Azotek boru: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
poprawa linków do przek., WP:SK, popr. NFPA, drobne redakcyjne, wikizacja
Linia 13:
|masa molowa = 24,82
|wygląd =
|SMILES = B#N
|numer CAS = {{CAS|10043-11-5|rok=2012}}
|PubChem = {{PubChem|66227}}
Linia 57:
|zwroty R = {{Zwroty R|36/37}}
|zwroty S = {{Zwroty S|26|36}}
|NFPA 704 = {{NFPA 704|zdrowie=10|palność=0|reaktywność=0}}
|NFPA 704 źródło = {{r|Aldrich-US}}
|temperatura zapłonu =
Linia 75:
}}
[[Plik:Hbncrystals.jpg|mały|Zdjęcie mikroskopowe kryształów heksagonalnego azotku boru]]
'''Azotek boru''', BN – [[związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]] [[bor]]u i [[azot]]u,. zsyntetyzowany poPo raz pierwszy został otrzymany w 1842 roku. Podobnie jak [[diament]], azotek boru może zostać wytworzony w taki sposób, aby miał własności [[półprzewodniki|półprzewodnikowe]].
 
Istnieje także [[Układ heksagonalny|heksagonalny]] azotek boru, o strukturze analogicznej do struktury grafitu[[grafit]]u i podobnych własnościach fizycznych.
 
== Borazon ==
DużeJedną znaczeniez ma[[Polimorfizm (krystalografia)|odmian polimorficznych]] azotku boru jest ''borazon'' (cBN, c-BN, β-BN) – jedna z [[Polimorfizm (krystalografia)|polimorficznych]] odmian, występującawystępujący w [[układ regularny|układzie regularnym]]. Jest to wyjątkowo twardy materiał ścierny wytworzony po raz pierwszy w 1957 roku przez R.H. Wentorfa w [[Stany Zjednoczone|USA]], przyza pomocypomocą aparatury stosowanej do uzyskiwania syntetycznych [[diament]]ów. Twardość kryształów borazonu oceniana jest na 90 do 95% twardości diamentów, cBN charakteryzuje się on jednak większą odpornością chemiczną i może być stosowany do obróbki [[żelazo|żelaza]]. MimoMa żeteż maznacznie mniejsząwiększą twardośćodporność niżtermiczną. diament,Jego manajwiększą dużowadą wyższąjest odpornośćcena termiczną (wytrzymujeśrednio temperaturyo do30% 1600wyższa °C)niż diamentu.
Jego największą wadą jest cena – średnio o 30% wyższa niż diamentu. Wykorzystywany jest on zwłaszcza do obróbki ściernej o wysokich prędkościach.
 
=== Otrzymywanie ===
Do otrzymywania azotku boru używa się [[Tritlenek diboru|tlenku boru(III)]] orazi [[azot]]u atmosferycznego. Reakcja zachodzi przyw wysokich temperaturach orazi wymaga obecności katalizatora[[fosforan wapnia|Ca<sub>3</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>]] jako [[katalizator]]a. Zamiast azotu może zostać użyty [[amoniak]]. Powstaje przy tym bezbarwanabezbarwna forma heksagonalna (alfa), o strukturze analogicznej do struktury grafitu i podobnych własnościach fizycznych. Można z niej uzyskać formę beta (borazon), przez ogrzanie do ok. 1750&nbsp;°C, przy ciśnieniu 70 [[bar (jednostka)|kbar]] orazi obecności [[Azotek litu|azotku litu]].
 
=== Zastosowania ===
BorazonWykorzystywany jest używanyzwłaszcza do obróbki ściernej o wysokich prędkościach, np. do szlifowania i cięcia [[stal]]i,. ponieważ – wW przeciwieństwie do diamentównarzędzi diamentowych nie pozostawia pod wpływem temperatury na powierzchni stali węgla. Borazon jest co prawda bardziej miękki od diamentu (5000 HV30 - borazon, 8000-10000 HV30 - diament), ale nie traci mocno na twardości podczas ogrzewania (do ok. 1500 °C), dlatego w wysokich temperaturach jest używany do szlifowania diamentów w wysokich temperaturach.
 
== Przypisy ==