Karol Otyły: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Władca kraju infobox
|król król = Karol III Otyły
|tytulatura =
| tytulatura =
|grafika grafika = [[Plik:Die deutschen Kaiser Karl der Dicke.jpg|200px]]
|tytuł tytuł = [[Władcy Niemiec|Król Franków Wschodnich]]<br />razem z [[Ludwik III Młodszy|Ludwikiem III]] (do 882) i [[Karloman (król wschodniofrankijski)|Karlomanem]] (do 880)
|od od = [[28 sierpnia]] [[876]]
|do do = listopad [[887]]
|poprzednik poprzednik = [[Ludwik II Niemiecki]]
|następca następca = [[Arnulf z Karyntii]]
|2 tytuł 2 tytuł = [[Królowie Włoch|Król Włoch]]
|2 od 2 od = [[879]]
|2 do 2 do = [[887]]
|2 poprzednik = [[Karloman (król wschodniofrankijski)|Karloman]]
| 2 następca = [[Berengar I z Friulu|Berengar I z Friuli]]
|3 tytuł 3 tytuł = [[Władcy Francji|Król Franków Zachodnich]]
|3 od 3 od = [[884]]
|3 do 3 do = [[887]]
|3 poprzednik = [[Karloman II (król zachodniofrankijski)|Karloman II]]
| 3 następca = [[Odon (władca Franków)|Odon]]
|4 tytuł 4 tytuł = [[Święty Cesarz Rzymski]]
|4 od 4 od = [[881]]
|4 do 4 do = [[888]]
|4 poprzednik = [[Karol II Łysy]]
| 4 następca = [[Gwido III ze Spoleto|Gwido ze Spoleto]]
|dynastia dynastia = [[Karolingowie]]
|urodzony urodzony = [[13 czerwca]] [[839]]<br />[[Neidingen]]
|zmarł zmarł = [[13 stycznia]] [[888]]<br />[[Neidingen]]
|ojciec ojciec = [[Ludwik II Niemiecki]]
|matka matka = [[Emma Bawarska]]
|żona żona = [[Ryszarda Szwabska]]
|dzieci dzieci =
| commons = Category:Charles the Fat
}}
'''Karol III Otyły''' lub Gruby, ([[Łacina|łac.]] ''Carolus Pinguis'', (ur. [[13 czerwca]] [[839]] w [[Neudingen]], zm. [[13 stycznia]] [[888]] tamże) – od [[881]] [[cesarz]] [[rzym]]ski, od [[884]] [[król]] zachodniofrankijski z [[Dynastia|dynastii]] [[Karolingowie|Karolingów]] niemieckich.
 
Trzeci syn [[Ludwik II Niemiecki|Ludwika Niemieckiego]]. Przy podziale państwa swojego ojca w [[876]] otrzymał tylko [[Niemcy]] południowo-zachodnie, czyli [[Szwabia|Szwabię]]. Po śmierci braci objął władzę nad całym ojcowskim królestwem. Po śmierci cesarza [[Karol II Łysy|Karola II Łysego]], za wskazaniem [[papież]]a, otrzymał w [[881]] koronę cesarską. Przejął również w [[884]] zachodniofrankijską koronę królewską po śmierci, panujących tylko przez 8 lat, trzech królów dynastii Karolingów francuskich: [[Ludwik II Jąkała|Ludwika II Jąkały]] i jego synów [[Ludwik III (król zachodniofrankijski)|Ludwika III]] i [[Karloman II (król zachodniofrankijski)|Karlomana]].
 
W ten sposób znów zarysowała się jedność terytoriów po byłym Cesarstwie Franków [[Karol Wielki|Karola I Wielkiego]]. Ale nie było to celem baronów i książąt. Integracji pod przywództwem Karola Otyłego nie sprzyjała też jego nieskuteczna walka z najazdami [[Wikingowie|wikingów]], rujnujących nadmorskie [[hrabstwo|hrabstwa]]. W latach [[885]]-[[887]] [[Normanowie]] oblegli [[Paryż]]. Mieszkańcy bronili się skutecznie, zamieniając wyspę Cité na warownię i odpierając wszystkie ataki najeźdźców. Obroną dowodził młody hrabia Paryża [[Odon (władca Franków)|Odo]], syn Roberta Mocnego, zwycięzcy nad wikingami z lat [[864]]-[[865]]. Uzyskał on wtedy zaszczytny przydomek "księcia„księcia Paryża"Paryża”. Przybyły z wojskiem na odsiecz król Karol Otyły nie odważył się jednakże podjąć walki z wikingami i wdał się w pertraktacje. Ostatecznie po otrzymaniu wysokiej kontrybucji wikingowie odeszli od Paryża i wrócili do [[Skandynawia|Skandynawii]]. Okup ściągnięty został potem jako podatek od ludności.
 
