Wincenty Pol: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne, wikizacja |
||
Linia 22:
== Życiorys ==
Jego ojciec – Franciszek Ksawery Pohl (pierwotna, pruska forma nazwiska rodziny) – był Niemcem urodzonym we wsi [[Kępa Tolnicka]] (3 km na zachód od [[Reszel|Reszla]]) na [[Warmia|Warmii]], zaś matka – Eleonora – pochodziła ze spolonizowanej rodziny francuskiej [[Longchamps (ujednoznacznienie)|Longchamps de Berier]] i była córką protoplasty polskiego rodu [[Franciszek Longchamps de Bérier (ur. 1710)|Franciszka Longchamps de Bérier]] (ślub wzięli w 1800). Ojciec pracował w administracji austriackiej (jako radca Sądu Szlacheckiego we Lwowie), następnie w Lublinie. W roku 1815 otrzymał szlachectwo galicyjskie (co pociągnęło za sobą zmianę nazwiska na austriackie „Poll von Pollenburg”). Odtąd wszyscy Pollowie używali nazwiska w takiej formie<ref>Por.: S. Górzyński, ''Nobilitacje w Galicji w latach 1772–1918'', Warszawa, DiG, 1999, s. 214.</ref>. Po urodzinach Wincentego rodzina Pollów przeniosła się do [[Lwów|Lwowa]], w którym w 1823 r. zmarł Franciszek Ksawery.
Wincenty po ukończeniu gimnazjum we Lwowie i [[kolegium]] jezuickiego w [[Tarnopol]]u, rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytetu Lwowskiego]]. Trzy lata po ich ukończeniu w 1830 za namową [[Adam Jocher|Adama Jochera]] został zastępcą lektora języka i literatury niemieckiej na [[Uniwersytet Wileński|Uniwersytecie Wileńskim]]. Brał udział w [[powstanie listopadowe|powstaniu listopadowym]] jako podchorąży [[10 Pułk Ułanów Litewskich|10 Pułku Ułanów Litewskich]], był ranny w czasie walk. W uznaniu zasług został odznaczony orderem [[Order Virtuti Militari|Virtuti Militari]] i awansowany do stopnia podporucznika. Po upadku powstania 5 października 1831 roku przeszedł z oddziałem granicę z Prusami w okolicach [[Jastrzębie (powiat brodnicki)|Jastrzębia]]. Został internowany wraz z blisko 20-tysięczną armią w [[Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Brodnicy|zabudowaniach klasztoru franciszkanów]] w [[Brodnica|Brodnicy]], gdzie przebywał do 12 października. Organizował pomoc dla powstańców udających się na emigrację, jako wysłannik gen. [[Józef Bem|Józefa Bema]] przebywał w [[Lipsk]]u, [[Drezno|Dreźnie]] (tam poznał [[Adam Mickiewicz|Adama Mickiewicza]], który wyraził pozytywną opinię o jego próbach poetyckich), a później we [[Francja|Francji]].
Linia 31:
[[Plik:Pol-Skalka.jpg|thumb|Sarkofag Wincentego Pola w [[Krypta Zasłużonych na Skałce|Krypcie Zasłużonych na Skałce]]]]
W czasie [[rzeź galicyjska|rzezi galicyjskiej]] [[Jakub Szela|Jakuba Szeli]] w 1846 r., uciekając z Glinika Mariampolskiego, schronił się w dworze w [[Polanka (Krosno)|Polance]] (obecnie dzielnica [[Krosno|Krosna]]) i został pobity. W pożarze dworu spłonął także cały jego dotychczasowy dorobek piśmienniczy. Podczas napadu na dwór [[Tytus Trzecieski|Tytusa Trzecieskiego]] w Polance został ranny i porwany przez chłopów podburzonych przez zaborcę. Pobili oni też właściciela Polanki, [[Teofil Trzecieski|Teofila Trzecieskiego]]. Odstawiony został przez chłopów do cyrkułu w [[Jasło|Jaśle]], gdzie przebywał z księciem [[Kazimierz Jabłonowski|Kazimierzem Jabłonowskim]].
Wszystko to zdecydowało o zmianie poglądów Pola na antychłopskie i antydemokratyczne. Rok później został aresztowany i zmuszony do zamieszkania we Lwowie pod nadzorem policji za rzekomy udział w przygotowaniach do wybuchu [[powstanie krakowskie|powstania krakowskiego]]. Po oczyszczeniu z zarzutów objął redakcję ''Biblioteki Naukowego [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Zakładu im. Ossolińskich]]'' we [[Lwów|Lwowie]]. Podejmował kolejne podróże: na [[Śląsk]], w [[Sudety]], do [[Wrocław]]ia, Wielkopolski, [[Berlin]]a i na [[Rugia|Rugię]]. Podczas [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]] był przez krótki czas adiutantem sztabu [[Gwardia Narodowa (Galicja)|Gwardii Narodowej]] we Lwowie. Po jej zakończeniu stał się orędownikiem legalnej działalności w polityce i konserwatywnego programu społecznego.
Linia 45:
W 1872 został wybrany członkiem [[Akademia Umiejętności|Akademii Umiejętności]]. Zmarł pod koniec tego roku, 2 grudnia. Mimo pewnej niechęci, która go otaczała, będącej konsekwencją zmienności jego poglądów politycznych, doceniono jego zasługi naukowe i literackie, przenosząc prochy Wincentego Pola z [[Cmentarz Rakowicki|cmentarza Rakowickiego]] w Krakowie do [[Krypta Zasłużonych na Skałce|Krypty Zasłużonych]] w podziemiach [[Kościół św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie|kościoła Paulinów na Skałce]].
Kolejnym przejawem uznania, zwłaszcza
Istnieją dwie placówki muzealne gromadzące zbiory związane z osobą poety i geografa: [[Dworek Wincentego Pola w Lublinie|Muzeum Biograficzne Wincentego Pola w Lublinie]] (założone w 1972) i [[Izba Pamięci Wincentego Pola w Gdańsku Sobieszewie|Izba Pamięci Wincentego Pola]] w [[Gdańsk]]u-[[Sobieszewo (Gdańsk)|Sobieszewie]] (1977).
| |||