Muda (zarządzanie): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Rodzaje mudy: drobne merytoryczne
uzupełnienie, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 11:
W wydanej w 1978 w [[Japonia|Japonii]] i 1988 w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] książce ''Toyota Production System: Beyond Large-Scale Production''<ref>W wydaniu polskim zob.:{{cytuj książkę | nazwisko = Ohno | imię = Taiichi | tytuł = System Produkcyjny Toyoty. Więcej niż produkcja na dużą skalę | wydawca = ProdPress.com | miejsce = Wrocław | data = 2008 | strony = 22 | isbn = 978-83-926020-8-8}}</ref> uważany za twórcę TPS [[Taiichi Ōno|Taiichi Ohno]] wskazał siedem rodzajów ''mudy'', występujących w firmie produkcyjnej. Ta klasyczna lista siedmiu strat Ohno znalazła także zastosowanie we wdrażaniu szczupłego zarządzania również w sektorach usługowych. Zaczęła być ona również uzupełniana o jeszcze jeden rodzaj marnotrawstwa − niewykorzystany potencjał pracowników. Stąd współcześnie w ''lean management'' definiowanych jest zwykle osiem rodzajów ''mudy'':
 
'''Nadprodukcja''' (ang. ''waste of overproduction'') – wytwarzanie produktów, usług lub informacji w oderwaniu od zgłaszanego popytu[[popyt]]u tj. z wyprzedzeniem, lub w większej ilości, niż jest to niezbędne w chwili, kiedy pojawiła się taka potrzeba. Produkowanie w nadmiarze jest niezgodne z kluczowym dla TPS systemem ''[[Just-in-time (produkcja)|just-in-time]]''. Taiichi Ohno uważał nadprodukcję za najgroźniejszy rodzaj marnotrawstwa<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Ohno | imię = Taiichi | tytuł = System Produkcyjny Toyoty. Więcej niż produkcja na dużą skalę | wydawca = ProdPress.com | miejsce = Wrocław | data = 2008 | strony = 17 | isbn = 978-83-926020-8-8}}</ref>, gdyż prowadzi ona do powstawania innych rodzajów ''mudy'' (przede wszystkim zapasów)<ref>W ''lean management'' istnieją sytuacje, kiedy produkowanie z niewielkim wyprzedzeniem nie jest marnotrawstwem. Jest tak w niektórych przypadkach poziomowania produkcji (jap. ''heijunka''). Zob. np. {{cytuj książkę | nazwisko = Liker | imię = Jeffrey K. | tytuł = Droga Toyoty Fieldbook. Praktyczny przewodnik wdrażania 4P Toyoty | wydawca = Wydawnictwo MT Biznes | miejsce = Warszawa | data = 2011 | strony = 203−204 | isbn = 978-83-62195-37-4 | nazwisko2 = Meier | imię2 = David P.}}</ref>.
 
'''Zapasy''' (ang. ''waste of inventory'') – większa, niż niezbędne minimum, ilość surowców, półproduktów, pracy w toku oraz wyrobów gotowych. Obecność zapasów jest konsekwencją nadprodukcji. Zapasy zwiększają„zamrażają“ środki finansowe, które mogłyby zostać przeznaczone na inne cele<ref name="Grycuk3"/>. Zwiększają także ryzyko przypadkowego zniszczenia, uszkodzenia i starzenia się produktów oraz generują dodatkowe koszty ich transportu i magazynowania. Posiadanie nadmiernych zapasów pozwala także maskować problemy w przedsiębiorstwie m.in. z jakością produktów, nierzetelnymi dostawcami i złym stanem technicznym maszyn; ogranicza również ilość informacji, które mogą być stanowić bodziec do działań ciągłego doskonalenia.
 
'''Błędy i wady jakościowe''' (ang. ''waste of defects'') – wadliwe produkty lub niewłaściwie wykonane usługi, i związana z tym konieczność m.in. dodatkowych inspekcji, ponownego wytworzenia, naprawy lub wymiany wadliwego produktu oraz czas poświęcony na odpowiadanie na reklamacje klientów. Do tej kategorii strat zaliczana jest każda praca lub czynność, która nie została wykonana z wynikiem pozytywnym za pierwszym razem i musiała zostać powtórzona.
 
