|
|TSN = 625120
|zoolog = ([[Karol Linneusz|Linnaeus]], [[1766]])
|okres istnienia =
|grafika = Mongolia Saiga tatarica.jpg
|opis grafiki =
|gromada = [[ssaki]]
|podgromada = [[ssaki żyworodne]]
|autor rodzaj = Gray, 1843
|gatunek = suhak
|synonimy =
|status IUCN = CR
|IUCN id = 19832
|commons = Category:Saiga tatarica
}}
'''Suhak''', '''sajga''', '''sumak''' (''Saiga tatarica'') – [[Gatunek (biologia)|gatunek]] [[Ssaki kopytne|ssakssaka kopytnego]]{{r|China}} z rodziny [[Krętorogie|krętorogich]] (Bovidae). PierwszeJego śladypierwsze suhakaślady pochodzą ze środkowego [[plejstocen]]u. Przez większość systematyków sajga uważana jest za [[Antylopa|antylopę]]{{r|Vrba&Schaller}} czasami zaliczana do podrodziny Caprinae, razem z kozami i owcami (Nowak, 1999).
== Występowanie ==
Dawniej suhaki zamieszkiwały stepowe i półpustynne środowiska całej [[Eurazja|Eurazji]]. Dziś znacznie rzadsze, występują na stepach [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]] na terenie [[Rosja|Rosji]], [[Mongolia|Mongolii]] i [[Chińska Republika Ludowa|Chin]]. W [[XVI wiek|XVI]] i [[XVII wiekuwiek]]u zachodnia granica występowania gatunku sięgała do przedgórza [[Karpaty Wschodnie|Karpat Wschodnich]] i do [[Bug]]u. W [[plejstocen]]ie zamieszkiwały [[Ameryka Północna|Amerykę Północną]]. Suhak mongolski, klasyfikowany jako [[podgatunek]] ''S. tatarica mongolica'' lub podgatunek ''S. borealis mongolica'' plejstoceńskiego ''S. borealis''<ref>{{r|MSW3 | id = 14200663| nazwa = Saiga borealis| data = 3 stycznia 2010}}</ref>, jest [[endemit]]em występującym w Mongolii. Suhak był pospolity w okolicach [[Dżungaria|Dżungarii]], lecz od roku [[1970]] nie spotyka się go w formie wolnożyjącej, co wskazuje na wymarcie tego gatunku w Chinach{{r|China}}.<ref name="(Saiga tatarica) in China" />
== OpisCharakterystyka ==
[[Plik:Saiga.jpg|thumb|180px150px|left|Samiec suhaka]]
MaOsiąga do 1,35 m długości, do ok.oraz 75 cm wysokości i waży do ok. 45 kg. Latem ma krótką, płową [[sierść]], zimą okrywa ją jaśniejsze, długie i gęste futro. Samce noszą spiczaste [[róg (biologia)|rogi]] długości 30 cm, samice są przeważnie bezrogie. Mięsiste zgrubienie pomiędzy nosem a czołem nadaje głowie łukowaty kształt. Prawdopodobnie jest to przystosowanie do oczyszczania wdychanego powietrza z pyłu i piasku, który wiatr miecie po jej ojczystych pustyniach i suchych stepach. Biegnąc, osiągająosiąga prędkość nawet do 35 km/h.
== Ochrona i zagrożenia ==
Na przełomie [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiekuwiek]]u na skutek polowań gatunek prawie wyginął. Od roku [[1919]] został objęty ochroną. Zabijany głównie dla smacznego mięsa, skór oraz rogów{{r|China}},<ref name="(Saiga tatarica) in China" /> z których wytwarzano [[afrodyzjak]]i. Liczebność populacji sajgi rosyjskiej (''S. tatarica tatarica'') zmniejszyła się gwałtownie z ok. 1,25 mln do mniej niż 50 tys.<ref>{{r|IUCN|id=19834|nazwa=Saiga tatarica ssp. tatarica|data=12 stycznia 2009}}</ref>, a suhaka mongolskiego (''S. tatarica mongolica'') z 5200 osobników w [[2000]] do 750 w styczniu [[2004<ref>]]{{IUCNr|id=19833|nazwa=Saiga tatarica ssp. mongolica|data=12 stycznia 2009IUCN2}}</ref>. Obecna, sztuczna populacja w Chinach pochodzi z grupy 9 osobników (5 samców i 4 samic) pozyskanych z zagranicznego zoo. Pod koniec 2011 roku jej liczebność wyniosła 114 osobników{{r|China}}.<ref name="(Saiga tatarica) in China" />
== Systematyka ==
Przez# większość systematyków sajga uważana jest za [[Antylopa|antylopę]]<ref>Vrba & Schaller, 2000 i wcześniejsze opracowania</ref> czasami zaliczana do podrodziny Caprinae, razem z kozami i owcami (Nowak, 1999). Zalicza się do nadrzędu [[kopytne|kopytnych]].<ref name="(Saiga tatarica) in China">{{Cytuj pismo | tytuł = Microsatellite and mitochondrial DNA assessment of the genetic diversity of captive Saiga antelopes (Saiga tatarica) in China. | czasopismo = Chinese Science Bulletin | wolumin = 58 | wydanie = 18 | strony = 2163-2167 | data = 2013-06|wydawca = | miejsce = Wuwei, China|issn = | autor = ZHAOZhao ShaSha, XU| autor2 = Xx ChaoQun, LIU| autor3 = Liu Gang, LIU| autor4 = Liu ShuQiang, ZHAO| autor5 = Zhao ChongXue, CUI| autor6 = Cui YaXiong &| HUautor7 = Hu DeFu}}</ref>
# <ref name="Vrba&Schaller">{{Cytuj książkę | tytuł = Antelopes, Deer, and Relatives: Fossil Record, Behavioral Ecology, Systematics, and Conservation | autor = Elizabeth S. Vrba | autor2 = George B. Schaller | data = czerwiec 2000 | wydawca = Yale University Press | isbn = 978-0300081428 | język = en}}</ref>
# <ref name="MSW3">{{MSW3|id=14200663|nazwa=Saiga borealis|data=2010-01-03}}</ref>
# <ref name="IUCN">{{IUCN|id=19834|nazwa=Saiga tatarica ssp. tatarica|data=12 stycznia 2009}}</ref>
# <ref name="IUCN2">{{IUCN|id=19833|nazwa=Saiga tatarica ssp. mongolica|data=12 stycznia 2009}}</ref>
}}
== Bibliografia ==
#* {{Cytuj książkę | nazwisko = Komosińska | imię = Halina | nazwisko2 = Podsiadło | imię2 = Elżbieta | tytuł = Ssaki kopytne. : przewodnikPrzewodnik | datarok = 2002 | wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] | miejsce = Warszawa | isbn = 83-01-13806-8}}
[[Kategoria:Krętorogie]]
| 