Wiechlinowate: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
nhghgfhgfhfgh
Znaczniki: wulgaryzmy lub nieodpowiednie słownictwo (filtr nadużyć) usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
m Wycofano edycje użytkownika 2A01:116F:45D:ED00:6DA9:4411:FC40:97DA (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Dexbot.
Linia 23:
[[Plik:Ruwbeemdgras Poa trivialis ligula.jpg|thumb|Pochwy i języczki liściowe (wiechlina zwyczajna)]]
[[Plik:Grass-plant-structure.png|thumb|Rozmnażanie się wegetatywne traw<br />''rhizome'' – kłącze, ''stolon'' – rozłogi]]
'''jestemWiechlinowate''', dziwkom'''trawy''' (''Poaceae'' ([[Robert Brown (botanik)|R. Br.]]) [[John Hendley Barnhart|Barnh.]], ''Gramineae'' [[Antoine Laurent de Jussieu|Juss.]]<ref>Nazwy naukowe alternatywne zgodnie z art. 18 [[Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej|Kodeksu Nomenklatury Botanicznej]] [http://ibot.sav.sk/icbn/frameset/0022Ch3Sec2a018.htm]</ref>) – [[rodzina (biologia)|rodzina]] roślin należąca do rzędu [[wiechlinowce|wiechlinowców]]. Liczy ok. 11 tys. gatunków. Stanowi ona główny komponent roślinności [[step]]owej, [[łąka|łąkowej]] i [[pastwisko]]wej. Należą do niej również ważne [[rośliny uprawne]], w tym [[zboża]]. W [[Polska|Polsce]] występuje ponad 150 gatunków traw.
 
== Morfologia ==
; [[Łodyga]]: Nazywana [[źdźbło|źdźbłem]], obła, pusta w [[źdźbło|międzywęźlach]], a przegrodzona w węzłach. [[Tkanka twórcza]] znajduje się w dolnej części każdego międzywęźla, dzięki czemu pasące się zwierzęta nie przerywają wzrostu. W plemieniu [[bambusowe|bambusowych]] łodygi są zdrewniałe (u innych zielne). W plemieniu [[palczatkowe|palczatkowych]] i [[kukurydzowe|kukurydzowych]] łodygi są pełne. Rośliny często wytwarzają [[rozłogi]].
; [[Liść|Liście]]: Dwurzędowo ustawione, naprzemianległe, pochwiaste, równowąskie, [[Kształt liścia#Użyłkowanie liści|żyłkowanie]] równoległe. W miejscu złączenia blaszki liściowej z [[pochwa liściowa|pochwą]] najczęściej występuje [[języczek liściowy|języczek]], a czasami także uszka obejmujące łodygę. Niektóre gatunki utwardzone są [[krzemionka|krzemionką]], co ma zniechęcić pasące się zwierzęta.
; [[Kwiat]]y: Zebrane w [[kłosek|kłoski]], u nasady kłoska są [[przysadka (botanika)|przysadki]] zwane [[plewa]]mi. Kwiaty są trójkrotne, przeważnie obupłciowe, ze zredukowanym [[okwiat]]em, zazwyczaj 3 [[pręcik (botanika)|pręcikami]] o długich nitkach i [[słupek|słupkiem]] z dwoma znamionami. Kłoski zebrane są kwiatostany typu [[kłos]] złożony lub [[wiecha]] złożona.
; [[Owoc]]e: [[Ziarniak]]i (owoce suche niepękające) zawierające bielmowe [[nasiono|nasienie]].
; [[Korzeń]]: Dwa rodzaje: wyrastające z ziarniaka delikatne korzenie zarodkowe i wyrastające z węzłów trwałe [[korzenie przybyszowe]] (wiązkowy system korzeniowy).
 
