Somerset: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 37:
'''Somerset''' ([[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|IPA]] /ˈsʌmɚˌsɛt/) – [[hrabstwo niemetropolitalne]] w południowo-zachodniej [[Anglia|Anglii]], składające się z pięciu [[dystrykt]]ów, a jako [[hrabstwo ceremonialne]] obejmujące dodatkowo dwie [[unitary authority|jednolite jednostki administracyjne]]. Ośrodkiem administracyjnym jest [[Taunton]].
 
Somerset jest krainą z przewagą krajobrazu wiejskiego. Jego charakter kształtują wzgórza [[Quantock Hills]] i [[Mendip]], Park Narodowy [[Exmoor]] i równina [[Somerset Levels]]. Osadnictwo na tym obszarze datuje się od [[neolit]]u. Zasiedlanie obszaru nastąpiło w epoce [[Brytania|rzymskiej]] i saksońskiej. Hrabstwo odegrało znaczącą rolę przy umocnieniu władzy za [[Alfred Wielki|Alfreda Wielkiego]], [[Angielska wojna domowa|wojny domowej]] 1652-1661 oraz [[James Scott, 1. (książę Monmouth)#Rebelia Monmoutha|rebelii Monmoutha]].
 
Najważniejszą gałęzią gospodarki hrabstwa jest rolnictwo. Przeważa [[chów]] owiec i krów, [[serowarstwo]] oraz uprawa [[wierzba|wierzby]] dla potrzeb [[wikliniarstwo|wikliniarstwa]]. Nieco spadła rola [[sadownictwo|sadownictwa]], choć do dzisiaj produkuje się tu znany w Anglii mocny [[cydr]]. Inne ważne gałęzie gospodarki to usługi, przemysł spożywczy, drobne [[rzemiosło]] oraz [[turystyka]]. [[Bezrobocie]] jest niższe od średniej krajowej, a [[przyrost naturalny]] – wyższy.
Linia 86:
 
=== Czasy nowożytne ===
W roku [[1610]] wybudowano więzienie w [[Shepton Mallet]], najstarsze w Anglii będące do tej pory w użyciu<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.sheptonmallet.org/infopage.asp?infoid=251| tytuł = Historic Buildings of Shepton Mallet| data dostępu = 16 września 2008| autor = Shepton Mallet Town Council| język =}}</ref>. W czasach [[Angielska wojna domowa|angielskiej wojny domowej]] Somerset był w przeważającej części po stronie Parlamentu. W roku [[1685]] wybuchła [[James Scott, 1. (książę Monmouth)#Rebelia Monmoutha|rebelia Monmoutha]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.battlefieldstrust.com/media/139%2Epdf| tytuł = Sedgemoor Battle and Monmouth Rebellion Campaign| data dostępu = 16 września 2008| autor = The UK Battlefields Resource Centre| język = en}}</ref>. Rebelianci wylądowali w [[Lyme Regis]] i posuwali się na północ, mając nadzieję na zajęcie [[Bristol]]u i [[Bath]], ale zostali pokonani w bitwie o [[Sedgemoor]] pod [[Westonzoyland]], ostatniej bitwie w Anglii, stoczonej w uzgodnionym przez strony miejscu i czasie<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.users.globalnet.co.uk/~smedlo/history.htm| tytuł = History of Bridgwater| data dostępu = 16 września 2008| autor = | język = en}}</ref>. Od miasta [[Wellington (Somerset)|Wellington]] wziął swój tytuł [[Arthur Wellesley (1. książę Wellington)|Arthur Wellesley, 1. książę Wellington]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.badley.info/history/Wellesley-Arthur-Great-Britain.biog.html| tytuł = World of History Database| data dostępu = 16 września 2008| autor = | język = en}}</ref>. Jego postać upamiętnia okazały obelisk. [[Angielska wojna domowa|Wojna domowa w Anglii]] toczyła się również na terenie hrabstwa; najważniejszym jej epizodem było [[oblężenie Taunton]].
 
Wiek [[XVIII wiek|XVIII]] to w hrabstwie okres spokoju, ale [[rewolucja przemysłowa]] zlikwidowała w znacznej mierze [[system nakładczy|chałupnictwo]]. Dalej rozwijało się [[rolnictwo]], w Bath powstało w roku [[1777]] ''Stowarzyszenie Wspierania Rolnictwa, Sztuki, Rzemiosła i Handlu w Bath i Zachodniej Anglii'', które dbało o postęp w technologii rolniczej<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.bathandwest.com/membership_purchase.php| tytuł = Society History| data dostępu = 16 września 2008| autor = | język = en}}</ref>. Ważną dziedziną gospodarki było podówczas [[górnictwo]] [[węgiel kamienny|węgla kamiennego]], głównie w okolicach [[Radstock]]. Szczyt produkcji przypada na rok [[1920]], choć obecnie wszystkie kopalnie są już nieczynne; ostatnią zamknięto w roku [[1973]]<ref name=cornwell>Cornwell, John (2005). ''Colleries of Somerset & Bristol''. Ashborne: Landmark Publishing. ISBN 1-84306-170-8.</ref>. Usunięto również większość zabudowy przemysłowej i kopalnianej, oprócz koła napędowego koło muzeum w Radstock, nie ma bezpośrednich zabytków materialnych związanych z tą gałęzią życia ekonomicznego hrabstwa. Na zachodzie Somersetu pod koniec [[XIX wiek]]u wydobywano również [[żelazo|rudę żelaza]], wysyłaną następnie z portu [[Watchet]].