Jawaharlal Nehru: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
brak zrodel |
||
Linia 43:
=== Jako sekretarz generalny partii ===
W latach 20. został wybrany na sekretarza generalnego partii, urząd ten pełnił przez dwie kadencje. Jego pierwsza kadencja rozpoczęła się w czasie sesji w Kakinadzie w 1923 roku. Nehru w czasie kadencji współpracował z doktorem N. S. Hardikerem założycielem Hindustani Seva Dal (1923). Seva Dal była oddolną organizację wewnątrz Kongresu Narodowego, grupującą zwolenników [[gandhizm]]u<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.aicc.org.in/new/frontal-organisations.php| tytuł = Frontal Organisations| data dostępu = 2014-09-15 | autor = | data = | praca = All India Congress Committee| opublikowany = Indian National Congress| oznaczenie = | język = en | archiwum = http://web.archive.org/web/20130601043446/http://www.aicc.org.in:80/new/frontal-organisations.php| zarchiwizowano = 2013-06-01| odn =}}</ref>. Po raz drugi sekretarzem generalnym wybrany został w czasie sesji w Madrasie w 1927 roku. W czasie jego kadencji jako sekretarza generalnego wraz z [[Subhas Czandra Bose|Czandrą Bose]] uważany był za przedstawiciela skrzydła radykalnego, działacze ci odrzucili żądanie utworzenia dominium na rzecz pełnej niepodległości Indii<ref>Ashok Pant ''The Truth of Babri Mosque'', 2007, s. 278.</ref>.
==== Wyjazd do Europy ====
[[Plik:Jawaharlal Nehru.jpg|thumb|240px|Jawaharlal Nehru w 1927 roku]]
W 1926 roku, Jawaharlar wraz z rodziną wyjechał do Europy, było to powodowane stanem zdrowia Kamali, której zalecano wyjazd do [[Szwajcaria|Szwajcarii]] na leczenie sanatoryjne<ref>Benjamin Zachariah ''Nehru'' 2004 s. xi.</ref>. Odegrał wiodącą rolę w nagłośnieniu hinduskich żądań poza granicami kraju. Szukał zagranicznych sojuszników sprawy niepodległościowymi i nawiązywał kontakty z ruchami narodowowyzwoleńczymi i demokratycznymi na całym świecie. Jego wysiłki opłaciły się, w 1927 roku, Kongres został zaproszony do udziału w kongresie uciskanych narodów w [[Bruksela|Brukseli]] w [[Belgia|Belgii]]. Spotkanie to miało koordynować walkę narodów walczących o niepodległość przeciwko [[imperializm]]owi. Nehru został na kongresie przedstawicielem Indii i został wybrany do Rady Wykonawczej Ligi przeciwko Imperializmowi – międzynarodowego organu założonego w czasie kongresu<ref>Moraes 2008, s. 115.</ref>. W dziesiątą rocznicę [[Rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]] odwiedził [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]<ref>Shri Ram Sharma ''India-USSR Relations, 1947-1971: From Ambivalence to Steadfastness, Tom 1'' 1999 s. 13.</ref>. Wizyta w Belgii i w ZSRR wpłynęły na dalszą ewolucję jego poglądów politycznych. Pobyt w Europie zakończył się na podróży do Związku Radzieckiego. Nehru wrócił do Indii wraz z rodziną gdy stan zdrowia Kemali się poprawił.▼
▲Odegrał wiodącą rolę w nagłośnieniu hinduskich żądań poza granicami kraju. Szukał zagranicznych sojuszników sprawy niepodległościowymi i nawiązywał kontakty z ruchami narodowowyzwoleńczymi i demokratycznymi na całym świecie. Jego wysiłki opłaciły się, w 1927 roku, Kongres został zaproszony do udziału w kongresie uciskanych narodów w [[Bruksela|Brukseli]] w [[Belgia|Belgii]]. Spotkanie to miało koordynować walkę narodów walczących o niepodległość przeciwko [[imperializm]]owi. Nehru został na kongresie przedstawicielem Indii i został wybrany do Rady Wykonawczej Ligi przeciwko Imperializmowi – międzynarodowego organu założonego w czasie kongresu<ref>Moraes 2008, s. 115.</ref>.
==== „Architekt Indii” ====
[[Plik:Gandhi Nehru 1929.jpg|thumb|250px|Nehru i Gandhi w 1929 roku]]
W 1927 roku przedstawił rezolucję, w której domagał się „pełnej narodowej niepodległości”, tym samym stał się jednym z pierwszych liderów partii kongresowej którzy uważali że Indie powinny zerwać wszystkie więzi z Imperium Brytyjskim. Deklaracja ta została odrzucona przez Kongres, ze względu na sprzeciw ze strony Gandhiego<ref>Rajmohan Gandhi, Patel: A Life, s. 171, ASIN: B0006EYQ0A.</ref>. W 1928 roku, Gandhi zaproponował rezolucję, w której Kongres wezwał rząd brytyjski do przyznania Indiom statusu dominium, status ten miał zostać Indiom nadany w przeciągu dwóch lat. Propozycja nie spodobała się Nehru i Czandrze Bose<ref>Rajmohan Gandhi (2006) ''Gandhi: The Man, His People, and the Empire'' s. 296.</ref>. 29 grudnia 1929 roku na sesji w Lahore oficjalnie przejął kierownictwo w partii. Jako lider przeforsował rezolucję wzywającą Brytyjczyków do nadania Indiom pełnej niezależności. O północny w sylwestra 1929 roku, wywiesił trzy kolorową flagę indyjską na brzegu rzeki Ravi w Lahore<ref>M. G. Agrawal ''Freedom fighters of India'' – Tom 2 – 2008 s. 128.</ref>. Pod kierownictwem Kongresu w 1929 roku opracował politykę Kongresu i przyszłych, niepodległych Indii. Celami Kongresu miały być – wolność wyznania; prawo do stowarzyszenia; wolność słowa i myśli; równość wszystkich wobec wobec prawa – bez względu na kastę, kolor skóry czy religię; ochrona regionalnych języków i kultur; zabezpieczenie interesów pracowniczych; zniesienie nietykalności; [[nacjonalizacja]] przemysłu; socjalizm i budowa świeckich Indii. Uchwała została opracowana przez Nehru na przełomie lat 1929/31 i została ratyfikowana przez Ogólnoindyjski Komitet Kongresu pod przewodnictwem Gandhiego<ref>Moraes 2008, s. 196.</ref>. Po sesji Kongresu w 1929 roku został uznany za najważniejszego lidera indyjskiego ruchu niepodległościowego, Gandhi natomiast cofnął się do roli przewodnika duchowego. W latach dwudziestych nawiązał kontakty z ruchem robotniczym w Indiach, głownie z [[związek zawodowy|ruchem związkowym]], brał udział w zjeździe Ogólnoindyjskiego Kongresu Związków Zawodowych. W 1929 roku łączył stanowisko sekretarza generalnego Kongresu Narodowego ze stanowiskiem przewodniczącego Kongresu Związków Zawodowych<ref>Sankar Ghose ''Jawaharlal Nehru: A Biography'' 1993 s. 58.</ref>.
