Kościół św. Mateusza w Łodzi: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne - nazwisko architekta, link
drobne redakcyjne
Linia 8:
|rejestr =
|grafika = Kosciol_sw_Mateusza_2.jpg
|opis grafiki = '''Kościół św. Mateusza'''
|państwo = Polska
|miejscowość = [[Łódź]]
Linia 75:
'''Kościół ewangelicko-augsburski św. Mateusza''' – kościół w [[Łódź|Łodzi]], przy [[ulica Piotrkowska|Piotrkowskiej]] 283.
 
[[Świątynia]] została wzniesiona w latach [[1909]]–[[1928]]. Z inicjatywą wybudowania nowego [[kościół (budynek)|kościoła]] i podzielenia dotychczasowej parafii wystąpił I [[pastor]] Parafiiparafii św. Jana – ks. [[Wilhelm Piotr Angerstein]].
 
Pierwszy wybór miejsca pod budowę padł na plac ofiarowany przez [[Ernst Leonhardt|Ernsta Leonhardta]] w pobliżu Górnego Rynku, pomiędzy ulicami Piotrkowską a Rzgowską (obecnie [[Plac Niepodległości w Łodzi|Placplac Niepodległości)]]. Miejsce jednak było obniżone i miało podmokły grunt co wiązało by się z zastosowaniem głębokich fundamentów. Inicjatorowie też nie chcieli budować na skraju ulicy Piotrkowskiej.
W roku [[1904]] kupiono przy ul. Piotrkowskiej 279/281 działkę za 37550 [[Rubel|rubli]] od J. Hiedricha. W lipcu 1904 r. przyszła z Petersburga zgoda na budowę kościoła.
Proboszcz parafii [[Kościół luterański św. Jana w Łodzi|kościoła św. Jana]] ksiądz [[Wilhelm Piotr Angerstein]] chcąc wybrać styl architektoniczny pod budowę przyszłego kościoła wybrał się do Niemiec by zobaczyć nowo wybudowane świątynie na zachodzie Europy. Najbardziej do gustu przypadł mu neoromański kościół św. Jakuba w [[Drezno|Dreźnie]] projektu [[Jürgen Kröger|Jürgena Krögera]] oraz [[Kościół św. Augustyna we Wrocławiu|kościół św. Jana]] projektu Gaze i Böttchera przy ul. Sudeckiej we [[Wrocław]]iu.
Następnie poproszono Roberta Nestlera, [[Johanes Wende|Johanesa Wende]] i Pawła Rubensahma o wykonanie szkiców w oparciu o wzory wskazane przez ks. Angersteina. W 1906 r. Komitet budowy i zaproszeni przez niego budowniczy: Piotr Brukalski, [[Juliusz Jung]] oraz J. Steck wybrali projekt. Wygrała propozycja Johannesa Wende, współwłaściciela firmy architektoniczno-budowlanej "Wende„Wende i Klause"Klause”<ref>K. Stefański, ''Architektura sakralna Łodzi w okresie przemysłowego rozwoju miasta 1821–1914'', Łódź 1995, s. 95.</ref>.
Budowa jednak się opóźniła ze względu na wyjazd wielu przedsiębiorców (sponsorów), członków Komitetu budowniczego z powodu strajków, walk ulicznych oraz niepokojów politycznych w latach 1905-06 r.
 
