Wikipedia

Wysiedlenie Tatarów krymskich w 1944 roku: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Anulowanie wersji 41882908 autora 95.49.226.144 (dyskusja)
Linia 1:
[[Plik:18 May Monument in Sudak (Monument of Crimean Tatars Deportation).jpg|250px|thumb|Pomnik upamiętniający deportację Tatarów w [[Sudak]]u]][[Plik:Flag of the Crimean Tatar people.svg|right|150px]]
'''Wysiedlenie Tatarów krymskich w 1944 roku''' ([[język krymskotatarski|krym.tat.]] ''Sürgünlik'', wygnanie) – wielka sowiecka akcja [[Deportacja (politologia)|deportacyjna]], zorganizowana w maju 1944 na [[KrymPółwysep Krymski|Krymie]]ie. Miała być zbiorową karą dla narodu za współpracę [[Tatarzy krymscy|Tatarów krymskich]] z Niemcami, jaka zdaniem władz sowieckich miała miejsce w czasie II wojny światowej. W czasie akcji wysiedlono z Krymu około 200 tysięcy Tatarów krymskich.
 
== Tło historyczne ==
Linia 17:
Akcję cechowała niezwykła brutalność. Wywiezieniu towarzyszyła konfiskata całego mienia nieruchomego i większości ruchomego. Według zarządzenia Stalina z 11 V 1944 każda rodzina mogła wziąć ze sobą 500 kg bagażu, jednak jak wynika z relacji wysiedlanych w praktyce bagażu albo w ogóle nie pozwalano brać, albo tylko podręczny. Deportowanym pozostawiano tylko od kilku minut do pół godziny na przygotowanie się do wyjazdu, zabraniano zabierania pieniędzy, odzieży, a nawet żywności. Operacja odbywała się w szybkim tempie. Już do godz. 20 pierwszego dnia operacji załadowano do bydlęcych wagonów 90 tys. osób. Do południa następnego dnia odprawiono 44 transporty wiozące prawie 119,5 tys. przesiedleńców, a wieczorem meldowano Berii o załadowaniu 165,5 tys. osób, z których 136,5 tys. zdołano wysłać do miejsc przymusowego osiedlenia.
 
Według końcowego meldunku Kobułowa i Sierowa operacja została zakończona 20 maja o godz. 16. Wysiedlono 180 014 osób, które 67 transportów powiozło do rejonów osiedlenia. Ponadto 6 tys. Tatarów krymskich w wieku poborowym zostało zmobilizowanych i skierowanych do [[GurjewAtyrau|Gurjewa]]a, [[Rybińsk]]a i [[Samara|Kujbyszewa]] do dyspozycji wojskowych przedsiębiorstw naftowych. Dalsze 5 tys. Tatarów krymskich wysłano do dyspozycji trustu węglowego „Moskowugoł”. W sumie więc z Krymskiej ASRR wywieziono około 190 tys. osób narodowości krymskotatarskiej (dane NKWD i władz administracyjnych, akceptowane też przez wielu badaczy; choć istnieją wyższe szacunki). W akcji tej wywieziono też parę tysięcy Tatarów krymskich pochodzących z innych rejonów ZSRR, ale obecnych w danym momencie na półwyspie. Deportowano również 396 Niemców, 21 Austriaków, 32 Rumunów, 7 Finów. Akcją wysiedleńczą objęto także tych Tatarów krymskich, którzy zasłużyli się w radzieckiej partyzantce i w podziemiu komunistycznym, którzy pełnili funkcje partyjne i zajmowali stanowiska państwowe. Wraz z końcem wojny zastosowano ją także wobec służących w Armii Czerwonej oficerów i żołnierzy narodowości krymskotatarskiej.
 
Parę tygodni później wysiedlono 50 tysięcy [[Niemcy (naród)|Niemców]] krymskich, a potem zamieszkujących Krym [[Ormianie|Ormian]], [[Grecy|Greków]], [[Bułgarzy|Bułgarów]], [[Turcy|Turków]], [[Kurdowie|Kurdów]], [[Persowie|Persów]] i [[Romowie|Romów]]. Ogółem podczas wojny i po jej zakończeniu Krym opuściło przymusowo 300 tysięcy mieszkańców, z czego 200 tysięcy stanowili Tatarzy krymscy.
Linia 36:
 
{| class="standard" border="1" cellspacing="0"
!Ludność [[KrymPółwysep Krymski|Krymu]]u
!1795
!1816
Linia 135:
* [[Selim Chazbijewicz]]: „Tatarzy krymscy. Walka o naród i wolną ojczyznę”, Poznań-Września 2001, ISBN 83-916144-1-7.
* [[Selim Chazbijewicz]], 2001: ''Awdet, czyli Powrót: walka polityczna Tatarów krymskich o zachowanie tożsamości narodowej i niepodległość państwa po II wojnie światowej''. Wyd. Uniw. Warmińsko-Mazurskiego, ISBN 8372990972.
* [http://dzieje.pl/aktualnosci/dr-krolikowska-po-deportacjach-tatarow-poludniowy-krym-stal-sie-sowieckim-kurortem?fb_action_ids=10202671028316570&fb_action_types=og.recommends Natalia Królikowska IH UW ''Po deportacjach Tatarów południowy Krym stał się sowieckim kurortem'' – portal dzieje.pl 8-04-2014]
 
[[Kategoria:Historia Krymu]]
[[Kategoria:Tatarzy krymscy]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wysiedlenie_Tatarów_krymskich_w_1944_roku”