Wargi ust: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: {{Wikiquote}} jest redirectem {{Wikicytaty}}
od nowa z KKK
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2012-02}}
[[Plik:Mouth.jpg|thumb|right|Wargi kobiety]]
[[Plik:Gray509.png|thumb|right|Tętnice wargowe]]
'''Wargi ust''' ([[łacina|łac.]] ''labia oris'') – struktury okalające [[szara ust|szparę ust]] u zwierząt. Wargi mają znaczenie przy spożywaniu pokarmów oraz artykulacji [[głoska|głosek]].
U człowieka występują dwie wargi:
* warga górna ([[łacina|łac.]] ''labium superius''),
* warga dolna (łac. ''labium inferius'').
Miejsce ich połączenia zwane jest kątem ust (łac. ''angulus oris'').
 
Wyróżnia się [[warga górna|wargę górną]] (''labium superius'') oraz [[warga dolna|wargę dolną]] (''labium inferius''). Kontaktują się one ze sobą bocznie od szpary ust, w wyniku czego powstaje [[kąt ust]]{{odn|Krysiak|Świeżyński|2012|s=42-43}}.
Wargi pokryte są:
* [[Skóra|skórą]], w której widoczne są bruzdy:
** nosowo-wargowa (łac. ''sulcus naso-labialis'') biegnąca od nasady nosa w kierunku kąta ust,
** bródkowo-wargowa (łac. ''sulcus mento-labialis'') u nasady dolnej wargi,
** [[rynienka podnosowa]] (łac. ''philtrum'') biegnąca od przegrody nosa w kierunku środka wargi górnej o kończy się na niej guzkiem wargi górnej (łac. ''tuberculum labii superioris'').
* [[skóra]] przyjmującą postać czerwieni wargowej (łac. ''rubor labiorum''), której barwa jest cechą charakterystyczną jedynie dla ludzi, co związane jest ze specyficzną, wybitnie cienka warstwą [[tkanka nabłonkowa|nabłonka]], przez który "prześwituje" krew unaczyniająca wargi. Czerwień wargowa zawiera [[Gruczoł łojowy|gruczoły łojowe]], nie zawiera natomiast [[gruczoł potowy|gruczołów potowych]] ani [[włos]]ów.
 
Wargi mają budowę trójwarstwową. Zewnętrznie znajduje się [[skóra]] warg, różniąca się w pewnym stopniu od skóry innych okolic ciała. U [[człowiek rozumny|człowieka rozumnego]] obserwuje się [[czerwień wargowa|czerwień wargową]]. Pod nią leży warstwa mięśniowa, w której najważniejszą rolę odgrywa [[mięsień okrężny ust]], ale i inne mięśnie sięgają tu swymi włóknami mięśniowymi czy też [[ścięgno|ścięgnami]]. Wewnętrzne wargi wyściela [[błona śluzowa]], tworząca [[wędzidełko|wędzidełka]] ([[wędzidełko wargi górnej]] oraz [[wędzidełko wargi dolnej]]){{odn|Krysiak|Świeżyński|2012|s=42-43}}.
Większość objętości zajmują ciała jamiste, najgłębszą warstwę warg tworzy [[mięsień okrężny ust]] (łac. ''musculus orbicularis oris'').
 
Wargi mogą cechować się różną ruchomością. U [[koń|konia]] jest ona znaczna, średnia u [[pies domowy|psa]] czy [[koza|kozy] mających [[lusterko nosowe]], mniejsza zaś u zwierząt, u których warga górna bierze udział w budowie [[płytka nosowo-wargowa|płytki nosowo-wargowej]] ([[tarcza ryjowa|tarczy ryjowej]] spotykanej u [[świnia domowa|świni domowej]] czy też [[śluzawica|śluzwicy]] [[bydło domowe|bydła]]). Powyżej wargi górnej może znajdować się [[rynienka podnosowa]]. Na powierzchni wargi dolnej [[koń|konia]] czy bydła leży z kolei [[podbródek]]{{odn|Krysiak|Świeżyński|2012|s=42-43}}.
 
Wargi służyć mogą do [[ssanie|ssania]], chwytania przedmiotów, czucia dotykiem{{odn|Krysiak|Świeżyński|2012|s=42-43}}.
 
== Zobacz też ==
Linia 22 ⟶ 16:
{{Wikicytaty|o ustach|Usta}}
* [[wargi sromowe]]
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Krysiak | imię = Kazimierz | tytuł = Anatomia zwierząt | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 2012 | isbn = 978-83-01-16755-4 | nazwisko2 = Świeżyński | imię2 = Krzysztof | tom = 2 | tytuł tomu = Narządy wewnętrzne i układ krążenia|odn=tak}}
 
{{Zastrzeżenia|Medycyna}}