Sejm walny I Rzeczypospolitej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Bibliografia: drobne redakcyjne
m drobne techniczne
Linia 1:
[[Plik:Polish Crown Sejm during the Reign of Sigismund II Augustus.PNG|266px|thumb|266px|Sejm koronny za panowania [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]], grafika z dzieła [[Jan Herburt (zm. 1577)|Jana Herburta]] ''Statuta y Przywileie Koronne'' z [[1570]] roku]]
[[Plik:Polish Sejm under the reign of Sigismund III Vasa.JPG|thumb|266px|Polski sejm za panowania [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazy]]]]
[[Plik:Chamber of Deputies of Polish Sejm in Warsaw Royal Castle.PNG|thumb|266px|Izba poselska, miejsce posiedzeń sejmu na [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamku Królewskim w Warszawie]] w latach 1570-1680]]
Linia 31:
 
== Organizacja i funkcjonowanie ==
 
Zwoływanie sejmu walnego poprzedzone było ekspedycją tzw. listów sejmowych (''litterae conventuales''). Były to królewskie listy do Panów Rady (''ad maiores consiliarios'', ''senatores'') i „młodszych" (''iuniores''), uniwersały pisane do ogółu szlachty (''litterae universales'') oraz mandaty do starostów i legatów królewskich na sejmiki. W uniwersałach władca wzywał rycerstwo do udziału w sejmikach i wyboru posłów z pełną mocą stanowienia (''cum plena potestate'')<ref>Wacław Uruszczak, Sejm koronacyjny w 1507 roku w Krakowie, w: Studia do Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, 2002, 7, s. 112.</ref>.
 
Linia 57 ⟶ 56:
 
== Niedochodzenie, zrywanie, limita sejmów ==
 
Za panowania [[Jan II Kazimierz Waza|Jana Kazimierza]] , od roku [[1652]] na zwołanych 17 sejmów, 7 zostało zerwanych. Za [[Michał Korybut Wiśniowiecki|Michała Korybuta Wiśniowieckiego]] na 6 sejmów zerwano 4. Za panowania [[Jan III Sobieski|Jana III Sobieskiego]] na 12 sejmów zerwano 6. [[Historia Polski 1697-1763|W czasach panowania królów z dynastii saskiej]] 4 przewidziane prawem sejmy nie odbyły się w ogóle. Z pozostałych 35, które zdołały się zebrać, zerwanych zostało 15, 8 rozeszło się bez uchwalenia konstytucji, 4 limitowano, odbyło się jedynie 8 sejmów, które zakończyły się uchwaleniem konstytucji<ref>Wiesław Bondyra, Reprezentacja sejmowa Rusi Czerwonej w czasach saskich, Lublin 2005, s. 7-10</ref>.