==== Nowy kierunek Kongresu ====
{{Socjalizm}}
Gandhi w latach 30. zrezygnował z członkostwa w Kongresie, jednak nie zerwał swoich kontaktów z Nehru i jego partią. Popularność Nehru zwiększyły wybory w 1935 roku w których Kongres zdobył władzę w samorządach większości stanów. W wyborach dobry wynik uzyskała również [[Liga Muzułmańska]] której przewodniczył [[Muhammad Ali Jinnah]]. Ali Jinnah był rywalem Nehru, Jawaharlal chciał, aby liderem muzułmanów został sekularysta Abul Kalam Azad. Gandhi w sporze między Azadem a Jinnahem opowiedział się po stronie Jinnaha który w następnej dekadzie stał się twórcą [[Pakistan]]u. Poparcie dla przyszłego, opartego na socjalizmie ustroju Indii było trudne do osiągnięcia. [[Prawica|Prawicowi]] kongresmeni tacy jak Sardar Patel, doktor Rajendra Prasad i Chakravarthi Rajagopalachari byli przeciwni lewicowemu programowi Nehru. Program poparli lewicowi kongresmeni Maulana Azad i [[Subhas Czandra Bose]]. Nehru, Azad i Bose w 1936 roku zainicjowali odwołanie dotychczasowego [[konserwatyzm|konserwatywnego]] prezesa Kongresu, doktora Prasady. Prasada na stanowisku prezesa zastąpiony został przez Nehru, który sprawował tę funkcję w latach 1936-1937. W 1938 roku zastąpił go Czandra Bose który pełnił funkcję do 1939 roku, a od 1940 do 1946 roku funkcję prezesa sprawował Azad<ref>''Indian Politics: Contemporary Issues And Concerns'' (2008) s. 61.</ref><ref>S N Roy Choudhary (2010) ''Restoration of Split Milk'' s, 182.</ref>. Podczas drugiej kadencji sekretarza generalnego, zaproponował pewne uchwały dotyczące polityki zagranicznej Indii<ref>Moraes 2008, s. 129.</ref>. Od tego momentu, dano mu wolną rękę w kształtowaniu polityki zagranicznej Indii. Nehru nawiązał stosunki między Kongresem a rządami na całym świecie. W czasie narastania kryzysu w Europie związanego z ekspansjonistyczną polityką państw [[faszyzm|faszystowskich]], Kongres opowiedział się przeciwko faszyzmowi i za demokracją<ref name="moraes266">Moraes 2008, s. 266.</ref>. Opracował przyszłe plany [[Gospodarka planowa|centralnego planowania gospodarki]] Indii. W 1938 roku, powołał Państwową Komisję Planowania, która miała stworzyć plany gospodarcze realizowane już w niepodległych Indiach<ref>[http://planningcommission.nic.in/plans/planrel/fiveyr/3rd/3planch1.html „3rd Five Year Plan (rozdział 1)”. Government of India.].</ref>. Wiele planów Nehru i jego sojuszników zostało jednak odrzucone ze względu na podział Indii w 1947 roku. Jako jeden pierwszych przywódców ruchu niepodległościowego opowiedział się przeciwko [[Autorytaryzm (ustrój)|autorytaryzmowi]] państewek rządzonych przez książęta indyjskie. Przed objęciem przez niego władzy, ruch niepodległościowy ograniczał się jedynie do terytoriów znajdujących się pod bezpośrednim panowaniem brytyjskim. W czasie walk między [[Sikhizm|Sikhami]] a skorumpowanym [[mahant]]ami, został uwięziony w księstwie Nabha. W 1927 roku współtworzył Ogólnoindyjską Zjednoczoną Konferencje Ludową – organizacja ta wspierała ludność książęcych państewek. W 1935 roku został on wybrany przewodniczącym konferencji<ref>''Textbooks from India'' Tom 17 (2003), s. 221.</ref>.
==== Obywatelskie nieposłuszeństwo – „kampania solna” ====
W proteście przeciwko zwiększeniu przez Brytyjczyków podatku na sól, Gandhi zaproponował przeprowadzenie akcji [[obywatelskie nieposłuszeństwo|obywatelskiego nieposłuszeństwa]]. Nehru (jak i większość przywódców Kongresu) był początkowo ambiwalentnie nastawiony do planu. Gandhi zdecydował się na rozpoczęcie protestów które szybko zyskały szerokie poparcie, liderzy Kongresu zdali sobie sprawy z siły protestów, a do grona zwolenników protestów dołączył sam Nehru<ref>[http://www.thehindu.com/opinion/op-ed/article388858.ece Gandhi, Gopalkrishna. „The Great Dandi March – eighty years after”, ''The Hindu'', 5 kwietnia 2010].</ref>. Nehru stanął na czele procesji która w symboliczny, protestacyjny sposób wydobyła trochę soli. 14 kwietnia podczas podróży między Allahabadem a Raipurem został on aresztowany i oskarżony o naruszenie prawa solnego. W rezultacie za „podburzanie do buntu” skazano go na sześć miesięcy więzienia. Wyrok odsiedział w więzieniu Naini w Allahabadzie. W czasie odbywania wyroku na prezydenta Kongresu mianował Gandhiego, odmówił on jednak przyjęcia tej funkcji a następcą Nehru został jego ojciec, Motilal. Ojciec Jawaharlala na początku protestu „kampanii solnej” podarował Kongresowi rezydencję rodziny Nehru, gdzie odtąd mieściły się centralne władze organizacji. Wkrótce Motilal został aresztowany i trafił do więzienia Naini gdzie przebywał już jego syn. W czasie pobytu w więzieniu, akcja obywatelskiego nieposłuszeństwa przyśpieszyła, rozpoczęły się kolejne aresztowanie a władze kolonialne zaczęły strzelać do protestujących. 11 października 1930 roku Jawaharlal został zwolniony z więzienia za względu na zły stan zdrowia jego ojca. Pobyt na wolności trwał niewiele dłużej niż tydzień. 19 października doszło do ponownego aresztowania. Władze brytyjskie uważały Nehru za zbyt niebezpiecznego działacza, wydały specjalne zalecenia aby Nehru przy najbliższej okazji ponownie aresztować i skazać na więzienie. W październiku 1930 roku Nehru otrzymał kolejny wyrok, tym razem dostał dwa lata więzienia. 1 stycznia do więzienia została wtrącona żona Nehru, Kamala<ref>S. K. Dhawan ''Discovery of Indira Gandhi: a select chronology'' 1986 s. 33.</ref>. Aby ułatwić sobie rozmowy z Kongresem na temat ewentualnego porozumienia i zakończenia protestu, w styczniu 1931 roku władze zwolniły z więzienia ok. 20 członków Kongresu. Jawaharlal i Kamala zostali zwolnienie kilka dni wcześniej z uwagi na dalsze pogorszenie się stanu zdrowia Motilala. Ojciec Jawaharlala zmarł we śnie w dniu 6 lutego 1931 roku. W imieniu Kongresu, do rokowań z Brytyjczykami przystąpił Gandhi. Rozmowy Gandhiego z wicekrólem trwały trzy tygodnie, 5 marca 1931 roku ogłoszono wypracowanie porozumienia. Warunki postawione przez Brytyjczyków rozczarowały Nehru. Szczególnie oprotestował on jeden z artykułów paktu, który mówił o problemach konstytucji i federacji Indii jednak nie wspomniał nic o niepodległości która była jednym z żądań stawianych w czasie kampanii solnej. Protesty solne zwróciły uwagę światowej opinii publicznej, świat coraz bardziej uznawał zasadność żądań niepodległości stawianych przez Kongres. Udział Nehru w protestach zwiększył jego rolę w Kongresie i polepszył jego relację z Gandhim<ref>Fisher, Margaret W. (1967). „India’s Jawaharlal Nehru s. 368.</ref>. Kolejne aresztowanie Nehru miało miejsce 26 grudnia 1931 roku po starciach Kongresu z rządem. Kongres został sprowokowany posunięciem rządu, który naruszał założenia paktu Irwin(wicekról)-Gandhi z marca tego roku. Nehru został aresztowany w czasie organizacji ruchu chłopskiego w Zjednoczonych Prowincjach. Kiedy przebywał w więzieniu, kampania nieposłuszeństwa osłabła. We wrześniu 1932 roku i w maju 1933 roku Gandhi przeprowadził głodówkę na znak protestu przeciw łamaniu przez Brytyjczyków warunków paktu. Nehru uważał, że głodówki Gandhiego są nielogiczne i nieracjonalne. 30 sierpnia 1933 roku Nehru został zwolniony z więzienia ze względu na pogarszający się stan zdrowia jego matki, Swarup Rani<ref>Indira Gandhi, Indira Gandhi Abhinandan Samiti ''The Spirit of India:volumes presented to Shrimati Indira Gandhi by the Indira Gandhi Abhinandan Samiti'' Asia Pub. House, 1975 s. 924.</ref>.