Oskarżony o nieudolne rządy, Karol Otyły abdykował w [[887]] w Tryburze; kilka miesięcy potem zmarł. Po kilkuletnich walkach dynastycznych o tron królem został [[Karol III Prostak]] ([[892]]-[[923]]) z linii [[Karolingowie|Karolingów francuskich]].
 
== Młodość i dziedzictwo ==
Karol był najmłodszym z trzech synów [[Ludwik II Niemiecki|Ludwika II Niemieckiego]], pierwszego króla Franków Wschodnich, i [[Emma Bawarska|Emmy Bawarskiej]], córki hrabiego Welf z Altdorfu. Kronikarze opisywali Karola jako ''bardzo chrześcijańskiego księcia, bogobojnego, całym sercem mu podporządkowanego, gorliwie wypełniającego rozkazy Kościoła, szczodrego, gorliwego w modlitwie, zawsze gotowego do wychwalania Boga''.
 
W [[859]] Karol został mianowany hrabią Breisgau, alemańskiej marchii na pograniczu południowej Lotaryngii. W [[863]] zbuntował się najstarszy brat Karola, [[Karloman (król wschodniofrankijski)|Karloman]]. [[864|Rok później]] do buntu przyłączyli się jego młodsi bracia - [[Ludwik III Młodszy|Ludwik Młodszy]] i Karol. Ludwik Niemiecki mianował wówczas Karlomana królem Bawarii. W [[865]] dokonał podziału państwa między synów. Bawaria przypadła Karlomanowi, Saksonia (razem z Frankonią i Turyngią) Ludwikowi, a Alemania (Szwabia i Recja) Karolowi. Lotaryngia została podzielona między dwóch młodszych braci.
 
Kiedy w [[875]] zmarł cesarz [[Ludwik II (cesarz)|Ludwik II]], który był również królem Włoch, na mocy porozumienia zawartego między zmarłym cesarzem z Ludwikiem Niemieckim, Włochy odziedziczył Karloman Bawarski. Nie pogodził się z tym jednak [[Władcy Francji|król Franków Zachodnich]] [[Karol II Łysy]], który wyprawił się zbrojnie do Italii i koronował się na cesarza. Ludwik wysłał więc na półwysep wojska dowodzone przez Karlomana i Karola, które przy wsparciu wojsk margrabiego [[Berengar I z Friulu|Berengara z Friuli]], miały opanować włoskie posiadłości zmarłego w [[875]] cesarza. Wyprawa ta nie odniosła jednak większych sukcesów dopóki w [[877]] nie zmarł Karol Łysy.
 
W międzyczasie zmarł również Ludwik Niemiecki ([[876]]) i trzej bracia spotkali się w celu dokonania ostatecznego podziału ojcowskiego królestwa. Podział ten pokrywał się mniej więcej z tym dokonanym w [[865]], tyle że Karol otrzymał mniejszą część Lotaryngii niż to było wcześniej postanowione.
Linia 55:
 
== Karol jako cesarz ==
[[18 lipca]] [[880]] [[Jan VIII (papież)|papież Jan VIII]] wysłał list do walczącego z nim [[Gwidon II ze Spoleto|Gwidona II ze Spoleto]] z propozycją rozmów pokojowych. List został jednak zignorowany przez Gwidona, który najechał [[Państwo Kościelne|państwo kościelne]]. Papież poprosił więc o pomoc króla Włoch, Karola Otyłego. Karol przybył na pomoc i pokonał Gwidona. W podzięce papież koronował go na cesarza. Uroczystość odbyła się [[12 lutego]] [[881]] Później Karol przestał pomagać papieżowi w jego walce z Gwidonem, mimo kolejnych listów papieskich z prośbami o pomoc.
 
Jako cesarz Karol rozpoczął budowę pałacu w [[Sélestat]] w [[Alzacja|Alzacji]]. Budował go na wzór pałacu Karola Wielkiego w [[Akwizgran]]ie. Ponieważ Akwizgran znajdował się w królestwie jego brata Karol wybudował więc nowy pałac cesarski na swoich ziemiach. Pałac ten został zbudowany bliżej centrum cesarstwa niż Akwizgran.
 
W lutym [[882]] Karol zwołał zjazd do [[Rawenna|Rawenny]]. Doszło tam do zawarcia pokoju między cesarzem i papieżem a Gwidonem ze Spoleto i jego wujem, [[Gwidon III ze Spoleto|Gwidonem z Camerino]]. Gwidon ze Spoleto zobowiązał się zwrócić papieżowi jego zagarnięte posiadłości. Z tego zobowiązania książę nie wywiązywał się gorliwie. W [[883]] Gwidon z Camerino, nowy książę Spoleto, został więc oskarżony o zdradę. Gwidon uciekł sprzed sądu cesarskiego i powrócił do swojego księstwa, gdzie zawarł sojusz z Saracenami. Karol wysłał przeciw niemu Berengara z Friuli. Margrabia odnosił początkowo sukcesy, ale epidemia jaka wybuchła nagle w Italii zmusiła jego armię do odwrotu.
 
