięć innych.
Linia 140:
 
=== Okres międzywojenny 1920-1939 ===
W [[DwudziestolecieHistoria międzywojennePolski w Polsce(1918–1939)|latach międzywojennych]] nastąpiły niewielkie zmiany w zagospodarowaniu Wyspy. W [[1924]] r. wzniesiono garaże (dziś nieistniejące), rozebrano młyn Rudolf i w jego miejscu zbudowano turbinownię '''kaszarni'''. W [[1936]] r. powstała przystań Wojskowego Klubu Sportowego (rozebrana w 2011 i zrekonstruowana w nowej formie rok później). Z kolei w [[1934]] r. w związku z poszerzeniem zakola [[Brda|Brdy]] rozebrano '''Most Magazynowy''', który łączył magazyny wojskowe (teren dzisiejszej [[Opera Nova|Opery]]) z młynami na Wyspie.
 
=== Okres powojenny ===
Linia 148:
 
== Zabytki ==
Wyspa Młyńska wraz z drzewostanem została w [[1995]] r. wpisana w całości do [[Rejestr zabytków|rejestru zabytków]] pod nr rej.: A/438/1 z 16.02.1995, zaś zespół budynków pod nr rej. A/328/1-9 z 9.06.1992<ref>[http://www.kobidz.pl/app/site.php5/article/1469/3159.html Rejestr zabytków województwa kujawsko-pomorskiego] na stronie [http://www.kobidz.pl/app/site.php5/Show/1.html KOBiDZ] (plik w formacie [[Portable Document Format|PDF]]).</ref>. O zabytkowym charakterze wyspy stanowi: układ przestrzenny, [[Starodrzew|starodrzewystarodrzew]]y, monumentalny zespół młyna i magazynów zbożowych wraz z wolno stojącymi budynkami w otoczeniu zieleni.
 
Najwięcej budynków znajduje się na dawnej wyspie menniczej. Z dawnej zabudowy XVII-wiecznej [[Mennica w Bydgoszczy|mennicy]] zachowały się relikty w postaci fundamentów i sklepień piwnic.
Linia 253:
| [[Plik:Bdg farbiarnia 6 07-2013.jpg|center|60px]]
|-----
| 4. || '''[[Rafineria spirytusu Augusta FrankeFrankego w Bydgoszczy|Stara rafineria]]'''
| Czartoryskiego 4 – nad [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówką]]
| koniec [[XIX wiek|XIX w.]]
Linia 315:
 
== Zieleń ==
Wyspa Młyńska jest '''oazą zieleni''' w centrum [[Bydgoszcz]]y. W czasach [[Średniowiecze|średniowiecza]] był to teren zalewowy porośnięty roślinnością [[Las łęgowy|łęgową]]. Później do naturalnej roślinności dodawano sztucznie posadzone drzewa, wzdłuż wytyczonych alei<ref>Kuczma Rajmund. Zieleń w dawnej Bydgoszczy. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”. Bydgoszcz 1995.</ref>. W [[1867]] r. groblę łączącą [[Ulica Ferdynanda Focha w Bydgoszczy|ul. Focha]] z [[Młyny Rothera|młynami Rothera]] obsadzono po stronie zachodniej (od strony [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówki]]) szpalerem [[Klon (roślina)|klonów]], [[Lipa|lip]] i [[Wierzba|wierzb]]. W [[1890]] r. na grobli urządzono aleję spacerową obsadzoną szpalerem 16 [[Kasztanowiec|kasztanowców]] i 17 [[Lipa|lip]]. Większość z tych drzew przetrwała do dnia dzisiejszego.
 
Druga aleja kasztanowa przetrwała na wschodzie wyspy (od Białego Spichrza do mostku na [[Młynówka (Bydgoszcz)|Młynówce]]). Trzymetrowej szerokości aleja pochodzi z połowy [[XIX wiek]]u, a do dzisiaj przetrwało 16 drzew [[kasztanowiec zwyczajny|kasztanowca białego]].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyspa_Młyńska_w_Bydgoszczy”