Deinocheir: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
lit.
Linia 103:
== Paleobiologia ==
[[Plik:Deinocheirus claw.jpg|thumb|Odlew pazura w Japonii, tępego, zakrzywionego]]
Tępe i krótkie pazury deinocheira przypominają spotykane u terizinozaura [[alśazaur ]]a, co wskazuje, że długie ręce i pazury służyły do kopania i zgarniania roślin. Tępe pazury stopy mogły pomagać zwierzęciu w przeciwdziałaniu tonięciu w podłożu podczas brodzenia. Potężne tylne kończyny i okolica bioder wskazują, że zwierzę poruszało się wolno. Wielkie rozmiary zwierzęcia mogły chronić go przed drapieżnikami takimi jak [[tarbozaur]], ale wiązały się z utratą zdolności do szybkiego biegu cechującej inne ornitomimozaury. Długie wyrostki kolczyste i prawdopodobny wachlarz na ogonie mogły służyć do pokazów. ''Deinocheirus'' wiódł prawdopodobnie dzienny tryb życia, jako że pierścień twardówkowy był względnie mały w porównaniu z wielkością czaszki<ref name="nature13874"/>. Rękę cechowała znaczna ruchomość w porównaniu ze stopą, zginanie było jednak ograniczone, bez możliwości chwytania<ref name="osmolska&roniewicz1970"/>.
 
[[Mózg]] deinocheira został zrekonstruowany za pomocą [[tomografia komputerowa|CT]] i zaprezentowane na konferencji Society of Vertebrate Palaeontology w 2014. Kulisty mózg przypominał kształtem [[ptaki|ptasi]] bądź [[troodonty|troodonci]]. [[Móżdżek]] był duży, podobnie jak u większości teropodów. Szlaki węchowe były względnie duże. Mózg był zaś proporcjonalnie mały i zbity, [[współczynnik encefalizacji]] szacuje się na 0,69, a więc niewiele jak na teropoda. Podobne wartości otrzymuje się u [[zauropody|zauropodów]]. Inne ornitomimozaury posiadały proporcjonalnie większe mózgi, a niwielkiniewielki mózg deinocheira może odzwierciedlać jego zachowania społeczne bądź dietę. Koordynacja i równowaga nie były dlań tak istotne, jak dla mięsożernych teropodów<ref name="lautersetal2014"/>.
 
=== Dieta ===
[[Plik:Deinocheirus.jpg|thumb|Zrekonstruowany odlew holotyowychholotypowych kończyn górnych, [[Muzeum Historii Naturalnej w Londynie]]]]
Wyróżniający się kształt czaszki wskazuje, że deinocheir cehowałcechował się dietą bardziej wyspecjalizowaną, niż inne ornitomimozaury. Dziób przypomałprzypominał kaczy, co wskazuje, że zwierzę mogło żywić się w wodzie lub pasło się na niskiej roślinności, jak pewne zauropody i [[hadrozaury]]. Miejsca przyczepu mięśni otwierających i zamykających usta były w porównaiuporównaniu z wielkością czaszki bardzo małe, co wskazuje na niewielką siłę zgryzu deinocheira. Czaszka wydaje się [[adaptacja (biologia)|zaadaptowana]] do zrywania miękichmiękkich, podwodnych części roślin. Głębokość żuchwy oznacza dużego [[język (anatomia)|języka]], który mógł pomagać zwierzęciu w zasysaniu pożywienia szerokim dziobem z dna zbiorników słodkowodnych<ref name="nature13874"/>.
 
