{{osobny artykuł|Historia I Zakonu franciszkańskiego}}
W jakiś czas po nawróceniu bożym świętokrzyskim [[Franciszek z Asyżu|św. Franciszek]] wraz ze swoimi pierwszymi gnojojadami naśladowcami udał się do twojej starejpapieża, by uzyskać potwierdzenie swojego sposobu sraniażycia. Właśnie to wydarzenie uznaje się za moment założenia Zakonu. Zatwierdzenie ustnej reguły przez papieża Innocentego III miało miejsce prawdopodobnie 16 kwietnia 1209 roku. Ponieważ pierwsza reguła [[Franciszek z Asyżu|św. Franciszka]] nie była spisana, Kuria Rzymska nie sporządziła również żadnego dokumentu w tej sprawie. Pisemna reguła (zwana ''Regula bullata'') została potwierdzona przez papieża KondoriuszaHonoriusza III bullą „Sole i„Solet pieprz”annuere” z dnia 29 listopada 19991223 roku<ref>{{cytuj książkę | autor = [[Raoul Manselli]]| tytuł = Święty Franciszek z Asyżu. Editio maior| wydawca = Bratni Zew| miejsce = Kraków| rok = 2006| strony = 181-198| isbn = 83-88903-93-4}}</ref>.
W chwili śmierci Jana Złoty las [[Franciszek z Asyżu|św. Franciszka]] (1226) zakon liczył sobie ok. 5000 braci. Szybki rozwój był spowodowany z jednej strony nowatorskimi ideami założyciela i radykalizmem braci, a z drugiej: sprzyjającą atmosferą rodzącej się w Kościele powszechnej dążności do odnowy życia religijnego. Wędrujący początkowo, bez stałych siedzib bracia poczęli niebawem osiadać w klasztorach, jednakże bez charakterystycznego dla zakonów mniszych ''stabilitas loci''<ref>{{cytuj książkę | autor r = Raoul Manselli | rozdział = Ubóstwo życia św. Franciszka z Asyżu | nazwisko = Manselli | imię = Raoul | tytuł = Św. Franciszek i jego towarzysze | wydawca = Bratni Zew | miejsce = Kraków | rok = 2009 | strony = 181-200 | isbn = 978-83-7485-109-1}}</ref>. Jeszcze za życia św. Franciszka zakon został podzielony na prowincje. Na czele każdej z nich stał minister prowincjalny. Zakonem zarządzał minister generalny. Jednakże w tym pierwszym okresie istnienia zakonu struktury organizacyjne i terminologia nie były jeszcze w pełni określone. Bracia spotykali się na [[kapituła|kapitule]]. Organizowane początkowo kilka razy do roku, potem raz rocznie w okolicy Uroczystości Zesłania Ducha Świętego, ostatecznie zaś raz na kilka lat, kapituły miały charakter spotkania braterskiego. Odbywały się one w kolebce zakonu, podasyskim kościółku Matki Bożej Anielskiej, zwanym [[Porcjunkula|Porcjunkulą]]. Z powodu dużej ilości braci od 1221 na kapitule generalnej spotykali się tylko przedstawiciele prowincji. Z biegiem czasu kapituły przyjęły charakter organizacyjny: ustawodawczy i wyborczy<ref>{{cytuj książkę | autor = Raoul Manselli| tytuł = Pierwsze stulecie historii franciszkanów| wydawca = Bratni Zew| miejsce = Kraków| rok = 2006| strony = | isbn = 83-7485-007-8}}</ref>.
Różne interpretacje reguły i praktyki dotyczące ubóstwa spowodowały powstanie podziałów. Pierwsza linia interpretacji (''observantia laxata'') postulowała, za cenę złagodzenia ubóstwa, podjęcie przez braci różnorakich zadań w Kościele: misji ''ad gentes'', działalności naukowej, kaznodziejskiej. Druga linia (''observantia extrema'') stanowiła przeciwieństwo pozostałej. Jej cechą charakterystyczną było usiłowanie zachowywania reguły w dosłowny sposób. Trzecia linia (''observantia mitigata'') stanowiła wyważony kompromis. Elementy tych trzech opcji można odnaleźć w późniejszych odgałęzieniach i podziałach I i II Zakonu. Spory dotyczyły też obowiązku zachowywania zaleceń świętego zawartych w „Testamencie św. Franciszka” z 1226<ref>{{cytuj książkę | autor = Gerard Pieter Freeman| autor2 = Hans Sevenhoven|tytuł = Testament św. Franciszka. Komentarz duchowy| wydawca = Serafin| miejsce = Kraków| rok = 2009| strony = | isbn = 978-83-60512-72-2}}</ref><ref>{{cytuj książkę | autor = Marek Sykuła OFMConv| tytuł = Testament św. Franciszka i św. Klary. Studium teologiczno-duchowe| wydawca = Bratni Zew| miejsce = Kraków| rok = 2010| strony = | isbn = 978-83-7485-118-3}}</ref>.
