Walka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
poprawki
Linia 11:
|wikiwerek =
}}
'''Walka''' – pojęcie wieloznaczne, oznaczające konfrontację i zmagania jednostek, zbiorowości czy sił<ref>http://sjp.pwn.pl/sjp/walka;2534473.html</ref>. Często zamiennie używa się takich pojęć jak ''konflikt'', ''wojna'', ''konkurencja'', ''spór'', ''rywalizacja'', mają one jednak odmienny zakres znaczeniowy{{odn|Binhack|1998|s=12-13}}.
'''Walka''' – w ujęciu filozoficznym to wszelkie działanie przynajmniej dwupodmiotowe (przy założeniu, że i zespół może być podmiotem), gdzie przynajmniej jeden z podmiotów przeszkadza drugiemu. W poszczególnym, najzwyklejszym i bodaj najciekawszym przypadku oba podmioty nie tylko dążą obiektywnie do celów niezgodnych, lecz nadto wiedzą o tym i liczą się w budowaniu swoich planów też z działaniami strony przeciwnej. Dlatego zaś ten przypadek, przypadek wzajemnego i świadomego zarazem przeszkadzania, uważamy za najciekawszy, iż wtedy obie strony zmuszają się wzajemnie w sposób osobliwie intensywny do pokonywania trudności, a więc pośrednio – do usprawniania techniki działań''<ref>Tadeusz Kotarbiński: ''Traktat o dobrej robocie''. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1982 s. 221.</ref>
 
Walka jest jednym z podstawowych zachowań istot żywych. W społecznościach ludzkich walka jest często zachowaniem regulowanym kulturowo{{odn|Binhack|1998|s=16}}. Kultury ludzkie wytworzyły różne formy i sposoby walki, np. [[wojna|wojnę]] czy [[sport]]. Walka stanowi przedmiot zainteresowania licznych nauk (m.in. biologii, socjologii, wojskowości). Jest też ważnym motywem w literaturze i sztuce.
 
Pojęcia tego używa się również na oznaczenie dążenie jednostek do zmiany lub osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy<ref>http://sjp.pwn.pl/sjp/walka;2534473.html</ref>.
 
== Filozofia ==
'''Walka'''Filozoficzne ujęcie walki zaproponował [[Tadeusz Kotarbiński]] w opublikowanym w 1938 tekście "Z ogólnej teorii walki"{{odn|Kotarbiński|1938}}. Walką w ujęciu filozoficznym to "wszelkie działaniedziałania przynajmniej dwupodmiotowe (przy założeniu, że i zespół może być podmiotem), gdzie przynajmniej jeden z podmiotów przeszkadza drugiemu. W poszczególnym, najzwyklejszym i bodaj najciekawszym przypadku oba podmioty nie tylko dążą obiektywnie do celów niezgodnych, lecz nadto wiedzą o tym i liczą się w budowaniu swoich planów też z działaniami strony przeciwnej. Dlatego zaś ten przypadek, przypadek wzajemnego i świadomego zarazem przeszkadzania, uważamy za najciekawszy, iż wtedy obie strony zmuszają się wzajemnie w sposób osobliwie intensywny do pokonywania trudności, a więc pośrednio – do usprawniania techniki działań''<ref>Tadeusz Kotarbiński: ''Traktat o dobrej robocie''. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1982 "{{odn|Kotarbiński1982|s. =221.</ref>}}
 
Kotarbiński nazwał walkę ''kooperacją negatywną'' i wiedzę o niej (''agonologię - od [[język grecki|gr.]] ''ἀγών' – zawody) umieścił w swojej teorii sprawnego działania.
 
== Socjologia ==
Jako podstawowa forma działalności ludzkiej, walka stanowi przedmiot zainteresowania socjologów. Nie istnieje jednak odrębna specjalizacja socjologii, dla której jest ona zasadniczym obiektem badawczym.
 
Jednym z podstawowych pojęć socjologicznych jest [[konflikt społeczny]], czyli rywalizację grup i jednostek o pewne dobra<ref>http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/konflikt-spoleczny;3924927.html</ref>. [[Teoria socjologiczna|Teorie socjologiczne]] uznające konflikt społeczny za podstawowy fenomen określający sposób działania społeczeństw, określane są jako [[teorie konfliktu]]. Przykładami teorii konfliktu są [[marksizm]] (ze swoim kluczowym pojęciem [[walka klas|walki klas]]), prace [[ibn Chaldun|ibn Chalduna]], [[Ludwik Gumplowicz|Ludwika Gumplowicza]], [[Max Weber|Maxa Webera]], [[Georg Simmel|Georga Simmla]], [[Lewis A. Coser|Lewisa A. Cosera]], [[Randall Collins|Randalla Collinsa]] czy [[Ralf Dahrendorf|Ralfa Dahrendorfa]]{{odn|Śliz, Szczepański|2011}}.
 
== Wojskowość ==
{{Osobny artykuł|Walka (wojsko)}}
 
== Przedstawiciele ==
[[Tadeusz Kotarbiński]] jest twórcą [[ogólna teoria walki|ogólnej teorii walki]], którą opublikował po raz pierwszy w [[1938]]. Nazwał ją ''kooperacją negatywną''. Rozwinęła się z niej gałąź wiedzy zwana ''agonologią'' ([[język grecki|gr.]] ''agon'' – zawody). Ogólna teoria walki jest częścią [[teoria sprawnego działania|teorii sprawnego działania]], czyli [[prakseologia|prakseologii]] – nauki, której T. Kotarbiński był światowym prekursorem.
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj | imię = Axel| nazwisko=Binhack|tytuł = Über das Kämpfen. Zum Phänomen des Kampfes in Sport und Gesellschaft| wydawca = Campus Verlag| miejsce = Frankfurt/Main| data = 1998| odn=tak}}
* Tadeusz Kotarbiński: ''Z ogólnej teorii walki''. Sekcja Psychologiczna Towarzystwa Wiedzy Wojskowej, Warszawa 1938.
* {{Cytuj | imię = Tadeusz| nazwisko=Kotarbiński:|tytuł = ''Traktat o dobrej robocie''.| wydawca = Ossolineum| miejsce =Wrocław | data = 1982| 1955.odn=tak}}
* {{Cytuj | imię = Tadeusz| nazwisko=Kotarbiński:|tytuł = ''Z ogólnej teorii walki''.| wydawca = Sekcja Psychologiczna Towarzystwa Wiedzy Wojskowej,| miejsce = Warszawa| data = 1938.| odn=tak}}
* {{cytuj pismo |nazwisko = Śliz|imię = Anna|nazwisko2 =Szczepański|imię2 = Marek S.|tytuł = Konflikt społeczny i jego funkcje. Między destrukcją a kreacją|czasopismo = Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia|numer = XXXVI|wydanie = 2|strony = 7-25|rok = 2011|odn=tak}}
 
[[Kategoria:Antropologia filozoficzna]]
[[Kategoria:Podstawowe pojęcia socjologii]]