==== Choroba żony ====
Na początku roku 1931 Nehru za radą lekarzy udał się z Kamalą i Indirą na urlop na [[Cejlon]]ie<ref>Carol Dommermuth-Costa ''Indira Gandhi: Daughter of India'' 2002 s. 35.</ref>. Miał to być jego ostatni urlop z Kamalą przed długim pobytem w więzieniu i jej późniejszą chorobą, która spowodowała jej śmierć. Aresztowanie, a w konsekwencji wyrok pozbawienia wolności miało miejsce 12 lutego 1934 roku, tym razem został oskarżony o podżeganie do buntu. 11 sierpnia ze względu na zły stan zdrowia Kamali władze więzienne zwolniły Nehru na 10 dni. Gdy stan Kamali nadal się pogarszał, rodzina zdecydowała wysłać ją razem z Indirą do Europy na leczenie klimatyczne. Pod naciskiem opinii publicznej Jawaharlal został zwolniony z więzienia, dzięki czemu pojechał on do chorej żony, która znajdowała się w ciężkim stanie i przebywała w szpitalu, zmarła 28 lutego 1936<ref>Alaka Shankar ''Indira Priyadarshini'' 1987 s. 47.</ref>. Po śmierci żony powrócił do ojczyzny. Został przewodniczącym Kongresu Narodowego. W październiku 1940 roku po raz ósmy trafił do więzienia<ref>Sankar Ghose ''Jawaharlal Nehru: A Biography'' 1993 s. 234.</ref>. Przebywał w nim rok, wtedy bowiem nastąpiło przedterminowe zwolnienie działaczy i aktywistów Kongresu.
==== Ponowny wyjazd do Europy ====
Gdy w połowie lat 30., świat zaczął dryfować w stronę kolejnej wojny światowej, w 1936 roku Nehru wyjechał do Szwajcarii, aby na krótko przed śmiercią ciężko chorej żony, zaopiekować się nią w sanatorium<ref>Rajendra Prasad Dube ''Jawaharlal Nehru: A Study in Ideology and Social Change'' 1988 s. 10.</ref>. Mimo napiętej sytuacji międzynarodowej, Nehru podkreślał że w razie wojny, miejsce Indii powinno znaleźć się przy państwach demokratycznych, choć, Indie powinny walczyć po stronie Wielkiej Brytanii i Francji tylko jeśli tylko zostanie im nadana niepodległość. Wizyta w Europie w 1936 roku, stała się przełomem w myśli politycznej i gospodarczej Nehru. Przyszły premier zainteresował się [[marksizm]]em i myślą socjalistyczne. Jego kolejny pobyt w więzieniu pozwolił mu bardziej szczegółowo studiować marksizm. Zainteresowały go pomysły i założenia marksizmu równocześnie odpychały go niektóre tezy zaproponowane przez [[Karol Marks|Karola Marksa]]. Nehru w sferze ekonomii pozostawał marksistą, chciał wprowadzić ekonomiczne postulaty marksizmu na grunt warunków indyjskich. W Europie ściśle współpracował z Czandrą Bose, działacze ci rozstali się jednak pod koniec lat 30. gdy Bose zaczął szukać wsparcia u [[faszyzm|faszystów]], a w tym samym czasie, Nehru poparł hiszpańskich republikanów walczących przeciwko wojskom [[Francisco Franco|generałą Franco]] i był zdecydowanym antynazistą<ref>Shree Govind Mishra ''Democracy in India'' 2000 s. 236.</ref>. Gdy ludzie z wielu krajów zgłaszali się na ochotników, tworząc [[Brygady Międzynarodowe]] do walki z siłami faszystowskimi w Hiszpanii, Nehru wraz ze swoim pomocnikiem V.K. Krishną Menonem udał się do Hiszpanii aby udzielić wsparcia hinduskim ochotnikom<ref>Narahari Kaviraj ''Gandhi-Nehru Through Marxist Eyes'' 1988 s. 84.</ref>. Odmówił spotkania się z włoskim dyktatorem, [[Benito Mussolini]]m gdy ten wyraził chęć spotkania<ref>Pi. Ci Kaṇēcan ''Sura’s Sonia Gandhi: The Unfolding Scenario'' 2002 s. 4.</ref>. Już wtedy Nehru postrzegany był na świecie jako bojownik o demokrację i wolność<ref>Moraes 2008, s. 77.</ref><ref name="moraes266" />. Nehru przebywał w [[Genewa|Genewie]], gdy [[Liga Narodów]] omawiała sposób rozwiązania kryzysu czeskiego, a następnie udał się do [[Londyn]]u<ref>Shashi Tharoor ''Nehru: the invention of India'' 2003 s. 113.</ref>.