'''Oczekiwanie''' (ang. ''waste of waiting'') – niepotrzebne oczekiwanie produktu w procesie dodawania wartości lub oczekiwanie maszyn lub ludzi na potrzebne materiały, narzędzia, instrukcje lub informacje niezbędne do wykonania pracy. W procesach administracyjnych jest to m.in. oczekiwanie na decyzje, podpisy, zezwolenia, zaświadczenia, a także kolejki (np. w urzędach i placówkach służby zdrowia)<ref name="Grycuk3">{{Cytuj stronę | url = http://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/74C86809F06F1A8AC12578B1004385C3/$file/Analiza_%20BAS_2011_47%20(2).pdf | tytuł = Lean Government, czyli koncepcja szczupłego zarządzania w administracji publicznej | nazwisko = Grycuk | imię = Adrian | data = 4 lutego 2011 | praca = [[Analizy BAS]] | opublikowany = Biuro Analiz Sejmowych | strony = 3 | data dostępu = 2015-06-10}}</ref>.
 
'''Nadmierne przetwarzanie''' (ang. ''waste of over-processing'') – każda czynność, która nie jest niezbędna do wytworzenia produktu lub usługi o wymaganych przez klienta parametrach i poziomie jakości. Zastosowanie najnowszychzaawansowanych i drogich technologii, imaszyn, procesównarzędzi tylkoinformatycznych etc. w celusytuacji, kiedy do osiągnięcia tego samego ichwyniku zastosowaniawystarczyłyby prostsze i tańsze. RównieżPodpisy, poświęcaniedokumenty, nazaświadczenia, wykonaniezgody danegoprzełożonych, które nie są niezbędne do wykonania zadania. większejZbędne ilościpodróże czasusłużbowe, niżraporty, jestkontrole toczy niezbędneteż niepotrzebnie zwoływane zebrania<ref name="Grycuk3"/>.
 
'''Zbędny transport''' (ang. ''waste of transportation'') – niepotrzebne przemieszczanie produktów lub materiałów w obrębie organizacji, jak i pomiędzy organizacjami. Podobnie jak w przypadku zapasów, transport generuje dodatkowe koszty oraz zwiększa ryzyko zniszczenia lub uszkodzenia produktów.
Linia 25:
'''Zbędny ruch''' (ang. ''waste of motion'') – każdy zbędny wysiłek fizyczny wykonywany przez pracownika w trakcie wykonywania pracy (chodzenie, sięganie po przedmioty, schylanie się, przechodzenie z miejsca na miejsce etc.) wynikający najczęściej z niewłaściwej organizacji lub nieprawidłowego zaprojektowania stanowiska pracy.
 
'''Niewykorzystany potencjał pracowników''' (ang. ''waste of unutilized employee skills'') – niewykorzystywanie przez organizację pomysłów, kreatywności, kompetencji, talentów, a także dostępnego czasu pracy jej pracowników. Wykonywanie przez nich zadań poniżej ich kompetencji<ref name="Grycuk3"/>.
 
W literaturze spotyka się także dodatkowy podział na '''''muda pierwszego typu''''', (czynności, które nie dodają wartości, ale są potrzebne, i które nie mogą zostać szybko wyeliminowane; najczęściej wynikają one ze stosowanej technologii), oraz '''''muda drugiego typu''''' (czynności całkowicie zbędne, które mogą − i powinny − zostać wyeliminowane bezzwłocznie)<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Marchwiński | imię = Chet | tytuł = Leksykon Lean. Ilustrowany słownik pojęć z zakresu Lean Management | wydawca = Wydawnictwo Lean Enterprise Institute Polska | miejsce = Wrocław | data = 2010 | strony = 49 | isbn = 978-83-926554-5-9 | nazwisko2 = Shook | imię2 = John | nazwisko3 = Schroeder | imię3 = Alexis}}</ref>.