== Biologia ==
Są to [[roślina zielna|rośliny zielne]], (częściej [[Bylina (botanika)|byliny]] niż [[roślina jednoroczna|rośliny jednoroczne]]). Ich charakterystyczną cechą jest zdolność krzewienia się, czyli wypuszczania licznych źdźbeł z tzw. punktów krzewienia występujących w dolnych częściach pędu. Są przeważnie [[wiatropylność|wiatropylne]], czasami [[samopylność|samopylne]]. U niektórych gatunków (np. u [[pszenica zwyczajna|pszenicy zwyczajnej]]) występuje [[klejstogamia]].
 
== Systematyka ==
{{osobny artykuł|systematyka wiechlinowatych}}
; Pozycja i podział rodziny według [[Angiosperm Phylogeny Website]] (aktualizowany [[system APG III]] z 2009)
[[Klad]] [[okrytonasienne]], klad [[jednoliścienne]] (''monocots''), rząd [[wiechlinowce]] (''Poales''), rodzina wiechlinowate (''Poaceae''). Rodzina stanowi [[grupa siostrzana|grupę siostrzaną]] dla rodzin ''[[Ecdeiocoleaceae]]'' i ''[[Joinvilleaceae]]''<ref name=apweb/>.
 
; Rodzaje reprezentowane we [[Flora roślin naczyniowych Polski|Florze Polski]]<ref name="checklist1997">{{VascularPlantsPoland|1997}}</ref>:
{|
|- valign=top
|
* [[bekmania]] (''Beckmannia'')
* [[bliźniczka]] (''Nardus'')
* [[boimka]] (''Oreochloa'')
* [[brodobrzanka]] (''Catabrosa'')
* [[chlorynka]] (''Chloris'')
* [[chwastnica]] (''Echinochloa'')
* [[cynodon (rośliny)|cynodon]] (''Cynodon'')
* [[dmuszek]] (''Lagurus'')
* [[drżączka]] (''Briza'')
* [[egilops]] (''Aegilops'')
* [[grzebienica]] (''Cynosurus'')
* [[izgrzyca]] (''Danthonia'')
* [[jęczmieniec]] (''Hordelymus'')
* [[jęczmień]] (''Hordeum'')
* [[kłosownica]] (''Brachypodium'')
* [[kłosówka]] (''Holcus'')
* [[konietlica]] (''Trisetum'')
* [[kostrzewa]] (''Festuca'')
* [[kortaderia]] (''Cortaderia'')
* [[kostrzyca (roślina)|kostrzyca]] (''xFestulolium'')
* [[kukurydza]] (''Zea'')
* [[kupkówka]] (''Dactylis'')
* [[łzawnica]] (''Coix'')
* [[Manna (roślina)|manna]] (''Glyceria'')
* [[mannica]] (''Puccinellia'')
* [[mietlica]] (''Agrostis'')
* [[miłka]] (''Eragrostis'')
* [[Miotła (roślina)|miotła]] (''Apera'')
* [[miskant]] (''Miscanthus'')
|
* [[mozga]] (''Phalaris'')
* [[ostnica]] (''Stipa'')
* [[owies]] (''Avena'')
* [[owsica (roślina)|owsica]] (''Avenula'')<ref>Obecnie najczęściej gatunki zaliczane są do rodzaju ''[[Helictotrichon]]''</ref>
* [[owsica (roślina)|owsica]] (''Helictotrichon'')
* [[palczatka]] (''Bothriochloa'')
* [[palusznik]] (''Digitaria'')
* [[perłówka]] (''Melica'')
* [[perz]] (''Agropyron'')
* [[Piaskownica (roślina)|piaskownica]] (''Ammophila'')
* [[proso]] (''Panicum'')
* [[prosownica]] (''Milium'')
* [[pszenica]] (''Triticum'')
* [[rajgras]] (''Arrhenatherum'')
* [[rosplenica]] (''Pennisetum'')
* [[sesleria]] (''Sesleria'')
* [[skolochloa]] (''Scolochloa'')
* [[sorgo]] (''Sorghum'')
* [[stokłosa]] (''Bromus'')
* [[strzęplica]] (''Koeleria'')
* [[suchotraw]] (''Sclerochloa'')
* [[szczotlicha]] (''Corynephorus'')
* [[śmiałek]] (''Deschampsia'')
* [[śmiałka]] (''Aira'')
* [[Tomka (roślina)|tomka]] (''Anthoxanthum'')
* [[trzcina]] (''Phragmites'')
* [[Trzcinnik (roślina)|trzcinnik]] (''Calamagrostis'')
* [[trzcinnikownica]] (''xCalammophila'')
* [[trzęślica]] (''Molinia'')
|
* [[turówka]] (''Hierochloë'')
* [[tymotka]] (''Phleum'')
* [[wentenata]] (''Ventenata'')
* [[wiechlina]] (''Poa'')
* [[wiechlinostrzewa]] (''Bellardiochloa'')
* [[włosówka]] (''Eriochloa'')
* [[Włośnica (roślina)|włośnica]] (''Setaria'')
* [[wulpia]] (''Vulpia'')
* [[wyczyniec]] (''Alopecurus'')
* [[wydmuchrzyca]] (''Elymus'')
* [[zamokrzyca]] (''Leersia'')
* [[życica]] (''Lolium'')
* [[żyto]] (''Secale'')
* ''[[Dactyloctenium]]''
* ''[[Dasypyrum]]''
* ''[[Desmazeria]]''
* ''[[Dinebra]]''
* ''[[Eleusine]]''
* ''[[Elytrigia]]''
* ''[[Gastridium]]''
* ''[[Gaudinia]]''
* ''[[Hainardia]]''
* ''[[Lophochloa]]''
* ''[[Parapholis]]''
* ''[[Paspalum]]''
* ''[[Pholiurus]]''
* ''[[Polypogon]]''
* ''[[Schismus]]''
|}
 