=== II wojna światowa ===
Kiedy wybuchła [[II wojna światowa]], Viceroy Linlithgow bez konsultacji z przedstawicielami Hindusów ogłosił udział Indii Brytyjskich w wojnie. Nehru pośpiesznie wrócił z wizyty w [[Chiny|Chinach]], zapowiadając że sympatie Indii w konflikcie między demokracją a faszyzmem powinny zwrócić się w stronę demokracji przeciwko faszyzmowi<ref>Rabindra Chandra Dutt ''Socialism Of Jawaharlal Nehru'' 1981 s. 137.</ref>. Po długich obradach Kongresu, Nehru poinformował rząd, że będzie współpracować z Brytyjczykami pod pewnymi warunkami – po pierwsze, Wielka Brytania musi dać gwarancję pełnej niepodległości Indii po wojnie i umożliwić wybory do zgromadzenia konstytucyjnego, po drugie mimo tego że indyjskie siły zbrojne pozostaną pod kontrolą brytyjską, Hindusi muszą uczestniczyć w administracji centralnej. Viceroy Linlithgow nie brał tych żądań na poważnie i odrzucił postulaty Kongresu. 23 października 1939 roku, Kongres potępił postawę Brytyjczyków i wezwał ministrów Kongresu w poszczególnych stanach do dymisji na znak protestu. Nehru wezwał do oprotestowania Jinnaha i jego Ligę Muzułmańską, muzułmanie poparli jednak decyzje Brytyjczyków. W marcu 1940, Jinah przedstawił „uchwałę pakistańską”, według której muzułmanie są narodem i muszą mieć swoją ojczyznę. Ojczyzną muzułmanów miał stać się „Pakistan”. 8 października 1940 roku Linlitghow zatwierdził warunki Nehru, uznał on jednak że Indie staną się dominium, nie sprecyzował on jednak daty tego wydarzenia. W związku z brakiem przedstawienia przez Brytyjczyków konkretów, Gandhi i Nehru, porzucili pierwotne stanowisko popierania Wielkiej Brytanii i rozpoczęli ograniczoną kampanię obywatelskiego nieposłuszeństwa. Nehru został aresztowany i skazany na cztery lata więzienia. Z więzienia został zwolniony po roku (na trzy dni przed zbombardowaniem [[Pearl Harbor]] na Hawajach), wraz z innymi działaczami Kongresu. Wojska japońskie na wiosnę 1942 roku poprzez Birmę (obecnie [[Mjanma]]) dotarły do granic Indii. Rząd brytyjski zgodził się na pewne ustępstwa wobec Indii, w tym część postawionych na początku wojny przez Nehru. Premier [[Winston Churchill]] wysłał do Indii ministra [[Stafford Cripps|Strafforda Crippsa]], dzielącego z Nehru lewicowe poglądy polityczne<ref>Stanley Wolpert ''Shameful Flight: The Last Years of the British Empire in India'' 2009 s. 15.</ref>. Nehru był entuzjastycznie nastawiony do kompromisu indyjsko-brytyjskiego, Gandhi był do niego sceptyczny na skutek czego misja Cripsa zakończyła się porażką. Gandhi mimo różnić wyznaczył Nehru na swojego politycznego następcę i wezwał Brytyjczyków do opuszczenia Indii. Nehru choć nie chciał osłabić wysiłku wojennego aliantów, nie miał innego wyjścia i przyłączył się do żądań Gandhiego. Po uchwale na kongresie partii z 8 stycznia 1942 roku w Bombaju (obecnie Mumbai), na której przyjęto uchwałę w której zażądano opuszczenia Indii przez Brytyjczyków, cała komisja robocza Kongresu, w tym Gandhi i Nehru została aresztowana i osadzona w więzieniach<ref>Amy Mckenna ''One Hundred Most Influential World Leaders of All Time'' 2010 s. 224.</ref>. Nehru opuścił więzienie w czerwcu 1945 roku<ref>Katherine Frank ''Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi'' 2010, s. 197.</ref>.
=== Funkcja premiera ===
==== Podział Indii ====
[[Plik:Nehru gandhi.jpg|thumb|left|300px|Jawaharlal Nehru z [[Mahatma Gandhi|Mahatmą Gandhim]] w 1946]]
Po zwolnieniu z więzienia, Nehru wraz z przedstawicielami INC spotkali się z przedstawicielami Wielkiej Brytanii, Brytyjczycy powierzyli im zadanie utworzenia rządu Indii. 2 sierpnia 1946 roku powstał rząd tymczasowy a jego premierem został Nehru. Gdy Jawaharlal Nehru opowiedział się za pełną jednością Indii obrady rządu został zbojkotowane przez przedstawicieli muzułmanów. W maju 1947 roku zaczął się skłaniać się do przyjęcia w niepodległych Indiach statusu dominialnego w ramach Brytyjskiej [[Wspólnota Narodów|Wspólnoty Narodów]]. Na przełomie wiosny i lata 1947 roku Nehru zrewidował swoje poglądy co do przyszłości Indii – wyraził zgodę najpierw na podział Pendżabu i Bengalu, a potem na podział całych Indii. 3 czerwca, po nieudanych próbach sformułowania rządu koalicyjnego, niechętnie poparł brytyjski plan podziału Indii, decyzja o podziale kraju została potwierdzona 15 czerwca 1947 roku przez Ogólnoindyjski Komitet Kongresu.
===== W niepodległych Indiach =====
15 sierpnia objął urząd premiera niepodległych Indii. Jeszcze jako premier ustanowił ten dzień dniem niepodległości kraju. Kurs ustalony przez Nehru obejmował: utrzymanie pokoju, wyzwolenie ciemiężonych narodów, likwidację dyskryminacji, ubóstwa, chorób i ignorancji. Jako premier zmagał się z masową migracją ludności związaną z podziałem kraju, nie wszędzie wymiana ludności przebiegłą pokojowo – na terenie Prowincji Pograniczej i Pendżabu doszło do krwawych starć między hinduistami a muzułmanami. 30 stycznia 1948 roku zamordowany został Mahatma Gandhi, mordercą okazał się być fanatyczny hinduista i nacjonalista Nathurama Godse powiązany z grupą RSS<ref>''Przegląd orientalistyczny – Wydania 73-80'' 1970 s. 308.</ref>. Śmierć Gandhiego była dla Nehru dotkliwym ciosem, w kraju ogłoszono dwutygodniowy okres żałoby. Po morderstwie rząd podjął się zdecydowanej akcji przeciwko fanatykom religijnym i stłumił wystąpienia ekstremistycznych organizacji – [[Rashtriya Swayamsevak Sangh]], Muzułmańskiej Gwardii Narodowej i Khaksars<ref>Christophe Jaffrelot ''Religion, Caste, and Politics in India'' 2010 s. 191.</ref>. Zabójstwo Gandhiego wpłynęło na świadomość obywateli hindusów którzy odwrócili się od partii religijnych<ref>Yasmin Khan (2011).</ref>.
[[Plik:Jawaharlal Nehru Khaki Shorts.jpg|thumb|260px|Nehru w stroju khaki w latach 40.]]
