Carl Gustaf Mannerheim: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków do przek., WP:SK, drobne merytoryczne
Linia 17:
|jednostki =
|stanowiska = przewodniczący Rady Obrony Państwa, naczelny dowódca armii fińskiej
|wojny i bitwy = [[wojna rosyjsko-japońska]], <br />[[I wojna światowa]],<br /> [[Wojna domowa w Finlandii]] <br />[[wojna zimowa]], <br />[[II wojna światowa]], <br />[[Wojna radziecko-fińska 1941-1944|wojna radziecko-fińska]]
|późniejsza praca = [[Prezydenci Finlandii|prezydent Finlandii]]
|odznaczenia = {{order|OBR|KW}} {{order|OBR|KW}} {{order|OLF|KW}} {{order|OFJ|K}} {{order|OSML|K}} {{order|OZ|KZ}} {{order|CiKOŚSt|2}} {{order|OŚW|4}} {{order|LH|O}} {{order|ŚJ|4}} {{order|OŚW|2}} {{order|ŚA|1}} {{order|CiKOŚSt|1}} {{order|EK|1}} {{order|KOM|KOM}} {{order|KOS}} {{order|ODD|WK}} {{order|OS}} {{order|OKO|1}} {{order|OECK|1}} {{order|OBE|C2}} {{order|EK|21939}} {{order|LH|KW}} {{order|EK|KR}} {{order|OMW|III}} {{order|OMW|II}} {{order|OMW|I}} {{order|OZRW|1W}} {{order|OKKZ}} {{order|KOM|KOM1}} {{order|OMS|WO}} {{order|OWS|WWKP}} [[Plik:Ribbon of Order of the German Eagle.svg|40px|link=Order Orła Niemieckiego za Zasługi|Krzyż Wielki Orderu Orła Niemieckiego za Zasługi]] {{order|EK|KRL}}
Linia 57:
 
W następnych latach oficjalnie nie uczestniczył z polityce, ale zachowywał wpływy i działał w organizacjach społecznych m.in. w Czerwonym Krzyżu. W 1929 odmówił poparcia prawicowego zamachu stanu, choć zamachowcy oferowali mu władzę dyktatorską. W 1931, po przejęciu prezydentury przez [[Pehr Evind Svinhufvud|Svinhufvuda]] przyjął funkcję przewodniczącego Rady Obrony Państwa (do 1939). Od 1933 marszałek polny. Zreorganizował armię. Z jego inicjatywy zbudowano na [[Przesmyk Karelski|Przesmyku Karelskim]] linię umocnień, tzw. [[Linia Mannerheima|Linię Mannerheima]].
 
[[Plik:Hitler Mannerheim 2.jpg|thumb|left|Adolf Hitler z wizytą u Carla Mannerheima na froncie z okazji 75. urodzin marszałka (1942)]]
Był naczelnym dowódcą armii fińskiej w czasie [[Wojna zimowa|wojny zimowej]] (1939–1940) i [[Wojna radziecko-fińska 1941-1944|wojny kontynuacyjnej]] (1941–1944). Mimo olbrzymiej przewagi sowieckiej nie dał pobić swojej armii w wojnie zimowej. Dla obrony integralności terytorialnej państwa fińskiego wszedł w sojusz z [[III Rzesza|Niemcami]] w celu odzyskania utraconych ziem w 1940, ale starał się unikać zbyt gorliwego zaangażowania po ich stronie, m.in. odmówił uczestnictwa wojsk fińskich w oblężeniu Leningradu i zaatakowaniu kolei [[murmańsk]]iej.
 
4 sierpnia 1944 został wybrany na prezydenta Finlandii, podpisał 19 września 1944 zawieszenie broni z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i skierował wojska fińskie do walki z Niemcami. Zdając sobie sprawę, że jest osobą, która może stanowić dla Finlandii problem w ułożeniu stosunków powojennych z ZSRR i mocarstwami zachodnimi, 9 maja 1946 ustąpił z urzędu i osiadł w [[Szwajcaria|Szwajcarii]].
Linia 73:
* pokonanie 3-krotnie silniejszej [[Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] przy 10-krotnie mniejszych stratach (25000 do 250000) w 1939–1940.
 
W grudniu [[2004]] Mannerheim został wybrany w fińskim programie telewizyjnym "Suuret suomalaiset" (Wielcy Finowie) największym Finem w dotychczasowej historii kraju.
 
W listopadzie [[2010]] nakładem [[Wydawnictwo Replika|Wydawnictwa Replika]] ukazało się polskie wydanie biografii Mannerheima autorstwa Jonathana Clementsa.
Linia 82:
== Odznaczenia ==
; Fińskie<ref name="mo">{{Cytuj stronę | url = http://www.mannerheim.fi/13_erity/kunnmerk.htm | tytuł = Odznaczenia Carla Gustafa Mannerheima | opublikowany = mannerheim.fi | data dostępu = 2014-12-17}}</ref>
* [[Order Krzyża Wolności (Finlandia)|Order Krzyża Wolności z Mieczami]] I klasy (6.4.1918)
* [[Order Krzyża Wolności (Finlandia)|Order Krzyża Wolności z Mieczami]] IV klasy (6.4.1918)
* [[Order Krzyża Wolności (Finlandia)|Krzyż Wielki Orderu Krzyża Wolności]] (30.4.1918)
* [[Order Białej Róży Finlandii|Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii]] (13.5.1919)
* [[Order Krzyża Wolności (Finlandia)|Krzyż Wielki z Mieczami Orderu Krzyża Wolności]] (20.3.1940)
* [[Order Krzyża Wolności (Finlandia)|Medal Orderu Krzyża Wolności]] (16.5.1940)
* [[Order Krzyża Wolności (Finlandia)|Order Krzyża Wolności]] I klasy (7.10.1941) – [[Krzyż Mannerheima]]
* [[Order Krzyża Wolności (Finlandia)|Order Krzyża Wolności]] II klasy (7.10.1941) – [[Krzyż Mannerheima]]
* [[Order Białej Róży Finlandii|KollanaŁańcuch Orderu Białej Róży Finlandii]] (4.6.1944)
* [[Order Lwa Finlandii|Krzyż Wielki Orderu Lwa Finlandii]] (4.8.1944)
 
; Zagraniczne{{r|mo}}
* [[Order Franciszka Józefa|Kawaler Orderu Franciszka Józefa]] (1895, [[Austro-Węgry]])
* [[Order Domowy pw. świętychŚwiętych Maurycego i Łazarza|Kawaler Orderu Świętych Maurycego i Łazarza]] (1902, [[Zjednoczone Królestwo Włoch|Włochy]])
* [[Order Zbawiciela|Krzyż Złoty Orderu Zbawiciela]] (1902, [[Grecja]])
* [[Order Świętego Stanisława (Rosja)|Order Świętego Stanisława]] II klasy (21.4.1905, [[Imperium Rosyjskie|Rosja]])
Linia 118:
* [[Order Michała Walecznego]] II klasy (1.11.1941, Rumunia)
* [[Order Michała Walecznego]] I klasy (1.11.1941, Rumunia)
* [[Order Zasługi Republiki Węgierskiej(Węgry)|Krzyż Wielki Orderu Zasługi z Mieczami]] (1942, [[Węgry]])
* [[Order Korony Króla Zwonimira]] (1942, [[Niepodległe Państwo Chorwackie|Chorwacja]])
* [[Królewski Order Miecza|Krzyż Komandorski I Klasy Królewskiego Orderu Miecza]] (17.3.1942, [[Szwecja]])