W [[883]] Karol podpisał traktat z [[Doża Wenecji|dożą Wenecji]] [[Giovanni II Participazio|Giovannim II]], który stanowił, że każdy morderca doży, który ucieknie na terytorium cesarstwa zostanie zeń wydalony.
Linia 66:
Na początku lat 80. IX wieku resztki armii wikingów rozbitej przez [[Władcy brytyjscy|króla Wessex]] [[Alfred Wielki|Alfreda Wielkiego]] zaczęły się osiedlać w [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandach]]. Ich napór był z powodzeniem powstrzymywany przez brata Karola, Ludwika Młodszego. Kiedy Ludwik zmarł w [[882]] Karol Otyły zjednoczył pod swoimi rządami całe królestwo wschodniofrankijskie. Latem Karol zwołał zgromadzenie całej armii wszystkich plemion w królestwie i ruszył na jej czele przeciwko wikingom. Obległ ich główny obóz w [[Asselt]]. Wkrótce rozpoczął negocjację z przywódcami wikingów, [[Godfryd Fryzyjski|Godfrydem]] i Zygfrydem. Godfryd zgodził się przyjąć [[chrześcijaństwo]] i zostać wasalem Karola. Cesarz dał mu za żonę Gizelę, córkę [[Lotar II|Lotara II]], króla Lotaryngii. Zygfryd został pominięty.
 
Lata [[882]]-[[884]] to czas wojny domowej w Marchii Wschodniej (ob. [[Austria]]). Bratanek Karola, [[Arnulf z Karyntii]], sprzymierzył się z [[Engelszalk II|Engelszalkiem II]] przeciwko margrabiemu Marchii Wschodniej, [[Aribo (margrabia Marchii Wschodniej)|Aribonowi]], mianowanemu na ten urząd przez Karola. Margrabiego i cesarza poparł jednak władca [[Państwo wielkomorawskie|Wielkich Moraw]], [[Świętopełk I morawski|Świętopełk I]], który w [[884]] w [[Kaumberg (Dolna Austria)|Kaumbergu]] złożył przysięgę na wierność Karolowi. Wojna domowa spowodowała zerwanie Karola z rodem Wilhelminów i bratankiem Arnulfem, ale przydała mu cennych sprzymierzeńców w postaci władców morawskich i podległych im słowiańskich książąt.
 
W [[885]] Karol, obawiając się buntu wikinga Godfryda i jego szwagra [[Hugon Alzacki|Hugona Alzackiego]], zaaranżował spotkanie w [[Spijk]] niedaleko [[Lobith]]. Godfryd i Hugon wpadli w pułapkę. Godfryd został natychmiast stracony, a Hugon oślepiony i zesłany do [[opactwo Prüm|klasztoru w Prüm]].
Linia 72:
== Zachodnie królestwo Franków ==
[[Plik:Charles the Fat.jpg|thumb|Karol Otyły w ''Grandes Chroniques de France'']]
Po śmierci Karlomana, króla zachodniofrankijskiego, który zmarł [[12 grudnia]] [[884]], możni królestwa okrzyknęli królem Karola Otyłego. Tym samym Karol doprowadził do zjednoczenia wszystkich frankijskich królestw, po raz pierwszy od [[843]] Jego koronacja na "króla„króla w Galii"Galii” (''rex in Gallia'') odbyła się najprawdopodobniej [[20 maja]] [[885]] w [[Grand (Francja)|Grand]] w południowej Lotaryngii. Karola koronował [[Biskupi Langres|biskup Langres]] [[Geilo (biskup Langres)|Geilo]]. Chociaż Geilo wprowadził dla Karola specjalną pieczęć na królestwo zachodniofrankijskie, Karol nigdy nie rządził tam osobiście, a bieżące sprawy zostawiał do załatwienia miejscowemu możnowładztwu.
 
