|
[[Plik:SuccPdH2.png|thumb|250px|Uwodorninie [[kwas maleinowy|kwasu maleinowego]] do [[kwas bursztynowy|kawsu bursztynowego]] z użyciem palladu jako katalizatora]]
[[Plik:Pyridine hydrogenation.png|thumb|250px|Uwodorninie [[pirydyna|pirydyny]] do [[piperydyna|piperydyny]] z użyciem niklu Raneya jako katalizatora]]
[[Plik:PhC2HH2.png|thumb|250px|Uwodornienie [[fenyloacetylen]]u do [[styren]]u za pomocą [[katalizator Lindlara]|katalizatora Lindlara]]]]
[[Plik:Tetralin synthesis 01.svg|thumb|250px|Katalityczna redukcja [[naftalen]]u]]
[[Plik:Uwodornienie fenolu.svg|thumb|250px|Uwodornienie fenolu na katalizatorze palladowym]]
[[Plik:Synthesis Ethylene.svg|thumb|250px|Uwodornienie [[acetylen]]u]]
'''Uwodornianie''', '''uwodornienie''', '''hydrogenizacja''', '''hydrogenacja''', '''wodorowanie''' – [[Reakcja chemiczna|reakcja]] przyłączania [[wodór|wodoru]] do dowolnego [[związek chemiczny|związku chemicznego]]. ▼
▲'''Uwodornianie''', '''uwodornienie''', '''hydrogenizacja''', '''hydrogenacja''', '''wodorowanie''' – [[Reakcja chemiczna|reakcja]] przyłączania [[wodór|wodoru]] do dowolnego [[związek chemiczny|związku chemicznego]].
W [[chemia organiczna|chemii organicznej]] uwodornienie zachodzi zazwyczaj z częściowym rozerwaniem [[wiązanie wielokrotne|wiązania wielokrotnego]] [[Węgiel (pierwiastek)|węgiel]]-węgiel lub węgiel-[[heteroatom]]. Reakcja uwodorniania wymaga często stosowania wysokich ciśnień i stosowania [[katalizator]]ów takich [[nikiel Raneya]], [[żelazo]], [[pallad]], [[chrom]], [[miedź]] oraz ich mieszane [[tlenki]]. ▼
▲W [[chemia organiczna|chemii organicznej ]] uwodornienie zachodzi zazwyczaj z częściowym rozerwaniem [[wiązanie wielokrotne|wiązania wielokrotnego]] [[Węgiel (pierwiastek)|węgiel]]-węgiel lub węgiel-[[heteroatom]]. Reakcja uwodornianiauwadarniania wymaga często stosowania wysokich ciśnień i stosowania [[katalizator]]ów takich [[nikiel Raneya]], [[żelazo]], [[pallad]], [[chrom]], [[miedź]] oraz ich mieszane [[tlenki]].
Uwodornienie wykorzystuje się na [[produkcja masowa|masową skalę]] do produkcji [[margaryna|margaryny]], gdzie nienasycone [[tłuszcz roślinny|tłuszcze roślinne]] będące cieczami w temperaturze pokojowej przeprowadza się w tłuszcze nasycone nie posiadające podwójnych wiązań C-C w swoich łańcuchach [[Węglowodory|węglowodorowych]]; powstają przy tym znacznie większe (powyżej 5%), niż w [[Tłuszcze zwierzęce|tłuszczach zwierzęcych]], m.in. w [[masło|maśle]], (w których stanowią 3-5%) ilości [[Tłuszcze trans|tłuszczów trans]]. ▼
▲Uwodornienie wykorzystuje się na [[produkcja masowa|masową skalę ]] do produkcji [[margaryna|margaryny]], gdzie nienasycone [[tłuszcz roślinny|tłuszcze roślinne]] będące cieczami w temperaturze pokojowej przeprowadza się w tłuszcze nasycone nie posiadające podwójnych wiązań C-C w swoich łańcuchach [[Węglowodory|węglowodorowych]]; powstają przy tym znacznie większe (powyżej 5%), niż w [[Tłuszcze zwierzęce|tłuszczach zwierzęcych]], m.in. w [[masło|maśle]], (w których stanowią 3-5%) ilości [[Tłuszcze trans|tłuszczów trans]].
Przykładowe reakcje uwodornienia:
: C<sub>6</sub>H<sub>4</sub>O<sub>2</sub> + H<sub>2</sub> → C<sub>6</sub>H<sub>6</sub>O<sub>2</sub>
: [[fenol]] + [[wodór]] → [[cykloheksanon]]
: C<sub>6</sub>H<sub>6</sub>O + 2H<sub>2</sub> → C<sub>6</sub>H<sub>10</sub>O
: [[acetylen]] + [[wodór]] → [[eten|etylen]]
: C<sub>2</sub>H<sub>2</sub> + H<sub>2</sub> → C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>
: [[eten|etylen]] + [[wodór]] → [[etan]]
: C<sub>2</sub>H<sub>4</sub> + H<sub>2</sub> → C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>
: [[difenyloacetylen]] + [[wodór]] → [[stylben]]
: C<sub>14</sub>H<sub>10</sub> + H<sub>2</sub> → C<sub>14</sub>H<sub>12</sub>
: [[akroleina]] + [[wodór]] → [[alkohol allilowy]]
: C<sub>3</sub>H<sub>4</sub>O + H<sub>2</sub> → C<sub>3</sub>H<sub>6</sub>O
: [[furfural]] + [[wodór]] → [[alkohol furfurylowy]]
: C<sub>5</sub>H<sub>4</sub>O<sub>2</sub> + H<sub>2</sub> → C<sub>5</sub>H<sub>6</sub>O<sub>2</sub>
: [[aldehyd krotonowy]] + [[wodór]] → [[aldehyd masłowy]]
: C<sub>4</sub>H<sub>6</sub>O + H<sub>2</sub> → C<sub>4</sub>H<sub>8</sub>O
: [[alkohol propargilowy]] + [[wodór]] → [[alkohol allilowy]]
: C<sub>3</sub>H<sub>4</sub>O + H<sub>2</sub> → C<sub>3</sub>H<sub>6</sub>O
: [[aldehyd mrówkowy]] + [[wodór]] → [[alkohol metylowy]]
: CH<sub>2</sub>O + H<sub>2</sub> → CH<sub>4</sub>O
: [[tlenek węgla]] + [[wodór]] → [[alkohol metylowy]]
: CO + 2H<sub>2</sub> → CH<sub>4</sub>O
: [[aceton]] + [[wodór]] → [[izopropanol]]
: C<sub>3</sub>H<sub>6</sub>O + H<sub>2</sub> → C<sub>3</sub>H<sub>8</sub>O
: [[kwas glioksalowy]] + [[wodór]] → [[kwas glikolowy]]
: C<sub>2</sub>H<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + H<sub>2</sub> → C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>O<sub>3</sub>
* [[redukcja (chemia)|redukcja]]
* [[reakcja redoks]]
== Bibliografia ==
* P.W. Atkins, Podstawy chemii fizycznej, WN PWN, Warszawa 1999, ISBN 83-01-12618-3
[[Kategoria:Reakcje chemiczne]]
| 