== Zbiorowiska trawiaste ==
W różnych miejscach kuli ziemskiej znajdują się rozległe tereny porośnięte głównie trawami, a pozbawione drzew i krzewów.
Noszą one nazwy wywodzące się najczęściej z miejscowego języka:
* [[preria]] – w [[Ameryka Północna|Ameryce Północnej]], nazwa pochodzi od starofrancuskiego słowa ''prairie'' oznaczającego łąkę
* [[step]] – w [[Azja|Azji]], stepy ciągną się od środkowej Europy po Syberię
* [[puszta]] – w [[Europa|Europie]] na terenie [[Kotlina Panońska|Kotliny Panońskiej]]
* [[llanos]] – w [[Ameryka Południowa|Ameryce Południowej]], nazwa pochodzi z hiszpańskiego i oznacza równinę
* [[pampa (formacja roślinna)|pampa]] – w [[Ameryka Południowa|Ameryce Południowej]], słowo ma rodowód indiański, lecz zostało przyswojone przez posługujących się językiem hiszpańskim
* [[veldt]] – w [[Afryka|Afryce]] Południowej, słowo wywodzi się z języka [[język afrykanerski|afrikaans]]
 
== Obecność w kulturze i symbolice ==
Dawna nazwa rodziny pojawia się w piosence „Opowieść o trawie” autorstwa [[Leszek Wójtowicz|Leszka Wójtowicza]]. Określana jest tam jako: ciekawa, dzielna, zwykła, bezczelna, uparta, mocna<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.wojtowicz.net.pl/index1.php?page=teksty&id=31|tytuł=Opowieść o trawie|nazwisko=Wótowicz|imię=Leszek|data=1988-10|data dostępu=2011-11-01}}</ref>.
 
== Zobacz też ==
{{Wikicytaty|dopełniacz=o trawie}}
{{wikisłownik|trawa}}
* [[wypalanie traw]]
 
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
# {{cytuj książkę |imię=Stanisław |nazwisko=Tołpa |imię2=Jan |nazwisko2=Radomski |tytuł=Botanika. Podręcznik dla Techników Rolniczych |wydawca=PWRiL |miejsce=Warszawa |rok=1971}} (Morfologia i Biologia)
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://trawy.info/?mode=artpract&id=9 Ewolucja traw]
 
[[Kategoria:Wiechlinowate| ]]