Okres panowania Karola w królestwie zachodnim do czas nasilonych najazdów wikingów. W [[885]] potężna flota dowodzona przez Zygfryda wpłynęła na [[Sekwana|Sekwanę]] i rozpoczęła oblężenie Paryża. Zygfryd zażądał od Karola okupu, ale cesarz odmówił. Karol w tym czasie przebywał we Włoszech, więc obroną Paryża dowodził [[Odon (władca Franków)|hrabia Odon]]. Karol wysłał na odsiecz [[Henryk Frankoński|Henryka Frankońskiego]]. W [[886]] przybył osobiście Karol. Jego armii udało się otoczyć obóz wikingów w [[Montmartre]]. Karol nie przejawiał jednak ochoty do walki. Większość wojsk wysłał wkrótce do Burgundii, gdzie wybuchła rebelia. Wikingowie opuścili Francję wiosną [[887]] Karol zapłacił im wówczas 700 funtów srebra. Takie postępowanie cesarza przyczyniło się spadku jego popularności w zachodnim królestwie.
Linia 79:
 
== Kwestia sukcesji ==
Karol był żonaty z [[Ryszarda Szwabska|Ryszardą Szwabską]] ([[840]]/[[845]] - [[18 września]] [[894]]/[[896]]), córką hrabiego Erchangera ze Szwabii, członka możnego rodu Ahalolfingów. Ich ślub odbył się w [[862]], ale małżeństwo to pozostało bezdzietne. Karol miał syna z nieznaną z imienia konkubiną, [[Bernard (syna Karola Otyłego)|Bernarda]], którego w [[885]] uznał swoim dziedzicem, ale spotkał się z opozycją wielu dostojników kościelnych. Miał jednak poparcie [[Poczet papieży|papieża]] [[Hadrian III|Hadriana III]]. Cesarz zaprosił go na zjazd panów cesarstwa do [[Wormacja|Wormacji]] w październiku [[885]], jednak papież zmarł po drodze. Hadrian chciał usunąć sprzeciwiających się cesarzowi biskupów, co otworzyłoby drogę Karolowi do uznania Bernarda swoim następcą. Wskutek śmierci papieża działania Karola nie powiodły się.
 
Po fiasku pierwszej próby Karol spróbował ponownie legitymizować Bernarda. Starał się również o poparcie ze strony nowego papieża, [[Stefan VI|Stefana VI]], z którym spotkał się na początku [[886]] Zjazd możnych został zaplanowany na kwiecień i maj [[887]] w [[Waiblingen]]. [[30 kwietnia]] [[887]] papież Stefan zdecydował, że nie pojedzie na zjazd. Mimo to Karol podjął próbę uznania Bernarda swoim następcą, ale ponownie napotkał na opór możnych i zrezygnował z tego pomysłu. Kolejnym kandydatem na następcę Karola został [[Ludwik III Ślepy|Ludwik Ślepy]], syn Bosona Prowansalskiego. W maju [[887]] w [[Kirchen (Ehingen)|Kirchen]] Karol adoptował Ludwika. Nad jego tronem zbierały się już jednak czarne chmury.
Linia 97:
 
== Bibliografia ==
* Eleanor Duckett, ''Death and Life in the Tenth Century'', University of Michigan Press, 1968.
* Karl Leyser, ''Communications and Power in Medieval Europe: The Carolingian and Ottonian Centuries'', Londyn 1994.
* Simon MacLean, ''Kingship and Politics in the Late Ninth Century: Charles the Fat and the end of the Carolingian Empire'', Cambridge University Press, 2003.
* Timothy Reuter, ''Germany in the Early Middle Ages, c. 800-1056'', Longman, 1991.
* Timothy Reuter (tłum.), ''[http://www.medievalsources.co.uk/fulda.htm The Annals of Fulda]'', Manchester Medieval series, Ninth-Century Histories, Volume II., Manchester University Press 1992.
* Julia M. H. Smith, ''Province and Empire: Brittany and the Carolingians'', Cambridge University Press, 1992.
 
{{Święci Cesarze Rzymscy}}
{{Poprzednik Następca|Pop=[[Ludwik II Niemiecki]]|Info=[[Władcy Niemiec|Król Franków Wschodnich]]<br />[[876]]-[[887]]<br />razem z [[Karloman (król wschodniofrankijski)|Karlomanem]] (król do [[880]]) i [[Ludwik III Młodszy|Ludwikiem III]] (król do [[882]])|Nast=[[Arnulf z Karyntii]]}}
{{Poprzednik Następca|Pop=[[Karloman (król wschodniofrankijski)|Karloman]]|Info=[[Królowie Włoch|Król Włoch]]<br />[[879]]-[[887]]|Nast=[[Berengar I z Friulu|Berengar I z Friuli]]}}
{{Władca-Francja|urząd=królKról Franków Zachodnich|lata='''[[884]]-[[887]]'''|poprzednik=[[Karloman II (król zachodniofrankijski)|Karloman II]]|następca=[[Odon (władca Franków)|Odon]]}}
{{Władca-Burgundia|urząd=Król Górnej Burgundii|lata=[[884]]-[[887]]|poprzednik=[[Karloman II (król zachodniofrankijski)|Karloman II]]|następca=[[Rudolf I (król Burgundii)|Rudolf I]]}}
{{Wczesnośredniowieczni władcy Włoch}}
{{Władcy Akwitanii}}