Gdy w 1950 roku zmarł konserwatysta Sardar Patel, Nehru stał się jedynym cieszącym się tak olbrzymim poparciem liderem Kongresu. Aż do rozłamu w 1969 roku prawica Kongresu wywodząca się z wyższych warstw klasowych Indii była przeciwna socjalistycznemu programowi partii. Córka Nehru, [[Indira Gandhi]], dopiero w 1976 roku dopisała do konstytucji kraju 42. poprawkę, dzięki temu Indie stały się według konstytucji „socjalistyczne” i „świeckie”<ref>[http://indiacode.nic.in/coiweb/amend/amend42.htm „Forty-Second Amendment to the Constitution”. Ministry of Law and Justice of India. 28 August 1976. Retrieved 16 June 2012].</ref>. Oprócz stanowiska premiera, pełnił urząd ministra spraw zagranicznych. Stosunkowo wcześnie określił główne kierunki i dążenia indyjskiej polityki zagranicznej. Chciał trzymać się z daleka od mocarstw które doprowadziły do wojen światowych. W czasie swoich rządów, Nehru często zwracał się o pomoc do córki Indiry, która pomagała mu w sprawach osobistych. Indira przeniosła się do siedziby Nehru i uczestniczyła w jego podróżach po Indiach i świecie. W okresie rządów ojca była uważana za kogoś w rodzaju [[szef sztabu|szefa sztabu]] rządu<ref>M.K. Singh ''Encyclopaedia Of Indian War Of Independence (1857-1947)'' (Set Of 19 Vols.) 2009 s. 10.</ref>. W 1952 roku IKN odniosło spektakularne zwycięstwo wyborcze.
===== Polityka gospodarcza =====
Rząd przyjął model [[gospodarka mieszana|gospodarki mieszanej]]. Nehru wdrażał w życie reformy gospodarcze mające zbudować indyjską wersję planowania gospodarczego. Rząd zarządzał strategicznymi gałęziami przemysłu, tj. górnictwo, energia, przemysł ciężki. Prowadzono programy redystrybucji ziemi, budowy kanałów nawadniających i tam, rozwoju społecznego (popularyzacja chałupnictwa i aktywizacja zawodowa na obszarach wiejskich). W rolnictwie upowszechniono nawozy co przyczyniło się do zwiększenia produkcji rolnej. Zbudował wielkie zapory, nazywane przez niego „nowymi świątyniami Indii”, rozpoczął prace irygacyjne, wytwarzanie energii wodnej, uruchomiono program wykorzystania energii atomowej. Polityka przemysłowa rządu Nehru, której główne cele zostały zebrane w rezolucji „Polityka Przemysłowa 1956”, doprowadziła do wzrostu zróżnicowania produkcji i powstania w Indiach przemysłu ciężkiego<ref name="farmer120">Farmer, B. H. (1993). An Introduction to South Asia. Routledge. s. 120. ISBN 0-415-05695-0.</ref>. Gospodarka cieszyła się stałą stopą wzrostu na poziomie 2,5% rocznie. W 1951 roku, w oparciu o Komisję Planowania Indii, sporządził pierwszy [[Plan pięcioletni (Indie)|plan pięcioletni]]. Plan zakładał zwiększenie inwestycji rządowych w przemyśle i rolnictwie. W czasie jego rządów upowszechniono w Indiach nawozy, tym samym zwiększono produkcję rolną. Zapoczątkowano serię programów rozwoju społecznego mających na celu szerzenie różnych form chałupnictwa i zwiększaniu aktywizacji zawodowej w wiejskich obszarach Indii. Sposób prowadzenia polityki gospodarczej, wzbudził sprzeciw opozycji marksistowskiej – część opozycji uważała że gospodarka Indii pod płaszczem demokratycznego socjalizmu zmierza w stronę [[kapitalizm]]u<ref>[http://www.marxists.org/archive/kosambi/exasperating-essays/x01/1946.htm ''The Bourgeoisie Comes of Age in India''. Marxists.org].</ref>.
===== Rolnictwo =====
[[Plik:Teen Murti Bhavan in New Delhi.jpg|thumb|left|Teen Murti Bhavan, rezydencja Nehru jako premiera, obecnie muzeum poświęcone jego pamięci]]
Indie mimo postępów w zwiększeniu produkcji rolnej, dalej borykały się z niedoborami żywności. Wdrożono reformę rolne i programy szybkiego uprzemysłowienia. Reforma rolna została zrealizowana, w jej wyniku rozdano olbrzymie połacie ziemi, jednak część ziemi znajdującej się w rękach właścicieli ziemskich nie została rozparcelowana. Próby reform rolnictwa były udaremniane przez wiejskie elity klasowe które miały silne wpływy w prawicowych frakcjach Kongresu, przeciwnych polityce frakcji socjalistycznej. Produkcja rolna do początku lat 60. stale się zwiększała, było to spowodowane m.in. udanymi projektami irygacyjnymi i rozparcelowaniem ziemi która trafiła pod uprawę. Rząd wzorując się na istniejących w Stanach Zjednoczonych uczelniach rolniczych, utworzył krajowe uczelnie. Uczelnie te pracowały z wysoko wydajnymi odmianami pszenicy i ryżu, pierwotnie opracowanymi w Meksyku i na Filipinach. Dużą liczbę wysoko wydajnych zbóż importował do Indii minister Subramaniam który w kwestii innowacji okazał się jeszcze bardziej odważny od amerykańskich doradców rządu<ref>Devesh Kapur, John Prior Lewis, Richard Charles Webb ''The World Bank. 1. History'' 1997 s. 389.</ref>. Wydajne odmiany zastosowano w latach 60., w czasie trwania tzw. [[Zielona Rewolucja|Zielonej Rewolucji]]. Rewolucja polegała na zwiększeniu produkcji rolnej. Postępy w ulepszaniu wydajności rolnictwa pomimo postępu technologicznego spowolniła seria monsunów<ref name="farmer120" />.
