Hypocaustum: Różnice pomiędzy wersjami

'''Hypocaustum''' (łac. ''hypocaustum'') – rzymski system [[Ogrzewanie#Centralne ogrzewanie (CO)|centralnego ogrzewania]] / [[Ogrzewanie podłogowe|ogrzewania podłogowego]]. Stosowany od IV w. p.n.e. w starożytnej Grecji i od I w. p.n.e. w starożytnym Rzymie. System Hypocaustumhypocaustum wykorzystywany był do ogrzewania [[dom]]ów, [[termy|term]] publicznych i prywatnych gorącym [[Powietrze atmosferyczne|powietrzem]]. Słowo dosłownie oznacza "podogień"„podogień”, od greckiego słowa ''hypo'' -– poniżej lub pod spodem, i ''kaiein'' -– spalić lub rozpalić ogień. W centralnym pomieszczeniu pod posadzką ustawiony był piec, który ogrzewał powietrze. PosadzkaPosadzkę układana byłaukładano na szeregu podpórek wysokości około 80 cm. Przestrzeń pomiędzy podpórkami tworzyła system kanałów, którewypełnianych wypełniałogorącym gorące powietrzepowietrzem. Dodatkowo pomieszczenia były niekiedy ogrzewane przez kanały utworzone w ścianach wykonanych ze specjalnych pustaków. Zazwyczaj uważaPrzyjmuje się, że Hypocastumhypocastum zostałzostało wynalezionywynalezione przez Sergiusza Orata, choć nie jest to w pełni potwierdzone.

[[Plik:Caldarium.JPG | left | thumb | [[caldariumCaldarium]] zrzymskich [[term]]y w angielskim [[Bath]], w(podłogę Anglii.usunięto Podłogadla zostałaodsłonięcia usuniętaprzestrzeni, aby odsłonić puste przestrzenie, przezw którektórej przepływa gorące powietrze.)]]

Hypocausta były wykorzystywane do ogrzewania [[term]] i domów prywatnych. PodłogaWzniesiona byławysoko podniesionapodłoga nadopierała ziemiąsię przezna słupysłupkach, zwanezwanych ''pilae'', na których układano stropy wyłożone warstwą płytek, następniezalanych warstwą betonu, az potemdrugą jeszczewarstwą płytek na górzepowierzchni. Przestrzenie pozostawione w ścianach służyły temu, aby gorące powietrze i dym z pieca mogły przejść przez nie i zostać wyprowadzone na zewnątrz przez ujścia przewodów w dachu. Dzięki temu gorące powietrze i dym nie dostawały sięprzenikały do wnętrza pomieszczeń. Płytki ceramiczne zostałyumieszczano umieszczone dodla ogrzewania ścianyścian. Pokoje, które wymagaływymagające największego ciepła, położone były umieszczone najbliżej pieca, którego ciepło mogłomożna byćbyło zwiększonezwiększać poprzez dodanierozniecanie większej ilości drewna dowiększego ognia. Uruchomienie Hypocaustuhypocaustu było czynnością pracochłonną, wymagało stałejstałego dozorowania mocy ognia., Systema ponieważ jako system był kosztowny w użytkowaniu, zatemfunkcjonował togłównie były weńw wyposażane głównieprywatnych willewillach i łaźniełaźniach publicznepublicznych.

[[Witruwiusz]] opisuje jego budowę i eksploatację wedługopierając się na pracy [[Sergiusz Orat|Sergiusza Orata]] okołoz ok. 25 roku p.n.e., i dodając szczegółowe informacje na tematdotyczące paliwa. Opisuje także urządzenie do regulacji ciepła -– wentylator z [[Brązy|brązu]] w kopule sufitu.

Wiele pozostałości hypocaustów przetrwałyprzetrwało wśród rzymskich ruin architektonicznycharchitektury rzymskiej w całej Europie, zachodniej Azji i północnej Afryce. Hypocaust uważany jest powszechnie uznawany za wynalazek rzymski, który poprawił higienę i warunki życia obywateliludności, orazbędąc byłzarazem prekursorempoprzednikiem nowoczesnegowspółczesnego centralnego ogrzewania.

Wykopaliska w [[Mohendżo-Daro]] (w obecnym Pakistanie) odkryły to, co uważa się zakonstrukcję Hypocausthypocaustu wyłożonewyłożonego cegłami i powlekanepowlekanego asfaltem., Zatemco taświadczy strukturao istniałajego przedistnieniu datą2000 powstanialat najwcześniejszegowcześniej rzymskiegood Hypocaustunajstarszego aż 2000 latrzymskiego.

[[Plik:2006 0814HistriaTerme20060371.jpg|Detail of flues in a Roman wall.| Szczegóły przewodów w ścianie domu rzymskiego | thumb | left | ścienneŚcienne kanały na gorące powietrze.]]

== PoW Rzymieczasach późniejszych ==

Hypocaustum średniowieczne od antycznego różniło się od antycznego przede wszystkim obecnościądodaniem akumulatora ciepła, zazwyczaj w postaci kamieni. Na terenieobszarze Polski hypocaustumkorzystano byłoz używaneniego od XIII nawet do XVI w., przejęte– przejętego z zachodu i przyniesioneprzyniesionego przez osadników niemieckich oraz cystersów. Używano go początkowo w klasztorach, potem w zamkach (zamek krzyżacki w Malborku), a nawet w kamienicach (kamienice w Toruniu). Około XIV w. ten system zacząłten byćzaczęły wypierany przezwypierać tańsze w budowie i eksploatacji piece kaflowe.

KoreańskieW tradycyjnetradycyjnych domydomach koreańskich czasami używająużywane jest '' [[ondol]]a'', który jest podobnypodobne do Hypocaustuhypocaustu.