2 lipca 1908 r. na zebraniu parafian uchwalono potrzebę przyspieszenie prac. Aby rozszerzyć plac budowy dokupiono od [[Ryszard Geyer|Ryszarda Geyera]] za 37000 rubli posesję na ul. Piotrkowskiej 283. Urzędowy kosztorys wykonał młodszy architekt miejski Ignacy Stebelski za 121 rubli.
Zgoda władz nadeszła w styczniu 1909 r., a latem rozpoczęto prace budowlane.
[[8 października]] [[1909]] odbyła się uroczystość wmurowania [[Kamień węgielny|kamienia węgielnego]] pod budowę świątyni. Połączono je z obchodami 25-lecia istnienia kościoła św. Jana (macierzystego wobec wznoszonej świątyni). Jako pierwszą wybudowano [[kaplica|kaplicę]] św. Mateusza ufundowaną przez małżeństwo [[Edward Herbst|Herbstów]]. W trakcie budowy stwierdzono, że budynek będzie zbyt mały. Projekt wysłano do [[Berlin|berlińskiego]] [[architekt]]a [[Franz Schwechten]]. Według jego rad i wskazówek J. Wende przerobił wcześniejszy projekt. Prace znów ruszyły jesienią 1910 roku.
Wiosną 1913 r. przystąpiono bo realizacji kopuły z żelbetu. Pracę wykonała łódzka filia warszawskiej firmy Wayss i Freytag<ref>K. Stefański, ''Architektura sakralna Łodzi w okresie przemysłowego rozwoju miasta 1821–1914'', Łódź 1995, s. 103.</ref>.
Główny gmach kościoła ukończono do ˌˌstanu surowegoˈˈ, kiedy budowę przerwała [[I wojna światowa]]. W czasie wojny położono prowizoryczny drewniany dach pokryty papą. W 1916 r. zerwała go burza gradowa<ref>Wyższa Szkoła Informatyki, http://leo.wsinf.edu.pl/~zwiech/, praca.pdf informacje o źródle</ref>. Świątynię ukończono po wojnie. Jej poświęcenie nastąpiło [[1 listopada]] [[1928]] r.
 
Kościół zbudowany w stylu [[Sztuka romańska|neoromańskim]]. Budowla w zarysie oparta została na planie [[Krzyż grecki|krzyża greckiego]]. Nad całością góruje w części frontowej wysoka na 80 m<ref>{{cytuj stronę|url=http://dziedzictwo.ekai.pl/@@lodz_kosciol_ewangelicki_sw_mateusza |tytuł=Łódź: kościół ewangelicko-augsburski św. Mateusza |autor=Dziedzictwo.ekai|język=pl|data dostępu=2009-11-19}}</ref> wieża, wzniesiona na planie kwadratu, przechodząca w swoich górnych partiach w ośmioboczne założenie nakryte iglicowym hełmem. W części środkowej wieży towarzyszą na narożach małe ośmioboczne ażurowe wieżyczki<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.mateusz.org.pl/architektura.html |tytuł=Architektura kościoła św. Mateusza|autor=Andrzej Grzegorczyk |język=pl|data dostępu=2009-11-19}}</ref>. Wewnętrzna kopuła wykonana z [[żelbet]]u, ma wysokość 26 metrów w najwyższym jej punkcie, przy średnicy 17 m. We wnętrzu kościoła znajdują się liczne [[kinkiet]]y i [[żyrandol]]e, z których największy o czterometrowej średnicy ma 240 punktów świetlnych.
Wiele elementów wystroju wykonanych jest z białego [[marmur]]u<ref>''Gazeta Wyborcza. Gazeta Łódzka'', 2003-03-24</ref>.
 
Wewnątrz kościoła znajdują się [[organy]] zbudowane w 1928 r. przez firmę Rieger z Jägerndorf, Opus 2360. Posiadają 60 głosów i są jednym z najcenniejszych instrumentów koncertowych na terenie miasta.
 
Dzięki świetnej [[akustyka|akustyce]], w świątyni odbywają się liczne koncerty. Przez wiele lat w kościele występowała orkiestra [[Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina|Filharmonii Łódzkiej]].
 
== Zobacz też ==
* [[Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Mateusza w Łodzi]]
 
{{Przypisy}}
Linia 105 ⟶ 108:
{{Świątynie Łodzi}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Łódź}}
[[Kategoria:Świątynie luterańskie w województwie łódzkim|Łódź, Mateusza]]
[[Kategoria:Świątynie pod wezwaniem św. Mateusza]]