===== Reforma administracyjna =====
Rząd do czasu uchwalenia nowej konstytucji posługiwał się konstytucją Indii Brytyjskich z 1935 roku. [[Indie Brytyjskie]], które obejmowały dzisiejsze Indie, Pakistan i [[Bangladesz]], zostały podzielona na dwa typy obszarów: prowincje Indii Brytyjskich, które były zarządzane bezpośrednio przez brytyjskich urzędników odpowiedzialnych przed gubernatorem generalnym Indii, oraz prowincje które były zarządzane przez książęta – lokalnych dziedzicznych władców, którzy uznali brytyjskie zwierzchnictwo w zamian za lokalną autonomię, w większości przypadków ustaloną w wyniku traktatu. W okresie od 1947 do 1950 roku, terytoria państw książęcych zostały polityczne zintegrowane z niepodległym państwem indyjskim. Przyłączone tereny zostały zorganizowane w nowych prowincjach takich jak Rajputana, Himachal Pradesh, Madhya Bharat i Vindhya Pradesh. Prowincje składały się z wielu książęcych państw, w tym Mysore, Hyderabad, Bhopal i Bilaspur. Nowa konstytucja Indii, weszła w życie w dniu 26 stycznia 1950 roku. Konstytucja utworzyła w Indiach, suwerenną, demokratyczną republikę. Konstytucja z 1950 rozróżniała trzy główne rodzaje prowincji: część prowincji, która dawniej była prowincjami podlegającymi gubernatorowi Indii, rządzone przez wybranego gubernatora i parlament. Część B, były to dawne państwa książęce lub grupy takich państw, prowincje te zarządzane były przez władcę państwa książeckiego, władze w tych prowincjach objęli rajpramukhowie mianowani przez prezydenta Indii. Część C, były to stany zarządzane zarówno przez komisarzy prowincji i książęta, według konstytucji miały one być zarządzane przez komisarza mianowanego przez prezydenta Indii. Część D, były to [[Andamany i Nikobary]], zarządzane przez gubernatora mianowanego przez rząd centralny<ref>Kumar Sudhir ''Political and Adminisrtrative Set Up of Union Territories in India'' 1991 s. 8.</ref><ref>Shaloo Sharma ''History and Development of Higher Education in India'' – Tomy 1-5, 2002, s. 32.</ref>. W grudniu 1953 roku, powołał Komisję Reorganizacyjną Stanów. Na czele komisji stał Fazal Ali stąd też Komisja Reorganizacyjna Stanów określana była często jako Komisja Fazala Ali. Komisja w 1955 roku stworzyła raport zalecający reorganizację stanów Indii<ref>Bharadwaj ''Study Package For Clat'' s. 9.</ref>. W 1956 roku rząd opracował reformę administracyjną, w ramach reformy, część B, część C i część D zostały zniesione<ref>A. P. Bhardwaj, Bhardwaj A. P. ''Legal Aptitude and Legal Reasoning for the CLAT and LLB Examinations'' s. 127.</ref>. Zlikwidowano rozróżnienia między częściami, prowincje miały być znane po prostu jako „stan”. Nehru podkreślał zbieżności między Hindusami i promował panhinduizm, odmawiał tym samym reorganizacji państwa na tle podziałów religijnych i etnicznych. Ustawa była chwalona na zachodzie a Nehru zintegrował państwo w nowoczesną republikę, ustawa ta nie została jednak przyjęta w całych Indiach.
===== Polityka zagraniczna =====
Linia 159 ⟶ 101:
===== Stosunki z Chinami =====
W okresie międzywojennym wiązał z Chinami duże nadzieje. W tych poglądach utwierdziła go wizyta w Chinach i sukces chińskej rewolucji ludowej. Uważał że władza [[Komunistyczna Partia Chin|KPCh]] pozytywnie wpłynie na relacje tego kraju z Indiami. Indie uznały oficjalnie [[Chińska Republika Ludowa|ChRL]] 30 grudnia 1949 roku. Nehru poparł włączenie ChRL do ONZ i odmówił uznania Chin za agresora w [[wojna koreańska|konflikcie koreańskim]]<ref>Robert Sherrod (19 January 1963). „Nehru:The Great Awakening”. The Saturday Evening Post 236 (2): s. 60–67.</ref>. Sprawą, która potencjalnie mogła zakłócić stosunki między Indiami a ChRL, było rozszerzenie ChRL na [[Tybet (region)|Tybet]], Nehru zajął w tej kwestii stanowisko pojednawcze. Zwrócił się do Pekinu, prosząc o powściągliwość i poszukiwanie pokojowego rozwiązania sprawy Tybetu, tak aby nie zagroziło to przyjęciu Chin do ONZ i innych organizacji międzynarodowych<ref>Ashok Kapur ''India and the South Asian Strategic Triangle'' 2010 s. 96.</ref>. W latach pięćdziesiątych ugruntowane zostały bliskie stosunki Indii z ChRL. Nehru uważał że Chiny i Indie mogą zlikwidować przepaść między demokracjami ludowymi a państwami kapitalistycznymi. W 1954 roku Nehru podpisał z Chinami pięć zasad pokojowego współistnienia znanego w Indiach jako ''Pańcza Sila'' (od słowa Pańcza: pięć, Sila: cnoty). Był to zestaw zasad, które regulowały stosunki indyjsko-chińskie, ich pierwsza oficjalna kodyfikacja w postaci traktatu została zawarta w umowie między Chinami i Indiami w 1954 roku. Zostały one zawarte w preambule do umowy między Tybetańskim Regionem Chin a Indiami, podpisanej w Pekinie w dniu 29 kwietnia 1954 roku<ref>Robert L. Hardgrave, Jr., Stanley A. Kochanek ''India: Government and Politics in a Developing Nation'', 2008, s. 503.</ref>. Negocjacje paktu odbywały się w Delhi od grudnia 1953 roku do kwietnia 1954 roku. Traktat dotyczył spornych terytoriów Aksai i Południowego Tybetu, traktat obowiązywał do roku 1960, a od 1970 pięć zasad, było ponownie przestrzegane i przyczyniły się do ponownej normalizacji stosunków między państwami. Pięć zasad umocniło się w okresie rządów Indiry Gandhi i trzy letnich rządów Partii Ludowej (1977-1980).
Dobre stosunki psuły się na skutek m.in.: „wojny kartograficznej”. Wprawdzie w kwietniu 1960 roku doszło do spotkania Nehru z premierem Chin w sprawie rozbieżności granicznych, ale nie przyniosło ono porozumienia ani nie usunęło różnic. „Myślę, że (konflikt z ChRL) dotknął go głęboko i miał na niego ujemny wpływ. Podupadł na duchu. Zagrożone było wszystko, co zbudował: Indie miały przyjąć stanowisko militarystyczne, którego nie znosił” – twierdził K.Menon. W późniejszych latach, rząd uczestniczył w chińsko-indyjskich sporach granicznych i udzielił [[Azyl|azylu politycznego]] [[Dalajlama|Dalajlamie]] (który uciekł z ChRL)<ref>Ranabir Samaddar ''Refugees and the State:Practices of Asylum and Care in India, 1947-2000'', 2003, s. 285.</ref>.
Linia 170 ⟶ 109:
Nehru przewidywał rozwój broni jądrowej i w 1948 roku założył Indyjską Komisję Energii Atomowej<ref>[http://nuclearweaponarchive.org/India/Bhabha.html Sublet, Carrie. „Dr. Homi Jehangir Bhabha”. Nuclearweaponarchive.ord].</ref>. Przewodniczącym organizacji został fizyk jądrowy, doktor Homi J. Bhabha. Kierunek rozwoju polityki nuklearnej Indii została osobiście ustalona przez Nehru i Bhabha. Nehru uważał że rozwój programu umożliwi Indiom konkurencję z państwami wysoko uprzemysłowionymi i będzie podstawą budowania pozycji Indii w regionie, wówczas zagrożonej przez Pakistan.
Po [[wojna koreańska|wojnie koreańskiej]] (1950-1953) wzywał do rozładowania napięć i zaniechania gróźb użycia broni jądrowych<ref>Bhatia, Vinod (1989). ''Jawaharlal Nehru, as Scholars of Socialist Countries See Him''. Panchsheel Publishers. s. 131.</ref>. Nehru obawiając się, że nuklearny wyścig zbrojeń doprowadzi do nadmiernej militaryzacji globu, co byłoby zbyt ryzykowne dla państw rozwijających się zlecił pierwsze w historii, badania skutków wybuchów jądrowych i promował denuklearyzacje<ref>Dua, B. D.; James Manor (1994). Nehru to the Nineties: The Changing Office of Prime Minister in India. C. Hurst & Co. Publishers. s. 141, 261. ISBN 1-85065-180-9.</ref>.
