Admiral Graf Spee: Różnice pomiędzy wersjami

|położenie stępki = [[1 października]] [[1931]]

'''Admiral Graf Spee''' – [[Niemcy|niemiecki]] [[krążownik ciężki]] [[Krążowniki ciężkie typu Deutschland|typu ''Deutschland'']] (jednostki tej serii nazywano "pancernikami„pancernikami kieszonkowymi"kieszonkowymi”). Nosił imię wiceadmirała [[Maximilian von Spee|Maximiliana hrabiego von Spee]] i był drugim okrętem nazwanym na jego cześć. Zatopiony przez własną załogę w grudniu 1939 roku u brzegów [[Urugwaj]]u.

Rok później "Admiral„Admiral Graf Spee"Spee” wraz z krążownikami "„[[Köln (1930)|Köln]]"”, "„[[Leipzig (1931)|Leipzig]]"” i 4 niszczycielami został wysłany z rozkazem blokowania wybrzeży [[Hiszpania|hiszpańskich]] zajętych przez komunistów (odcinek od przylądka Gata do przylądka Oropesa na [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]]). Po zakończeniu działań wojennych powrócił do [[Niemcy|Niemiec]].

21 sierpnia 1939 "Admiral„Admiral Graf Spee"Spee” wyszedł z portu [[Wilhelmshaven]] i skierował się na południowy [[Ocean Atlantycki|Atlantyk]]. Dowódcą był komandor ([[język niemiecki|niem]]. [[Kapitän zur See]]) [[Hans Langsdorff|Hans Wilhelm Langsdorff]].

[[Plik:HMSO Graf Spee cruise.jpg|left|thumb|300px|Mapa rajdu ciężkiego krążownika "Admiral„Admiral Graf Spee"Spee”]]

13 grudnia 1939 okręt został wykryty u ujścia rzeki [[La Plata (estuarium)|Rio de la Plata]] przez zgrupowanie okrętów (zwane '''eskadrą G''' – Force G, dowódca komodor Harwood) składające się z: brytyjskiego krążownika ciężkiego [[HMS Exeter (1931)|HMS "Exeter"]] (okręt flagowy), krążownika lekkiego [[HMS Ajax|HMS "Ajax"]] i nowozelandzkiego krążownika lekkiego [[HMNZS Achilles|HMNZS "Achilles"„Achilles”]].

Dowódca "Admirala„Admirala Graf Spee"Spee”, po wykryciu i w trakcie bitwy, źle rozwiązał taktykę starcia. Dążąc do zbliżenia, nie wykorzystał całej przewagi ciężkiej artylerii swojego okrętu nad zespołem angielskim i nie prowadził bitwy na dużych odległościach, tj. 24–27 km (zasięg dział lekkich krążowników – 21 km, "Exetera"„Exetera” – 24 km). Zachowanie przewagi zasięgu choćby przez pewien czas mogło wyeliminować najcięższy okręt brytyjski i przechylić szalę zwycięstwa na korzyść Niemców.

Podczas [[bitwa u ujścia La Platy|bitwy morskiej u ujścia La Platy]] (pierwszej bitwy morskiej II wojny światowej) "Exeter"„Exeter” został ciężko uszkodzony (61 zabitych i 23 rannych) i stał się niezdolny do dalszej walki (brak prądu wskutek zalania generatorów unieruchomił całą pozostałą artylerię ciężką). Zagłady uniknął, gdyż wbrew zasadom taktyki dowódca pancernika rozdzielił ogień wież ciężkich (i to w momencie kiedy ich ogień stał się celny i dokładny) na zaciekle broniące "Exetera"„Exetera” krążowniki lekkie . "Admiral„Admiral Graf Spee"Spee” odniósł także liczne lekkie i cięższe uszkodzenia. Zniszczeniu uległ dalocelownik (już na początku bitwy), wyeliminowane zostało działo kal. 150 mm i jedno z trzech dział kal. 280 mm wieży A. Szczególnie istotne było zniszczenie wirówki oleju zużytego. W bitwie morskiej zużyto ogromne ilości amunicji, gdyż wieże musiały prowadzić mniej celny ogień samodzielny (na działo kal. 280 mm przypadało już tylko 55 pocisków). Liczba ofiar to 36 zabitych i 60 rannych. Komandor H. Langsdorff przerwał walkę i wprowadził okręt do portu [[Montevideo]]. Mimo że bitwa nie została rozstrzygnięta, Anglicy odnieśli taktyczne zwycięstwo.

Brytyjski ambasador w Montevideo wynegocjował z rządem urugwajskim, że niemiecki pancernik musi opuścić port w ciągu 72 godzin. Międzynarodowe prawo morza przewiduje, że żaden okręt wojenny nie może opuścić portu, jeżeli w ciągu poprzednich 24 godzin port ten opuścił statek należący do przeciwnej strony konfliktu. Dlatego ambasador postarał się o to, aby codziennie z portu Montevideo wypływał jeden statek brytyjski i w ten sposób zapobiegł ucieczce niemieckiego okrętu. Dodatkowe brytyjskie posiłki, które były już w drodze, potrzebowały jeszcze nieco czasu na dotarcie na miejsce. W międzyczasie okręty "Ajax"„Ajax” i "Achilles"„Achilles” wspólnie z nowo przybyłym krążownikiem ciężkim [[HMS Cumberland|"Cumberland"]] blokowały ujście [[La Plata (estuarium)|La Platy]].

Inna wersja wydarzeń brzmi następująco: "Admirał„Admirał Graf Spee"Spee” otrzymał trafienie w przedział maszynowy, które uszkodziło układ zasilania silnika okrętu w paliwo. Kadłub okrętu wymagał ponadto naprawy w kilku innych miejscach. Niemiecki okręt miał swoje wady. Aby spełnić wymagania [[traktat wersalski|traktatu wersalskiego]] i późniejsze ustalenia [[traktat waszyngtoński (1922)|traktatu waszyngtońskiego]], kosztem zmniejszonego opancerzenia, zainstalowano ciężką artylerię. Komandor H. Langsdorff miał prawo przypuszczać, że w [[Urugwaj]]u nic mu nie grozi – kraj ten był neutralny i okręt mógł przebywać w jego portach dwa tygodnie. Jednak pod naciskiem Wielkiej Brytanii okręt został zmuszony do wyjścia w morze w ciągu 72 godzin. To był zbyt krótki czas na przeprowadzenie niezbędnych napraw w maszynowni. Dwutygodniowy postój okrętu w porcie był z kolei niebezpieczny dla Brytyjczyków ze względu na [[U-Boot]]y, które otrzymały od dowództwa floty niemieckiej rozkaz wsparcia pancernika.