Ponad 1400 [[gastrolit]]ów, kamieni żołądkowych mierzących od 8 do 87 mm, znaleziono wśród żeber i gastraliów okazu MPC-D100/127. Iloraz ich masy do masy całkowitej, 0,0022, wspiera teorię, zgodnie z którą kamienie te pomagały bezzębnym zwierzętom w rozdrabnianiu pokarmu. Cechy takie jak obecność dzioba i U-kształtne, zakrzywiona w dół żuchwa, stanowią wskaźniki fakultatywnej [[Fitofag|roslinożernościroślinożerności]] wśród [[celurozaury|celurozaurów]]. Pomimo tych cech kręgi i łuski [[ryby|ryb]] również znaleziono wśród gastrolitów. Sugeruje to [[wszystkożerność]]<ref name="nature13874"/>. Ornitomimozaury uważane są ogólnie za żywiące się zarówno [[roslinyrośliny|roślinami]], jak i niewielkimi [[zwierzęta|zwierzętami]]<ref name="holtz2014"/>.
[[Plik:Deinocheirus hand front view.jpg|thumb|upright|Odlew zmontowanego szkieletu kończyn górnych, Japonia]]
Zanim poznano bardziej kompletne pozostałości deinocheira, proponowano różne sposoby odżywiania się tego zauropsyda. Najpierw widziano w nim [[drapieżnictwo|drapieżnika]], zwierzę przypominające [[allozaur]]a o wielkich kończynach górnych<ref name="holtz2014"/>. W ich oryginalnym opisie Osmólska i Roniewicz pokazały, że ręce deinocheira nie nadawały się do chwytania, mogły zaś służyć do rozrywania zdobyczy<ref name="osmolska&roniewicz1970"/>. W 1970 rosyjski paleontolog [[Anatolij Rożdiestwienski]] pormownałporównał kończyny deinocheoiradeinocheira z przednimi łapami [[leniwce|leniwca]], zapoczątkowując hipotezę ukazującą deinocheira jako wyspecjalizowane we wspinaczce zwierzę żywiące się roślinami i mieszkające na drzewach<ref name="Rozhdestvensky1970"/>. W 1988 [[Gregory S. Paul]] zasugerował, że pazury były zbyt tępe, by służyć drapieżnictwu, stanowiły natomiast dobre narzędzie samoobrony<ref name="paul1988"/>. Starając się ustalić [[nisza ekologiczna|niszę ekologiczną]] deinocheira i terizinozaura w 2010, Phil Senter i James H. Robins zasugerowali, że ''Deinocheirus'' posiadał największy pionowy zasięg dostępności pożywienia z powodu wysokich bioder, i specjalizował się w żerowaniu na wysoko rosnącym listowiu<ref name=senter&robins2010/>.
 
=== Paleopatologia ===
Osmólska i Roniewicz odnotowały u holotypu niezwykłe dołki, rowki i guzki na proksymalnym i środkowym [[paliczek|paliczku]] drugiego palca lewego, co mogło stanowić rezultat urazów stawów łączącego rzeczone dwie kości. Uszkodzenie mogło spowodować zmiany w położeniu [[więzadło|więzadeł]] i mięśni. Obie [[kość krucza|kości krucze]] również różniły się między sobą<ref name="osmolska&roniewicz1970"/><ref name="molnar-pathology"/>. Biodro okazu MPC-D 100/127 wykazuje zagojony uraz połączony z remodelingiem kości<ref name=nature13874/>. W 2012 doniesiono o śladach ugryzień na dwóch gastraliach. Ich wielkość i kształt pasuje do zębów [[tarbozaur]]a, największego znanego drapieżnika formacji Nemegt. Zidentyfikowano różne ślady odżywiania się: nakłucia, wyżłobienia, smugi, fragmentaryczne zęby i kombinacje powyższych. Ślady ugryzień prawdopodobnie reprezentują żywienie się jednego gatunku drugim, a nie agresję międzygatunkową. Śladów ugryzień nie znaleziono nigdzie indziej, co wskazuje, że drapieżnik skupił się na narządach wewnętrznych. Ślady ugryzień tarbozaura zidentyfikowano także na skamielinach hadrozaurów i zauroodówzauropodów, ale ślady ugryzień teropoda na szczątkach innego teropoda stanowią wielką rzadkość w zapisie kopalnym<ref name="bell2012"/>.
 
== Paleoekologia ==