===== Reformy społeczne i edukacyjne =====
W lipcu 1946 roku, dobitnie stwierdził, że w państwie indyjskim nie mogą militarnie przeważać książęta, lecz armia Indii<ref>Copland, Ian (1997), The Princes of India in the Endgame of Empire, 1917–1947, Cambridge, England: Cambridge University Press, ISBN 0-521-57179-0, s. 258.</ref>. W styczniu 1947 roku, Nehru odrzucił [[boskie prawo królów]]<ref>Lumby, E.W.R. (1954), The Transfer of Power in India, 1945–1947, London: George Allen and Unwin s. 228.</ref>, a w maju tego samego roku oświadczył, że każde państwo rządzone przez książęta które odmówi przyłączenia się do Zgromadzenia Ustawodawczego będzie traktowane jako wróg. W czasie przygotowań indyjskiej konstytucji, wielu indyjskich liderów (z wyjątkiem Nehru) uważało że możliwe będzie dalsze istnienie stanów książęcych tak jak przewidział to Akt Rządu Indii z 1935 roku. Dzięki staraniom Nehru, zdecydowano się aby wszystkie państwa książąt zostały włączone w skład republiki indyjskiej. Proces republikanizacji i jednoczenia Indii rozpoczęty przez Nehru został ukończony przez jego córkę w 1971 roku. Córka Nehru, [[Indira Gandhi]] wybrana na prezydenta w 1969 roku przygotowała ustawę która miała znieść oficjalne tytuły książąt<ref>Pupul Jayakar (1997). Indira Gandhi: A Biography. Penguin Books. ISBN 978-0140114621. s. 214.</ref>. Ustawa została jednak odrzucona przez Sąd Najwyższy Indii. Ostatecznie rząd przeforsował te zmiany poprzez 26. poprawkę do konstytucji<ref>Jaffrelot, Christoph (2003). India’s Silent Revolution: The Rise of the Lower Castes in North India. C. Hurst & Co. Publishers. s. 131–142. ISBN 978-1850653981.</ref>.
Stał na czele frakcji Kongresu, która promowała [[język hindi]] jako język urzędowy. Po debatach z przedstawicielami narodowości posługującymi się innymi językami, w 1950 roku, językiem urzędowym stał się na równi język hindi i język angielski. Rozwiązanie to miało potrwać piętnaście lat, po upływie tego czasu hindi miał stać się jedynym językiem urzędowym. Aby zapewnić bezpieczeństwo stanom posługującym się innym językiem, Nehru w 1963 roku wprowadził reformę dzięki której już po 1965 roku stany mogły korzystać z języka angielskiego. Kwestia języku została rozwiązana przez następcę Nehru, [[Lal Bahadur Shastri|Lal Bahadura Shastriego]], który dzięki namową Indiry Gandhi, pozostawił angielski jako język urzędowy. Ustawa premier Gandhi z 1967 roku zagwarantowała nieograniczone korzystanie z hindi i angielskiego<ref>Steinberg, Blema (2008). Women in Power: The Personalities and Leadership Styles of Indira Gandhi, Golda Meir, and Margaret Thatcher. McGill-Queen’s Press. s. 79–95. ISBN 9780-773533561.</ref>.
Był żarliwym zwolennikiem powszechnej edukacji dla dzieci i młodzieży w Indiach, wierzył że wykształcenie ma zasadnicze znaczenie dla przyszłego rozwoju Indii. Jego rząd nadzorował tworzenie wielu wyższych uczelni, w tym All India Institute of Medical Sciences, Indian Institutes of Management i the National Institutes of Technology<ref>Chung Tan ''Rise of the Asian Giants: The Dragon-Elephant Tango'' Patricia Uberoi – 2009 s. 36.</ref>. W planach pięcioletnich uwzględnił zagwarantowanie swobodnego i obowiązkowego nauczania wszystkich indyjskich dzieci. Rząd nadzorował tworzenie programów rozwoju edukacji na wsi i budowy tysięcy szkół. Rrozpoczął inicjatywy walki z niedożywianiem, tj. bezpłatne rozdawanie dzieciom mleka i posiłków<ref>M.K. Singh
W 1954 roku wprowadził ustawę małżeńską, ideą ustawy było to aby każdy obywatel miał prawo zawrzeć [[związek cywilny|małżeństwo cywilne]]. Prawo to zostało wprowadzone we wszystkich prowincjach Indii, z wyjątkiem stanów Dżammu i Kaszmir. W 1955 roku wprowadzono ustawę regulującą małżeństwa hinduskie. Wprowadzono również ustawę dotyczącą małżeństw muzułmańskich, ustawa zapewniała ochronę muzułmańskim kobietom. Zdelegalizowano [[poligamia|poligamię]] a dziedziczenie było regulowane przez ustawę spadkową, a nie jak dotychczas przez prawo islamskie. Także rozwód był regulowany poprzez prawo świeckie. Reformy eliminowały też nierówności społeczne wynikające z tożsamości kastowej i plemiennej. Nehru zwiększył reprezentację mniejszości w rządzie. Napisał artykuł 44 indyjskiej konstytucji, według którego wszystkich obywateli na terenie całych Indii dotyczy jednolity kodeks cywilny. Artykuł stał się podstawą świeckości Indii<ref>Erckel, Sebastian (2011). India and the European Union – Two Models of Integration, GRIN Verlag, ISBN 365601048X, s. 128.</ref>. Po włączeniu w 1961 do Indii małego stanu Goa, będącego do tej pory portugalską kolonią, tamtejszy kodeks cywilny oparł się na starych przepisach portugalskich, przez rząd zakazane zostało jednak [[szariat|ortodoksyjne prawo muzułmańskie]]. Także w pozostałych krajach rząd zwolnił obywateli stanów muzułmańskich z przestrzegania zasad szariatu. Indyjski parlament uchwalił wiele zmian w prawie hinduskim które kryminalizowały dyskryminację kobiet czy też zwiększały prawa i wolności kobiet<ref>Som, Reba (1994-02). „Jawaharlal Nehru and the Hindu Code: A Victory of Symbol over Substance?”. Modern Asian Studies 28 (1): 165–194. doi:10.1017/S0026749X00011732. JSTOR 312925.</ref><ref>Basu, Srimati (2005). She Comes to Take Her Rights: Indian Women, Property, and Propriety. SUNY Press. s. 3 ISBN 81-86706-49-6. „The Hindu Code Bill was visualised by Ambedkar and Nehru as the flagship of modernisation and a radical revision of Hindu law...it is widely regarded as dramatic benchmark legislation giving Hindu women equitable if not superior entitlements as legal subjects.”.</ref><ref>Kulke, Hermann; Dietmar Rothermund (2004). A History of India. Routledge. s. 328 ISBN 0-415-32919-1. „One subject that particularly interested Nehru was the reform of Hindu law, particularly with regard to the rights of Hindu women...”.</ref><ref>Forbes, Geraldine; Geraldine Hancock Forbes, Gordon Johnson (1999). Women in Modern India. Cambridge University Press. s. 115 ISBN 0-521-65377-0. „It is our birthright to demand equitable adjustment of Hindu law....”.</ref>.
