Oratorium: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 10:
Najwybitniejszym kompozytorem oratoryjnym był [[Georg Friedrich Händel]]. Za najwspanialsze jego dzieło uchodzi oratorium ''Mesjasz'' (zawiera trzy części i 52 ogniwa), skomponowane w [[1742]]. Zawiera ono słynne ''Alleluja''.
Inne oratoria Händela również odznaczają się wybitnymi walorami artystycznymi: ''Saul'', ''Baltazar'', ''Izrael w Egipcie'', ''Samson'', ''Juda Machabeusz'', ''Jefta''.
Oratoria dzielimy na:
* religijne
* świeckie (mniej liczne) - w językach narodowych o tematyce mitologicznej, baśniowej i historycznej
* oratoria latino - w języku łacińskim
* oratoria volgare - w językach narodowych.
== Ważniejsze oratoria ==
* [[Johann Sebastian Bach]]: ''Oratorium na Boże Narodzenie'' ([[1734]]), ''Oratorium na Wielkanoc'' ([[1725]]), ''Oratorium na Zielone Świątki, Oratorium na
* [[Ludwig van Beethoven]]: ''Chrystus na Górze Oliwnej'' op. 85 ([[1803]]);
* [[Hector Berlioz]]: ''L'Enfance du Christ'' (''Dzieciństwo Chrystusa'', [[1854]]);
* [[
* [[
* Händel: ''[[Mesjasz (oratorium)|Mesjasz]]'' ([[1741]]), ''Samson'' ([[1743]]), ''[[Juda Machabeusz (oratorium)|Juda Machabeusz]]'' ([[1747]]), ''[[Izrael w Egipcie]]'' (1739);
* [[Joseph Haydn]]: ''Stworzenie świata'' ([[1798]]); ''Pory roku'' ([[1801]]);
* [[Ferenc Liszt|Franciszek Liszt]]: ''Św. Elżbieta; Chrystus'' ([[1866]]);▼
* [[Felix Mendelssohn-Bartholdy|Felix Mendelssohn]]: ''Paulus'' (''Święty Paweł'', [[1836]]);
*
*
* [[Arnold Schönberg]]: ''Die Jakobsleiter'' (''Drabina Jakubowa'', niedokończone);▼
▲* [[Ferenc Liszt|Franciszek Liszt]]: ''Św. Elżbieta''
* [[
*
▲* [[Arnold Schönberg]]: ''Die Jakobsleiter'' (''Drabina Jakubowa'', niedokończone)
▲* [[Igor Strawinski]]: "[[opera]]-oratorium" ''Oedipus Rex'' (''Edyp król'', [[1927]])
== Oratorium w Polsce ==
Za pierwsze oratorium skomponowane przez polskiego kompozytora uważane jest ''Audite mortales'' [[Bartłomiej Pękiel|Bartłomieja Pękiela]], powstałe w połowie XVII w. Pod koniec XVIII w. oratorium stało się gatunkiem dość popularnym, pisał je m.in. [[Jan Dawid Holland]]. W XIX w. oratoria komponował m.in. [[Józef Elsner]] ([[pasja]] ''Męka Chrystusa Pana)''. Europejską popularność zyskało oratorium ''Quo vadis''
W połowie XX wieku oratorium przeżyło pewną popularność; w czasach stalinowskich powstawały oratoria socrealistyczne. Po 1956 roku ich tematyka bywała już różnorodna: np. ''Odys płaczący'' (1962) [[Tadeusz Szeligowski|T. Szeligowskiego]], ''Dies irae''
Również poza Polską powstawały oratoria polskich kompozytorów. [[Aleksander Tansman]] skomponował ''Isaïe le prophète'' (Prorok Izajasz; 1950), [[Krzysztof Meyer]] ''Schöpfung'' (Stworzenie; 1999).
Linia 47 ⟶ 43:
== Oratorium w kulturze masowej ==
Oratorium - obok opery czy symfonii stanowiące jeden z gatunków muzyki poważnej, przeniknęło, przynajmniej w nazwie, do kultury masowej. Przykładami prób przeniesienia oratorium na grunt muzyki rozrywkowej są:
* [[Mikis Theodorakis]]: ''Axion Esti ''(''Godzien jest
* [[Mikis Theodorakis]]: ''Canto General ''(''Pieśń powszechna
* [[Mikis Theodorakis]]: ''Pneumatiko emvatirio'', tekst: [[Angelos Sikelianos]]
* [[Paul McCartney]]: ''Liverpool Oratorio;''
* [[Jan Kanty Pawluśkiewicz]]: [[Nieszpory Ludźmierskie]]
* Zbigniew Książek, [[Bartłomiej Gliniak]]:''[[Siedem Pieśni Marii]]'', ''[[Listy z Placu Zgody]]'', ''[[Oratorium kalwaryjskie|Oratorium Kalwaryjskie]]''
Pierwsze polskie awangardowe oratorium "Terrarium" powstało na przełomie 2011/2012 r. Autorami są
[[Kategoria:Formy muzyczne]]
[[Kategoria:Oratoria|*]]
|