Józef Bonawentura Załuski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
infobox, ujednozn, majątek
Linia 1:
{{Żołnierz infobox
[[Plik:Józef Bonawentura Załuski.PNG|166px|right]]
|imię i nazwisko = Józef Bonawentura Załuski
|imię i nazwisko org =
|pseudonim =
|rodzaj wojsk = lądowe
|zwycięstwa =
[[Plik: |grafika = Józef Bonawentura Załuski.PNG|166px|right]]
|opis grafiki =
|stopień grafika =
|stopień = generał brygady
|data urodzenia = 14 lipca 1787
|miejsce urodzenia = [[Ojców]]
|data śmierci = 25 kwietnia 1866
|miejsce śmierci = [[Kraków]]
|lata służby = 1807-1829, 1831
|siły zbrojne =
|jednostki =
|stanowiska =
|wojny i bitwy = [[bitwa pod Wagram ]]
|późniejsza praca =
|odznaczenia = {{order|VM|KZ}} {{order|LH}}
|commons =
|wikicytaty = }}
 
[[Plik:|166px|right]]
 
'''Józef Bonawentura Ignacy Załuski''' [[Junosza (herb szlachecki)|herbu Junosza]], pseud.: ''Dawny oficer gwardii polskiej Napoleona; Dawny towarzysz broni; Józef z Ojcowa; Un Ancien Officier, Josef Z.'', (ur. [[14 lipca]] [[1787]] w [[Ojców|Ojcowie]], zm. [[25 kwietnia]] [[1866]] w [[Kraków|Krakowie]]) – polski [[generał]] walczący w czasie [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]], pamiętnikarz, publicysta i poeta.
 
== Życiorys ==
Syn [[Teofil Załuski|Teofila Wojciecha]], [[podskarbi nadworny koronny|podskarbiego nadwornego koronnego]] (kasztelana buskiego) i Honoraty[[Honorata Stempkowskiejze zStempkowskich NieświeżaZałuska|Honoraty (''primo voto'' Józefowej Lubomirskiej, ''tertio voto'' Igelströmowej)Stempkowskiej]]. Dzieciństwo spędził w rodzinnym Ojcowie, u swej babki Marianny Załuskiej[[Marianna z Dębińskich (''primoZałuska|Marianny voto'' Zygmuntowej Łubieńskiej). Pierwsze nauki pobierał w wiedeńskim Theresianum, a następnie przebywał jako [[paź]] na dworze Franciszka I. W późniejszym okresie uzyskał tytuł hrabiego. Posiadał znaczne majątki ziemskie: [[Jasienica]], [[Puszołaty]] i [[PrystawianyZałuskiej]].
 
Pierwsze nauki pobierał w wiedeńskim Theresianum, a następnie przebywał jako [[paź]] na dworze Franciszka I. W późniejszym okresie uzyskał tytuł hrabiego. Posiadał znaczne majątki ziemskie, odziedziczone po rodzicach, w tym dobra [[Łask|łaskie]] i [[Jasienica Rosielna|jasienickie]] po ojcu, litewskie [[Puszołaty]] i [[Prystawiany|Przystawiany]] oraz wołyńskie [[Krupiąc]] i [[Ptycz]] po matce<ref>{{Cytuj pismo | nazwisko = Palarczykowa| imię = Anna| tytuł = Archiwum siedliszowickie Załuskich| czasopismo = Archeion| rok = 1960| wolumin = 32| strony = 68| issn = 0066–6041}}</ref>.
 
Karierę wojskową rozpoczął w roku [[1807]], przekradając się do Księstwa Warszawskiego i wstępując 19 kwietnia (jako szeregowiec) do [[1 Pułk Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej|1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej]]. Po kilku tygodniach (5 czerwca) awansował na porucznika II kl. w 6 kompanii, a cztery miesiące później był już porucznikiem I kl. w 3 kompanii. Uczestniczył w [[Wojny napoleońskie|kampaniach napoleońskich]]: ([[1808]]-[[1811]]) oraz ([[1812]]-[[1814]]). Podczas kampanii hiszpańskiej został odznaczony Legią Honorową (5 kwietnia 1809). W bitwie pod Wagram dowodził 1 kompanią. Kronikarz [[1 Pułk Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej|1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej]]. Od roku [[1815]] był [[adiutant]]em cara [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I Romanowa]], a później [[Mikołaj I Romanow|Mikołaja I]] w armii [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]]. W latach ([[1826]]-[[1830]]) był kuratorem szkół Wolnego Miasta [[Kraków|Krakowa]]. W czasie [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] był dowódcą [[dywizja|dywizji]] i szefem polskiego wywiadu. Podczas [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]] w [[1848]] roku [[komendant]] [[Gwardia Narodowa (Galicja)|Gwardii Narodowej we Lwowie]]. W [[1835]] roku został skazany przez władze rosyjskie na konfiskatę dóbr za udział w powstaniu listopadowym<ref>Tygodnik Petersburski 1835 nr 79, s. 455.</ref>. Po Wiośnie Ludów był więziony przez władze rosyjskie. Pod koniec życia osiadł w [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]]. Generał Załuski jest pochowany w kościele parafialnym w [[Gręboszów (województwo małopolskie)|Gręboszowie]].
Linia 10 ⟶ 36:
[[Plik:JKRUK 20110521 GREBOSZOW SARKOFAG JOZEFA ZALUSKIEGO IMG 9320.jpg|thumb|right|Sarkofag Józefa Załuskiego w kościele w [[Gręboszów (województwo małopolskie)|Gręboszowie]]]]
 
Żoną jego była poślubiona [[28 sierpnia]] [[1816]] w [[Kraków|Krakowie]] [[Zofia Antonina Marianna Przerębska]]Przerembska [[Nowina (herb szlachecki)|herbu Nowina]] (ur. 15 czerwca 1794 w Siedliszowicach, zm. 6 czerwca 1881 w Krakowie). Miał z nią syna, Zygmunta Bogumiła Adama Załuskiego (ur. 12 sierpnia 1817 w Krakowie, zm. 23 listopada 1872 tamże).
 
Załuski był członkiem loży wolnomularskiej [[Kazimierz Wielki (loża wolnomularska)|Kazimierz Wielki]] w trzecim stopniu<ref>[[Marek Tarczyński]], Generalicja powstania listopadowego, [[1980]], s. 63.</ref> w [[1819]]/[[1820]] roku. <ref>Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 340.</ref> W [[1830]] roku został nagrodzony [[Znak Honorowy|Znakiem Honorowym]] za 20 lat służby<ref>Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]</ref>.