=== Wojna chińsko-indyjska ===
{{Osobny artykuł|Wojna chińsko-indyjska}}
Od 1959 roku (z większym natężeniem w 1961), Indie prowadziły politykę tworzenia posterunków wojskowych na spornych obszarach granicy chińsko-indyjskiej, w tym czasie powstało 43 placówek na terenie wcześniej nie kontrolowanym przez Indie<ref>Noorani, A.G. „Perseverance in peace process”, Frontline.</ref>. Po atakach armii chińskiej na część z tych obiektów rozpoczęły się regularne starcia między Indiami a Chinami. W wyniku działał zbrojnych, Chiny wycofały się do przedwojennych linii strefy wschodniej w Tawang, zachowały przy tym [[Aksai Chin]] należące dawniej do Indii Brytyjskich. Indie były w stanie wysłać do strefy działań zbrojnych jedynie 14 tysięcy żołnierzy a rząd został skrytykowany za brak skutecznej obrony granic. Nehru aby zapewnić Indiom bezpieczeństwo nawiązał bliższe stosunki z USA, uzyskując pomoc militarną ze strony tego kraju. Dobre stosunki Nehru i prezydenta USA [[John Fitzgerald Kennedy|Johna Kennedy’ego]] okazały się w czasie wojny przydatne. W 1962 roku związany z Amerykanami prezydent Pakistanu Ayub Khan, zagwarantował Indiom nieagresję<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,842104-10,00.html „Asia: Ending the Suspense”. Time].</ref>. Indie równocześnie utrzymywały dobre stosunki z ZSRR, co było krytykowane przez wolnorynkową część prawicy. Nehru był też krytykowany za zaangażowanie w Ruchu Państw Niezaangażowanym, część opozycji uważała że Indie powinny wybrać jednego, stałego sojusznika.
Skutki wojny spowodowały gruntowne zmiany w indyjskiej armii – w ramach współpracy z USA, do wojska trafili amerykańcy doradcy którzy pomogli rządowi zreorganizować przestarzałą armię. Rząd uznał że najlepszą drogą odparcia chińskiego ataku będzie użycie lotnictwa (jak później ujawniło [[Central Intelligence Agency|CIA]], Chińczycy nie posiadali wtedy w Tybecie wystarczającej liczby paliwa, ani lotnisk). Podczas trwania wojny, Nehru wysłał do prezydenta Kennedy’ego dwa listy w których poprosił rząd USA o dostarczenie Indiom dwunastu eskadr myśliwców oraz nowoczesnego systemu radarowego. Samoloty miały zostać użyte w obronie Indii a postulat zbombardowania terenu Chin odrzucono, ze względu na obawę działań odwetowych chińskiego lotnictwa. Nehru poprosił również o przeszkolenie indyjskich pilotów przez Amerykanów. Prośba ta została odrzucona ze względu na zaangażowanie USA w [[kryzys kubański]].
Wojna położyła kresy wcześniejszej nadziei Nehru który liczył na to że Indie i Chiny utworzą silny blok państw Azji, który w czasie zimnej wojny, będzie w stanie przeciwstawić się wpływom bloku zachodniego i wschodniego<ref>[http://web.archive.org/web/20090326032121/http://www.people.fas.harvard.edu/~johnston/garver.pdf „China’s Decision for War with India in 1962 by John W. Garver”]. Web.archive.org.</ref>. Pod koniec wojny wojsko indyjskie wyszkoliło tybetańskie siły zbrojne, składające się z tybetańskich uchodźców w Indiach, oddziały uchodźców uczestniczyły następnie w wojnach z Pakistanem w latach 1965 i 1971, rząd Indii nawiązał też kontakty z tybetańskimi rewolucjonistami na terenie Tybetu<ref>Gangdruk, Chushi. „Chushi Gangdruk: History”, ChushiGangdruk.Org.</ref>.
== Śmierć ==
[[Plik:Allepey2006 (3).JPG|thumb|230px|Pomnik Nehru w Allepey, w stanie Kerala]]
Po 1962 roku lider Indii podupadł na zdrowiu i spędził miesiąc na rehabilitacji w Kaszmirze. Niektórzy historycy przypisują ten nagły spadek zdrowia Nehru, rozczarowaniem i zdziwieniem po wojnie chińsko-indyjskiej. Nehru uznał wojnę za zdradę ze strony Chińczyków<ref>Embree, Ainslie T., ed. (1988). „Jawaharlal Nehru”. Encyclopedia of Asian History 3. New York: Charles Scribner’s Sons. s. 98–100. ISBN 0-684-18899-6.</ref>, którzy do tej pory prowadzili względem Indii przyjazną politykę. Po powrocie z Kaszmiru w maju 1964 roku, doznał udaru mózgu, a miesiąc później dostał ataku serca. Zmarł 27 maja 1964 roku. Premier został poddany kremacji nad rzeką Jamuna, w jego pogrzebie uczestniczyły setki tysięcy żałobników<ref>S. S. Shashi ''Encyclopaedia Indica: India, Pakistan, Bangladesh'' (1996) – Tom 100 – s. 71.</ref>.
== Inne ==
Linia 225 ⟶ 147:
== Upamiętnienie ==
W 1955 roku został odznaczony najwyższym indyjskim odznaczeniem, [[Order Bharat Ratna|Orderem Bharat Ratna]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.mha.nic.in/pdfs/PadmaAwards1954-2007.pdf| tytuł = Padma Awards Directory (1954–2007)| data dostępu = 2014-09-15 | autor = | data = | praca = | opublikowany = Ministry of Home affairs| oznaczenie = | język = en | archiwum = http://web.archive.org/web/20131021095912/http://mha.nic.in/pdfs/PadmaAwards1954-2007.pdf| zarchiwizowano = | odn =}}</ref><ref name="lazari105">{{Cytuj książkę | nazwisko = Lazari-Pawłowska | imię = Ija | tytuł = Nehru | data = 1991 | wydawca = Wiedza Powszechna | miejsce = Warszawa | isbn = 83-214-0784-6 | strony = 105}}</ref>. W 1964 roku, przyszły prezydent Indii, [[Sarvepalli Radhakrishnan]], założył fundację Jawaharlal Nehru Memorial Fund. Fundacja od 1968 przyznaje prestiżową nagrodę „Jawaharlal Nehru Memorial Fellowship”<ref>[http://www.jnmf.in/history.html History Jawaharlal Nehru Memorial Fund, Official website].</ref>. We współczesnych Indiach znajdują się liczne pomniki i instytucje publiczne nazwane imieniem Jawaharlala. Jedną z najbardziej prestiżowych indyjskich uczelni jest Uniwersytet Jawaharlala Nehru w Delhi. W pobliżu Bombaju znajduje się port morski imienia założyciela niepodległych Indii. O życiu Pandita Nehru opowiada kilka filmów dokumentalnych.
=== Odznaczenia ===
| |||